Karnawał to czas, kiedy w dużej mierze liczy się dobra zabawa, przez co dieta i zdrowie mogą zejść na dalszy plan. Podczas imprez i spotkań towarzyskich niejednokrotnie pojawiają się duże ilości alkoholu oraz niezdrowych przekąsek. Efektem tego jest nie tylko kac, ale również stopniowe pogorszenie stanu naszej wątroby – głównego organu odpowiedzialnego za odtruwanie organizmu. Dowiedz się, co należy zrobić, aby chronić wątrobę przed skutkami „intensywnego” trybu życia.

 

SPIS TREŚCI:

1. Wątroba – budowa i funkcje

2. Niewydolność wątroby – przyczyny

3. Objawy chorej wątroby

4. Dieta na wątrobę

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

 

 

1. Wątroba – budowa i funkcje

Wątroba jest jednym z gruczołów ludzkiego organizmu, który wchodzi w skład układu pokarmowego. Masa tego narządu zwykle waha się w granicach 1300–1700 g. Wątroba jest głównie zlokalizowana w prawym podżebrzu, jednak jej część przechodzi również na lewą stronę i w górne nadbrzusze, tym samym sięga linii sutkowej. Od strony górno-przedniej sąsiaduje z przeponą, natomiast w dolno-tylnym obszarze – z jelitami i żołądkiem.

 

Wątroba jest jednym z lepiej skonstruowanych organów ciała. Posiada własne krążenie (zwane wrotnym), w którym wykorzystuje składniki pokarmowe i sole mineralne. Z kolei dzięki tętnicy wątrobowej doprowadzana jest do niej krew utlenowana. Co więcej, jest to narząd zaopatrywany przez współczulną część układu nerwowego.


Funkcje wątroby należy podzielić na cztery główne grupy. Pierwszą z nich jest uczestnictwo w licznych procesach syntezy, czyli powstawania niektórych fizjologicznych związków. Mowa tu przede wszystkim o żółci odpowiedzialnej za emulgację lipidów oraz ponowne wykorzystanie soli żółciowej. Co więcej, sprzyja ona produkcji heparyny. Oprócz tego na liście związków powstałych dzięki wątrobie można znaleźć angiotensynę, cholesterol oraz część białek osocza krwi.


Wątroba bierze także czynny udział w przemianach metabolicznych naszego ustroju. Dzięki niej uszkodzone bądź zużyte czerwone krwinki zostają całkowicie rozłożone. Oprócz tego odpowiada za transformację puryny w kwas moczowy oraz przemianę węglowodanów w łatwo przyswajalną glukozę. Co więcej, wątroba stanowi swoisty magazyn niektórych substancji. Dzięki niej organizm może gromadzić zapasy żelaza i niektórych witamin (A, B12, C, D, K).


Jednak jedną z najbardziej rozpoznawalnych funkcji wątroby jest przede wszystkim detoksykacja, czyli odtruwanie organizmu. Wątroba odpowiada za oczyszczanie organizmu z toksyn powstałych na skutek spożycia m.in. alkoholu, narkotyków, niektórych leków czy palenia papierosów. Oprócz tego odpowiada za cykl ornitynowy, którego celem jest przekształcenie amoniaku w mocznik.


2. Niewydolność wątroby – przyczyny

Niewydolność wątroby to zespół objawów spowodowanych nadwyrężeniem kondycji tego narządu. Efektem jest m.in. zaburzenie funkcjonowania tego gruczołu pokarmowego. Nieodpowiednia regeneracja lub stała ekspozycja na działanie szkodliwych czynników mogą doprowadzić do rozwinięcia się poważnych stanów chorobowych. Mowa tu na przykład o marskości bądź stłuszczeniu wątroby.


Przyczyn uszkodzenia wątroby jest naprawdę wiele. To jeden z głównych organów przewodu pokarmowego, dlatego jest ciągle narażony na działanie szkodliwych czynników. Do najczęstszych przyczyn rozwinięcia niewydolności wątroby zalicza się:

– niewłaściwą dietę obfitującą w ciężkostrawne i tłuste potrawy, Fabryka Siły Sklep

– nadmierne spożywanie produktów prowadzących do obniżenia pH naszego organizmu, jak fast foody, słodycze, słone przekąski,

– długotrwałe i zbyt częste spożywanie alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych,

– palenie tytoniu,

– przebycie niektórych chorób tego organu (np. wirusowe zapalenie wątroby).


3. Objawy chorej wątroby

Wątroba, podobnie jak inne organy, daje sygnały wskazujące na występowanie problemów wewnątrz ustroju. Pierwszym i zarazem najczęściej wskazywanym symptomem jest dolegliwość bólowa – kłucie w boku i rozpierania w okolicach podżebrza.

 

Z czasem dochodzi do stopniowego rozwoju kolejnych objawów, takich jak:

– brak łaknienia,

– spowolnienie przemiany materii,

– biegunki, gorycz w ustach, wzdęcia i zaparcia,

– zła tolerancja tłuszczów i alkoholu,

– dolegliwości bólowe po prawej stronie brzucha,

– uczucie ciągłego braku sił i zmęczenie,

– nadciśnienie,

– chwiejność emocjonalna, szybkie zmiany nastrojów,

– nadmierne kurcze łydek i palców rąk,

– zmiany skórne w postaci brodawek,

– obniżenie temperatury ciała i zwiększenie wilgotności skóry,

– intensyfikacja objawów o podłożu alergicznym,

– zwiększona podatność na tycie przy równoczesnych problemach z odchudzaniem,

– zmiany barwnikowe: zażółcenie spodu języka i zaczerwienienie wewnętrznych części dłoni.


4. Dieta na wątrobę

Dieta wpływa w znaczący sposób nie tylko na naszą sylwetkę, ale również na funkcjonowanie narządów. Szczególnie wrażliwe są narządy usytuowane na wysokości przewodu pokarmowego. Jak zostało wcześniej wspomniane, wątroba pełni wiele ważnych funkcji w naszym organizmie, dlatego też gdy dochodzi do jej dysfunkcji, powinniśmy o nią szczególnie zadbać.

 

Dobranie odpowiedniego sposobu żywienia zależy przede wszystkim od występującej jednostki chorobowej. Jeżeli jest to niewydolność wątroby, należy zadbać o to, aby dieta była lekkostrawna i ograniczała podaż tłuszczów. Należy wówczas spożywać 5–6 posiłków dziennie, najlepiej duszonych, gotowanych. Z diety należy wyeliminować produkty ciężkostrawne takie jak pełnoziarniste produkty zbożowe, tłuste ryby, mięsa, warzywa wzdymające (kapusta, nasiona roślin strączkowych, cebula, czosnek, por), ogórek, rzodkiewka oraz papryka. Owoce należy spożywać w formie przetartej, przetworzonej, należy wykluczyć ostre przyprawy.

 

Zupy powinny być przygotowywane na chudych wywarach mięsnych lub warzywnych z dodatkiem chudego mleka czy jogurtu naturalnego. Należy unikać tłuszczów takich jak smalec czy słonina, nie smażymy, ograniczamy pieczenie. Sposób żywienia zmienia się, jeżeli chorujemy na stłuszczeniową chorobę wątroby. Wówczas należy stosować dietę opierającą się przede wszystkim na zasadach zdrowego żywienia ustalonych przez Instytut Żywności i Żywienia. W ciągu doby należy spożywać 4–5 posiłków dziennie, w regularnych odstępach co 3–4 godziny. Skupić się na gotowaniu, duszeniu, grillowaniu, pieczeniu. Podstawą diety powinny być warzywa oraz owoce w stosunku 4 : 1, 5 : 2. Na co dzień powinniśmy wybierać pełnoziarniste produkty zbożowe. Dieta powinna być bogatobłonnikowa. Przy stłuszczeniu wątroby ograniczamy spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych na rzecz nienasyconych kwasów tłuszczowych, które dostarczymy, spożywając oliwę z oliwek, oleje roślinne, orzechy, nasiona, olej lniany, siemię lniane, awokado

 

Oczywiście w przypadku obu opisanych schorzeń unikamy żywności typu fast food, słodyczy, alkoholu oraz używek, jak mocna kawa czy herbata. Pamiętajmy, że przede wszystkim bardzo ważna jest odpowiednia diagnostyka, a następnie dopasowanie odpowiedniej terapii żywieniowej.

 

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

Bibliografia

Hartleb M. et al., Rekomendacje postępowania u chorych z zaburzeniami czynności wątroby i kamicą dróg żółciowych dla lekarzy POZ, „Lekarz POZ” 2017, 225–248.

Jaczewska-Schuetz J., Żywienie w chorobach wątroby, mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/72098,zywienie-w-chorobach-watroby (22.01.2020).

Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2014.