Arginina – aminokwas nie tylko dla sportowców
Arginina jest aminokwasem pełniącym kilka bardzo ważnych funkcji w ludzkim organizmie. Teoretycznie jesteśmy w stanie wytworzyć ją samodzielnie, jednak w niektórych stanach chorobowych, jak np. resekcja jelita cienkiego, urazy, stres, konieczne może być zwiększenie jej ilości w diecie. Arginina bierze udział w wytwarzaniu tlenku azotu, mocznika, kreatyny oraz oczywiście różnych białek ustrojowych. Arginina może powstawać z cytruliny – aminokwasu wytwarzanego głównie w jelicie cienkim oraz glutaminy. Arginina jako element cyklu mocznikowego pełni bardzo ważną funkcję – chroni przed nadmiarem toksycznego amoniaku.
SPIS TREŚCI:
1. Cykl mocznikowy
2. Arginina – źródła
3. Arginina a kreatyna
4. Arginina a tlenek azotu
5. Arginina a aktywność fizyczna
6. Arginina na kłopoty z erekcją
7. Bezpieczeństwo suplementacji argininą
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Cykl mocznikowy
Arginina to produkt pośredni w cyklu mocznikowym, zwanym także cyklem ornitynowym. Nadmiar aminokwasów w organizmie, tj. ich niewykorzystana pula, np. do syntezy białek ulega przemianom w wątrobie. W trakcie jednej z nich (utlenianie) Dochodzi do usunięcia grupy aminowej z tych aminokwasów, a w konsekwencji do wytworzenia amoniaku. Amoniak to związek toksyczny, w związku z tym konieczne jest przekształcenie go do mocznika. Proces ten ma miejsce w komórkach wątroby – jedynie tam zlokalizowane są niezbędne do tego enzymy. Arginina powstaje nie tylko w wątrobie, ale także w nerkach i naczyniach krwionośnych.
2. Arginina – źródła
Argininę dostarczamy wraz z dietą (białko zwierzęce i roślinne, głównie roślinne) oraz syntetyzujemy ją z cytruliny wewnątrz organizmu (15%). W jelitach obecny jest enzym arginaza, który rozkłada argininę, zatem do krwiobiegu trafia z pokarmu zaledwie 50% tego aminokwasu. Arginina bierze dział w syntezie między innymi tlenku azotu czy kreatyny, stąd też jest aminokwasem niezwykle istotnym dla zachowania zdrowia.
3. Arginina a kreatyna
Kreatyna, związek niezbędny m.in. do prawidłowej pracy mięśni, powstaje właśnie z argininy. W pierwszym etapie arginina w kanalikach nerkowych dostarcza grupę guanidynową innemu aminokwasowi – glicynie. Powstały w wyniku tego związek trafia następnie do wątroby, gdzie jest przekształcany do kreatyny. Ta trafia do mięśni, gdzie przekształcana jest do fosfokreatyny, która stanowi istotne źródło energii w trakcie wysiłku fizycznego, szczególnie o wysokiej intensywności. Wraz z częstotliwością uprawiania sportu wzrasta zapotrzebowanie na argininę. Arginina jest także prekursorem innych związków, w tym glutaminianu, który z kolei zostaje przekształcony do glutaminy. Glutamina to ważne źródło energii np. dla komórek jelitowych czy erytrocytów. Kolejnym ważnym związkiem, który powstaje z argininy jest tlenek azotu.
4. Arginina a tlenek azotu
Tlenek azotu to czynnik, który korzystnie oddziałuje na naczynia krwionośne. W tym przede wszystkim hamuje w ich obrębie agregację płytek krwi, dzięki czemu zapobiega powstawaniu zakrzepów. Wpływa także na rozkurczanie mięśniówki ścian naczyń. Tlenek azotu powstaje w procesie przekształcania w komórkach argininy do cytruliny. Jego niedobór towarzyszy niektórym chorobom jak miażdżyca, nadciśnienie płucne czy cukrzyca. W związku z tym w niektórych przypadkach niedostatecznej ilości tlenku azotu korzystna staje się suplementacja argininą. Tak też było w przypadku pacjentów chorujących na miażdżycę tętnic kończyn dolnych. Jak wiadomo, w miażdżycy mamy do czynienia z uszkodzeniem nabłonka naczyniowego, w związku z czym upośledzony jest także proces syntezy tlenku azotu w tych komórkach. Podawanie L-argininy, najpierw dożylnie później doustnie w ilości 1 g 3 razy dziennie spowodowało znaczną poprawę samopoczucia. Przede wszystkim pacjenci mogli przejść dłuższy dystans bez bólu, a sam epizod boleści trwał krócej. Doustna suplementacja argininą poprawiła także stan pacjentów z niewydolnością serca, w tym zwiększyła ich tolerancję wysiłku. Badania dowodzące skuteczności suplementacji argininą w przypadku poprawy wydolności u osób uprawiających sport są niejednoznaczne.
5. Arginina a aktywność fizyczna
Arginina suplementowana w połączeniu z innymi związkami wydaje się skuteczna w poprawie zdolności wysiłkowych. W jednym z badań suplementacja aminokwasami rozgałęzionymi w połączeniu z argininą i cytruliną przyniosła korzyści w postaci poprawy szybkości i obniżenia zmęczenia w trakcie wysiłku. Niekorzystnym skutkiem suplementacji BCAA jest wzrost produkcji amoniaku. Ten niepożądany efekt może być potencjalnie zniesiony przez obecność argininy – jak już wiemy, arginina przyspiesza przekształcenie amoniaku do mocznika. Korzystny efekt w postaci zwiększenia możliwości siłowych zaobserwowano w trakcie suplementacji 12 g alfa-ketoglutaranu w połączeniu z L-argininą. Lepszą tolerancję wysiłku (obniżenie tętna, obniżenie stężenia kwasu mlekowego) oraz wzmożenie wykorzystania kwasów tłuszczowych jako źródła energii zaobserwowano w trakcie 3-miesięcznej suplementacji 3 g na dzień L-asparaginianu L-argininy. Mimo korzystnych doniesień są także badania podważające wpływ suplementacji argininą na poprawę wydajności sportowej. Ta kwestia wymaga dalszej obserwacji.
6. Arginina na kłopoty z erekcją
Suplementacja argininą nie jest pewnym rozwiązaniem problemów z erekcją dla wszystkich mężczyzn, jednak może sprawdzić się w niektórych przypadkach. I tak na przykład 6-tygodniowa suplementacja 5 g L-argininy na dobę w sposób znaczący poprawiła sprawność seksualną badanych. Tak korzystny efekt pojawił się jedynie u osób z obniżoną produkcją tlenku azotu. L-arginina jest składnikiem wielu preparatów okrzykniętych przez producentów jako afrodyzjaki. Czy istotnie wykazują takie działanie? Badania nie dają odpowiedzi na to pytanie, rozstrzygnąć tę kwestię należy więc we własnym zakresie.
7. Bezpieczeństwo suplementacji argininą
Przyjmowanie argininy uznane jest za bezpieczne. Efekty uboczne można zaobserwować dopiero przy wysokich dawkach, jak na przykład 30 g na dobę. Wówczas mogą pojawić się dolegliwości w postaci nudności, wymiotów czy biegunki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Ścibor D., Czeczot A., Arginina – metabolizm i funkcje w organizmie człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2004, 58, 321–332.
Kostka-Trąbka E., Arginina – znany aminokwas nowych możliwościach zastosowań klinicznych, „Ordynator Leków” 2002, 3, 2–7.
Conteno A. et al., L-rginine as a nutritional suplement in physical exercise, „Nutrition and Food Science” 2017, 2(4), 1–2.
Cheng I-S. et al., The Supplementation of Branched-Chain Amino Acids, Arginine, and Citrulline Improves Endurance Exercise Performance in Two Consecutive Days, „Journal of Sports Science & Medicine” 2016, 15(3), 509–515.
Durkalec-Michalski K., Jeszka J., Czy suplementacja argininą jest skuteczną metodą wspomagania zdolności wysiłkowych w sporcie?, „Studie Periegetica. Zeszyty Naukowe Wielkopolskiej Wyższej Szkoły Turystyki i Zarządzania w Poznaniu” 2011, 6, 101.
Gad M.Z., Anti-aging effects of L-arginine, „Journal of Advanced Research” 2010, 1, 169–177.
