Melatonina – strażnik snu
Sen to cykliczny stan, który pojawia się i przemija w ciągu doby. W trakcie jego trwania dochodzi do zniesienia świadomości oraz pojawia się bezruch. Dzięki niemu nasz organizm może się uspokoić i odpowiednio zregenerować po całym dniu różnych aktywności fizycznych i psychicznych. Proces ten jest możliwy dzięki związkowi zwanemu melatoniną. W poniższym tekście prezentujemy kilka informacji na temat tego hormonu.
SPIS TREŚCI:
1. Co to jest melatonina?
2. Melatonina – działanie
3. Dawkowanie melatoniny
4. Skutki uboczne
5. Opinie
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Co to jest melatonina?
Mianem melatoniny określa się związek chemiczny będący pochodną tryptofanu – składnika białek, który należy do grupy aminokwasów egzogennych. Melatonina jest tak naprawdę hormonem produkowanym
w szyszynce, a dokładniej w jej komórkach zwanych pinealocytami.
Pomimo endogennego charakteru można go spotkać w niewielkiej ilości
w niektórych artykułach spożywczych, jak np. kardamon, koper włoski, kolendra, migdały, nasiona słonecznika, wiśnie.
2. Melatonina – działanie
Synteza tego związku jest hamowana na skutek działania światła słonecznego. Ekspozycja na oświetlenie w okresie snu powoduje zwolnienie produkcji i uwalnianie melatoniny. Podstawową rolą tego związku jest regulacja zegara biologicznego (koordynuje rytm dobowy organizmu). Przyczynami złej jakości snu mogą być nie tylko problemy zdrowotne,
ale i przedwczesny proces starzenia się organizmu.
Melatonina jest zalecana głównie dla osób pracujących w systemie zmianowym, które chcą w pełni wykorzystać wolny czas na zregenerowanie organizmu. Warto też dodać, iż melatonina może być wykorzystywana w trakcie zaburzeń wynikających ze szybkiej zmian stref czasowych (ang. jet lag syndrome).
Jednak rola „strażnika snu” to nie jedyna właściwość melatoniny. Związek ten jest również silnym antyoksydantem. Testy dowodzą, że działanie przeciwutleniające aż dwukrotnie przewyższa działanie witaminy E, a działanie glutationu aż pięć razy. Melatonina jest związkiem rozpuszczalnym zarówno w tłuszczach, jak i w wodzie, co dowodzi jej skuteczności względem wcześniej wymienionych antyoksydantów.
Do innych zalet melatoniny należą:
– informowanie o stanie psychicznym (naukowcy potwierdzają niskie stężenie tej substancji w przypadku stanów depresyjnych, obniżonego nastroju i w przypadku chorób umysłowych);
– działanie neuroprotekcyjne;
– korzystne oddziaływanie na wzrok i słuch;
– osłabienie objawów zespołu przedmiesiączkowego i menopauzy;
– poprawa profilu lipidowego organizmu poprzez obniżenie stężenia trójglicerydów.
3. Dawkowanie
W celu poprawy jakości snu zaleca się stosowanie dawki od 0,5 do 5 mg melatoniny. Suplementacja powinna rozpocząć się od najmniejszej porcji. Ta powinna być zwiększana wraz z brakiem zamierzonych efektów. Należy jednak pamiętać, że preparat powinien być stosowany na 30 minut przed snem, co zagwarantuje dobry wypoczynek.
Do podstawowych przeciwwskazań dotyczących stosowania melatoniny zalicza się alergię i nadwrażliwość na ten związek, ciążę, choroby wątroby oraz stan upojenia alkoholowego.
4. Skutki uboczne
Pomimo dużej skuteczności preparatu istnieje ryzyko pojawienia się objawów niepożądanych. Choć odsetek osób zgłaszających występowanie skutków ubocznych jest niewielki, warto wspomnieć, iż melatonina może je wywołać podobnie jak każdy inny suplement diety.
Do najczęściej zgłaszanych symptomów zalicza się:
– bóle i zawroty głowy;
– reakcje alergiczne;
– zaburzenia snu w postaci koszmarów;
– objawy psychiczne w postaci uczucia zdezorientowania, zagubienia czy gonitwy myśli.
5. Opinie
Uczeni z Granady przeprowadzili badanie na szczurach, które dotyczyło wpływu melatoniny na takie jednostki chorobowe jak dyslipidemia, cukrzyca, nadciśnienie i otyłość. Wyniki pracy dowodzą, że stan otyłych szczurów poprawił się po przyjmowaniu regularnych dawek melatoniny (zwierzęta nie chorowały na serce i nie miały problemów metabolicznych).
W pracy Zawilskiej z roku 2008 możemy doszukać się szeregu innych jednostek chorobowych, w których można wykorzystać suplementację melatoniną. Badaczka z łódzkiego Uniwersytetu Medycznego wskazuje takie choroby jak zaburzenia snu u osób niewidomych czy problemy ze snem u dzieci upośledzonych umysłowo (włączając zespół Retta czy chorobę Aspergera).
Innym przykładem może być praca naukowa z roku 2011, kiedy to Koziróg i wsp. przeprowadzili badanie, w którym grupę kontrolną stanowiło 33 zdrowych osób. Zalecono im przyjmowanie 5 mg melatoniny wieczorem przez dwa miesiące. Materiałem badawczym była z kolei grupa
30 pacjentów cierpiących na zespół metaboliczny. Zastosowana u nich trzymiesięczna zmiana stylu życia (dieta + aktywność fizyczna) nie przyniosła ewidentnej poprawy. Z kolei wśród zdrowych odnotowano znaczne obniżenie ciśnienia tętniczego, stężenia cholesterolu LDL oraz wybranych wykładników stresu oksydacyjnego.
