Sposoby na zgagę
Palenie w przełyku, czyli zgaga, to bardzo nieprzyjemna dolegliwość pojawiająca się zwykle po posiłku. Może stanowić jedną z wielu uporczywych dolegliwości, z którymi musi sobie radzić osoba chora na refluks żołądkowo-przełykowy GERD. Koncerny farmakologiczne dysponują szeroką ofertą leków niwelujących to przykre uczucie. Jednak warto pamiętać, że w leczeniu zgagi równie ważne, a nawet ważniejsze, są zmiana nawyków oraz odpowiednia dieta.
SPIS TREŚCI:
1. Herbaty na zgagę
2. Napoje
3. Dieta
4. Przyprawy
5. Zapobieganie zgadze
W krajach wysoko rozwiniętych objawy refluksu, w tym również zgaga, występują codziennie u ok. 5–10% osób, a raz na tydzień u ok. 20% osób. Skala występowania choroby refluksowej jest porównywalna u mężczyzn i kobiet i wzrasta wraz z wiekiem.
Do typowych objawów refluksu należą: zgaga, puste odbijania oraz uczucie cofania się treści żołądkowej do przełyku. Często pojawiają się także pieczenie za mostkiem, nadkwasota, kwaśne odbijania czy ból górnej części brzucha. Są to objawy przełykowe. Objaw zgagi związany jest przede wszystkim z zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku. Wraz z połkniętym wcześniej pokarmem do przełyku wraca także wytwarzany w żołądku kwas solny i enzymy trawienne, które powodują pieczenie, czyli tzw. zgagę.
Jednym z żywieniowych sposobów na zgagę jest sięgnięcie po herbatki ziołowe. W walce ze zgagą można wypróbować rumianek, dziurawiec, koper włoski, prawoślaz lekarski i kwiat lipy. Warto zwrócić uwagę na produkty, które będą zawierały substancje śluzowe. Dzięki śluzowi tworzą otoczkę ochronną przed drażniącym działaniem kwasu solnego, przez co będą zmniejszały uczucie pieczenia. Należy unikać jednak mięty, obniża ona ciśnienie w dolnym zwieraczu przełyku, przez co może nasilać objawy. Napary warto wypijać w temperaturze pokojowej.
Warto unikać płynów gazowanych, zwłaszcza takich zawierających kofeinę, gdyż wpływa ona relaksująco na dolny zwieracz przełyku. Przy zgadze najlepiej wybierać te płyny, które charakteryzują się pH obojętnym (7) lub zbliżonym do obojętnego. Dla przykładu woda charakteryzuje się pH równym 7, mleko – 6,7, czarna herbata – 6,5, kawa – 5,0. Napoje takie jak sprite, cola czy nawet sok pomidorowy mają pH poniżej 3,5, dlatego są niewskazane.
Osoby zmagające się ze zgagą powinny ograniczać spożycie niektórych pokarmów, niektóre z produktów spożywczych mogą wpływać na stymulację nerwów czuciowych w błonie śluzowej. Stymulacja ta może powodować ból lub właśnie zgagę. Taki efekt wywołuje między innymi spożycie produktów bądź potraw kwaśnych, wykazujących silne działanie ściągające, podrażniające błonę śluzową.
Dodatkowo produkty takie jak owoce cytrusowe, soki z cytrusów, pomidory i przetwory pomidorowe wpływają na pobudzenie receptorów czuciowych w przełyku, co z kolei również może nasilać objawy GERD, w tym zgagę.
Produkty takie jak czekolada, kawa, alkohol podobnie jak napary z mięty wpływają na obniżenie ciśnienia w dolnym zwieraczu przełyku. Osoby zmagające się ze zgagą powinny również unikać produktów, które mogą działać drażniąco na śluzówkę żołądka, oraz produktów, które długo zalegają i opóźniają opróżnianie żołądka. Do takich produktów można zaliczyć produkty tłuste, wędzone, ostre, marynowane.
Dieta osoby, u której zgaga występuje, powinna być lekkostrawna. Inne produkty zalecane w diecie to: banany, migdały, siemię lniane, imbir (żuty na surowo lub dodany do potraw, napojów), ziemniaki gotowane na parze oraz natka pietruszki.
4. Przyprawy
W kuchni osoby cierpiącej z powodu zgagi powinny znaleźć się lecznicze zioła. Należą do nich kurkuma, rozmaryn, estragon, szałwia i rozmaryn. Warto dodawać je do przyrządzanych potraw. Należy jednak zrezygnować z bardzo ostrych przypraw takich jak papryka chili, musztarda, chrzan, wasabi, pieprz. Warto skupić się na łagodnych przyprawach, które zalecane są w diecie lekkostrawnej, czyli np. zielonym koprze, pietruszce czy majeranku.
Zamiast leczyć zgagę, najlepiej jej zapobiegać. Niewiele osób wie, że może się ona pojawiać ze względu na nawyk leżenia po posiłku. Przez godzinę po obiedzie czy kolacji warto przebywać w pozycji pionowej – chodzić lub po prostu siedzieć. Leżenie utrudnia pracę układu pokarmowego. Ponadto należy unikać spożywania bardzo obfitych posiłków. Lepiej podzielić dobową dawkę kilokalorii na więcej mniejszych dań.
Zgaga bardzo często dotyka ludzi otyłych, jednak równie regularnie pojawia się u osób, które mają zwyczaj głodzić się przez kilka godzin w pracy czy szkole, a następnie zjadać posiłki o nadmiernej objętości.
Dodatkowo w leczeniu zgagi i innych objawów choroby refluksowej zaleca się:
– spać z uniesioną głową (dość wysoko),
– posiłki spożywać wolno i w spokoju,
– wprowadzać umiarkowaną aktywność fizyczną (niezalecany jest ciężki wysiłek, bardzo męczący);
– zmniejszyć masę ciała (jeśli ktoś ma nadwagę lub jest otyły);
– ograniczyć lub wyeliminować palenie papierosów.
Jeśli ktoś planuje zmianę nawyków, czy to żywieniowych, czy innych, ze względu na uciążliwą zgagę powinien pamiętać, że reakcja organizmu na produkty jest kwestią indywidualną. Osoby cierpiące na zgagę powinny unikać niektórych produktów, jednak nie oznacza to, że nie mogą ich spożywać w ogóle. Każdy organizm jest inny, dlatego do leczenia zgagi powinno się podchodzić indywidualnie, bo nie u każdego dany produkt spożywczy będzie powodować dolegliwości. Najważniejsza jest wnikliwa obserwacja organizmu.
Istnieje kilkadziesiąt jednostek chorób dietozależnych. Choroby te powstają w wyniku nieprawidłowego odżywiania i niewystarczającej aktywności fizycznej – innymi słowy, są możliwe do uniknięcia, jeśli dbamy o zdrowy styl życia. Do najczęściej występujących zaliczamy cukrzycę typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niektóre nowotwory, zapalenia jelit, alergie. Te choroby dotyczą coraz liczniejszego grona ludzi i wymagają zmiany nawyków żywieniowych. Często jest to pierwszy krok podejmowany przez specjalistów. Należy wyeliminować źródło problemu (poprawić dietę, wdrożyć aktywność fizyczną, zadbać o higienę snu czy zredukować źródła stresu), czasem na wczesnym etapie choroby np. cukrzycy, jest to jedyna i wystarczająca metoda terapeutyczna.Niestety w przypadku schorzenia istniejącego już długi czas, może okazać się niewystarczająca. Wówczas dieta stanowi doskonały fundament pod leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarzy.
W stanie chorobowym gospodarka energetyczna organizmu może ulegać zmianom. W zależności od schorzenia zapotrzebowanie na poszczególne składniki również może się zwiększać lub zmniejszać. Podczas opracowywania diet klinicznych, inaczej leczniczych bierzemy pod uwagę wszystkie te zmienne. Uwzględniamy schorzenia, przewlekłe leczenie, zalecenia lekarskie, wyniki badań, co pozwala na lepsze dopasowanie jadłospisu do potrzeb organizmu. W zależności od rodzaju problemu dobieramy składniki diety, ustalamy bilans energii, makro i mikroskładników, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.
W dietach klinicznych zwracamy baczną uwagę na odpowiednie do potrzeb ustalenie proporcji makroskładników: białka, tłuszczu i węglowodanów. Mogą one podlegać wahaniom i w kontekście problemów zdrowotnych i wymagać modyfikacji.
niskotłuszczowe
wysokobiałkowe
lekkostrawne
wysokobłonnikowe
bezglutenowe
to doskonały sposób na:
być stosowana w chorobach:
Plan żywieniowy bazuje na łatwo dostępnych nisko przetworzonych produktach,z uwzględnieniem sezonowości warzyw i owoców.
Zawsze bierzemy po uwagę preferencje podopiecznego, a w razie potrzeby mamy do dyspozycji wymienniki produktów.
Mamy na uwadze komfort użytkowników diety, więc dostosowujemy plany do ich możliwości kulinarnych, czasu pracy i czasu na przygotowanie posiłków.
Dieta kliniczna to świetny sposób na zapewnienie organizmowi energii i sił do walki z chorobą.
Stwarzamy optymalne warunki, dostarczamy do organizmu wszystkich niezbędnych składników, zapobiegamy niedoborom lub wyrównujemy istniejące, zwiększamy komfort trawienny.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Śmiechowska M., Cugowska M., Rola żywności i żywienia w chorobie refluksowej, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2011, 64(3), 298–304.
Taraszewska A., Dieta w chorobie refluksowej, mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_w_chorobach/70596,dieta-w-chorobie-refluksowej (26.03.2020).
Meining A., Classen M., The role of diet and lifestyle measures in the pathogenesis and treatment of gastroesophageal reflux disease, „American Journal of Gastroenterology” 2000, 95(10), 2692–2697.
Bartuz Z., Choroba refluksowa przełyku – standardy diagnostyki i leczenia, „Alergia” 2015, 3, 29–35.
Dudkowiak R., Poniewierka E., Rola diety i stylu życia w leczeniu choroby refluksowej przełyku, „Family Medicine & Primary Care Review” 2012, 14(4), 586–591.
