Wzdęcia brzucha obok bólów brzucha oraz zaparć są jedną z najczęściej występujących dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Są one zjawiskiem tak powszechnym, że mało kto z ich powodu udaje się na badania do specjalisty. Niestety charakteryzują się one bardzo nieprzyjemnymi objawami takimi jak ucisk w jamie brzusznej, bulgotanie w brzuchu oraz wydalanie gazów. Jest to jednak schorzenie na ogół bardzo łatwe do wyleczenia, z którym większość osób może poradzić sobie nawet w warunkach domowych. Wystarczy nieco zmodyfikować swoją dietę, aby zauważyć pierwsze korzystne zmiany. Oczywiście istnieją również osoby, u których występowanie wzdęć może być powiązane z obecnością innych patologii, wówczas konieczna jest konsultacja ze specjalistą. Jaka zatem jest patogeneza występowania wzdęć? Jakie są ich objawy, jak je rozpoznać i jak skutecznie radzić sobie z występowaniem wzdęć? Zapraszam do zapoznania się z poniższym artykułem.

 

SPIS TREŚCI:
1. Czym są wzdęcia?
2. Przyczyny ich występowania
3. Objawy wzdęć brzucha
4. Diagnostyka
5. Skuteczne sposoby leczenia wzdęć

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

 

 

1. Czym są wzdęcia?
Wzdęcia brzucha są objawami chorobowymi związanymi z nadmierną ilością gazów gromadzonych w jelitach. To jedne z najczęściej odczuwalnych objawów ze strony układu pokarmowego. Wzdęcia brzucha występują u około 10–30% populacji osób dorosłych. Obserwuje się również większą podatność na wzdęcia u kobiet, szczególnie podczas miesiączki. Objawy te nasilają się również po spożyciu posiłku. Co ciekawe, u sporej części osób nie stwierdza się przy tym zwiększonego obwodu brzucha.

 

W jelitach zdrowego, prawidłowo odżywionego człowieka znajduje się około 200 ml gazu, przy czym w ciągu doby wydalane jest około 600 ml. W wyniku wewnątrzjelitowej produkcji gazu powstają m.in.:
– metan,
– wodór,
– dwutlenek węgla,
– azot,
– śladowe ilości siarkowodoru,
– śladowe ilości amoniaku,
– lotne kwasy tłuszczowe.

 

Powstają one na skutek reakcji zobojętniania zasadowego soku trzustkowego oraz podczas bakteryjnych procesów fermentacyjnych w świetle jelita grubego. Wzdęcia brzucha są patologicznym zwiększeniem objętości powietrza w żołądku oraz jelitach.

 

2. Przyczyny ich występowania
Wzdęcia brzucha bardzo często są skutkiem występowania innych chorób, schorzeń oraz stanów fizjologicznych, m.in. obserwuje się je w przypadku:
– zaparć,
– dyspepsji czynnościowej,
– zespołu jelita nadwrażliwego,
– aerofagii,
– zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego,
– twardziny układowej,
– chorób tarczycy,
– rzekomej niedrożności jelita grubego,
– przyjmowania niektórych leków,
– nietolerancji laktozy, fruktozy, glutenu oraz innych substancji pokarmowych,
– przewlekłych stanów zapalnych jelit,
– choroby trzewnej,
– niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki,
– błędów żywieniowych.

 

Również połykanie powietrza wraz z pokarmem może być przyczyną powstawania wzdęć brzucha. Część powietrza, która dostaje się do żołądka, jest usuwana poprzez tzw. odbijanie, natomiast cała reszta przedostaje się do dalszej części przewodu pokarmowego.


Jedną z najczęstszych przyczyn występowania wzdęć brzucha jest nieprawidłowa dieta, np. spożywanie zbyt dużej ilości napojów gazowanych. Fabryka Siły Sklep

 

3. Objawy wzdęć brzucha
Wzdęcia brzucha na ogół są bardzo łatwe do rozpoznania, objawiają się m.in.:
– bólem brzucha o charakterze kolkowym,
– uczuciem skurczu jelit,
– uczuciem pełności w jamie brzusznej,
– uwalnianiem gazów jelitowych,
– dusznościami,
– bólami w klatce piersiowej,
– przelewaniem się w brzuchu,
– zdarzają się również przypadki biegunki lub zaparć.

 

Co ciekawe, wzdęcia z reguły są schorzeniem, które rzadko doskwiera rano. Narastają stopniowo w ciągu dnia oraz nasilają się wieczorem. Niestety ustalenie przyczyny wzdęć wbrew pozorom nie zawsze okazuje się proste.

 

4. Diagnostyka
Oprócz wyżej wymienionych objawów w diagnostyce należy poszukiwać przyczyn organicznych oraz metabolicznych. Bardzo często wzdęcia mogą być objawem nietolerancji pokarmowych (np. laktoza, fruktoza czy gluten). W niektórych przypadkach można obiektywizować wzdęcia poprzez pomiar obwodu brzucha.

 

Bardzo często u pacjentów skarżących się na wzdęcia badania stwierdzają prawidłowe stężenie gazów w jelitach, a pierwotną przyczyną występowania tych dolegliwości brzusznych są zaburzenia czynności motorycznej przewodu pokarmowego.

 

Do diagnostyki wzdęć brzucha bardzo często stosuje się również wywiad. Uzyskane dane mogą wskazywać na czynnościowe tło występowania tej dolegliwości (np. bóle brzucha, nudności, zaparcia, jadłowstręt, skurcze jelit itp.) oraz organiczne (np. spadek masy ciała, gorączka, wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego itp.). Wywiad powinien być przeprowadzony skrupulatnie, głównie pod kątem ilości spożywanych warzyw, owoców, roślin strączkowych i kapustnych oraz wszelkich dodatków do żywności. Podczas przeprowadzania wywiadu należy również zwrócić uwagę na ewentualne leki, które pacjent przyjmuje, używki oraz wszelkie schorzenia lękowe, psychosomatyczne.

 

5. Skuteczne sposoby leczenia wzdęć
W każdym przypadku leczenie pacjenta powinno opierać się na poszukiwaniu przyczyn występowania wzdęć. Oczywiście jak w przypadku większości schorzeń możliwe jest stosowanie różnych opcji terapeutycznych:

– w zespole jelita nadwrażliwego z przewagą zaparć zaleca się stosowanie leków przyspieszających opróżnianie żołądka, czyli leków prokinetycznych,
– stosowanie węgla aktywnego,
– antybiotykoterapia w przypadku przerostu flory bakteryjnej,
– dieta eliminacyjna w przypadku występowania nietolerancji niektórych substancji odżywczych,
– modyfikacje dietetyczne,
– skuteczność stosowania probiotyków oraz leków rozkurczających jak dotąd jest jednak nieuzasadniona, pomimo że są one bardzo często stosowane w leczeniu wzdęć brzucha.

 

Podczas występowania dokuczliwych wzdęć brzucha warto spróbować zmienić swoje nawyki żywieniowe oraz nieco zwiększyć aktywność fizyczną. W zdecydowanej większości przypadków pomaga to wyeliminować wzdęcia lub skutecznie je minimalizować. Po posiłkach zaleca się np. wypijanie ziołowych naparów, głównie z kopru włoskiego, mięty, bazylii, z imbirem oraz miodem.

 

Pomocne podczas leczenia wzdęć brzucha może okazać się również zmniejszenie objętości posiłków na rzecz zwiększenia ich liczby w ciągu doby. Ludzki organizm jest w stanie przetrawić nawet bardzo duże objętościowo posiłki, jednak jakość pracy przewodu pokarmowego jest wówczas znacznie gorsza. Warto więc spożywać nawet 5–6 niewielkich objętościowo dań, przez co unikniemy zalegania resztek pokarmowych w jelitach.

 

Warto również posiłki spożywać bez pośpiechu, żuć z zamkniętymi ustami, starannie przeżuwać wszystkie kęsy, nie stosować gum do żucia oraz nie pić napojów przez słomkę, aby uniknąć połykania zbyt dużych ilości powietrza.


Osoby borykające się z problemem wzdęć brzucha powinny również zwracać uwagę na ilość spożywanych pokarmów wzdymających. Pomimo że mogą być to potrawy zdrowe, zawierają substancje, które układ pokarmowy trawi z trudem lub których w ogóle nie jest w stanie przetrawić. Zaleca się więc ograniczenie do minimum spożywania roślin strączkowych, kapustnych, jaj oraz smażonej cebuli. Jeśli już zdecydujemy się dodać je do potrawy, warto przyprawić je kminkiem, majerankiem, szałwią, tymiankiem czy też liściem laurowym, co ułatwi trawienie.

 

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia wzdęć brzucha, warto też ograniczyć ilość spożywanych napojów gazowanych, ponieważ wprowadzają one do przewodu pokarmowego duże ilości dwutlenku węgla. Oprócz powyższych zaleceń żywieniowych warto również unikać spożywania potraw tłustych, smażonych oraz słodkich na rzecz produktów gotowanych oraz pieczonych.

 

Nie od dziś wiadomo również, że aktywność fizyczna usprawnia funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Warto rozpocząć od półgodzinnych spacerów, co nie będzie wymagało zbyt dużego wysiłku, a przyniesie ulgę. W ten sposób można zapobiec występowaniu zaparć lub wzdęć, ponieważ zaleganie resztek pokarmowych w jelicie grubym sprzyja ich fermentacji oraz tworzeniu się nadmiaru gazów. Jeśli domowe sposoby na wzdęcia zawiodą, konieczne jest udanie się do specjalisty, który przepisze odpowiednie leki.

 

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

Bibliografia
Yamada T., Podręcznik gastroenterologii, Lublin 2006, 76–83.
Talley N.J. et al., Practical Gastroenterology and Hepatology, Small and Large Intestine and Pancreas, „Gastroenterology and Hepatology” 2010.
Dąbrowski A., Gastroenterologia, Warszawa 2010, 3–48.