Koenzym Q10 – jakie funkcje pełni w organizmie, kiedy rozpocząć suplementację
Koenzym Q10 jest obecny w każdej komórce naszego ciała. Jaki związek ma z procesem starzenia? Czy zyska miano eliksiru młodości?
SPIS TREŚCI:
1. Koenzym Q10 – co to takiego?
2. Koenzym Q10 – funkcje w organizmie
3. Koenzym Q10 – skutki niedoboru
4. Koenzym Q10 – suplementacja
5. Koenzym Q10 a starzenie organizm
6. Koenzym Q10 a stan zapalany
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Koenzym Q10 – co to takiego?
Koenzym Q10 to związek, który produkowany jest i wykorzystywany do reakcji fizjologicznych w każdej komórce naszego ciała. Nie tylko u ludzi, ale także wśród innych gatunków zwierząt jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania komórki, stąd nazywany bywa także ubichinonem od greckiego słowa ubitarius – wszechobecny. Powstaje z tyrozyny, ale także inne związki nasilają jego syntezę. Są to między innymi witaminy – B2, B6, B12, ale także wolne rodniki tlenowe.
2. Koenzym Q10 – funkcje w organizmie
Koenzym Q10 w organizmie pełni kilka bardzo ważnych funkcji, bez których niemożliwe byłoby sprawne działanie komórek. Przede wszystkim uczestniczy w wytwarzaniu energii. Wewnątrz mitochondrium ma miejsce dość skomplikowany proces pozyskiwania energii poprzez transportowanie elektronów w obrębie tak zwanego „łańcucha oddechowego”. Ujmując w skrócie, spalanie glukozy w komórkach prowadzi do powstania związku zwanego NADH. Związek ten przekazuje swój elektron do mitochondrium właśnie na łańcuch oddechowy. Ów łańcuch jest po prostu kompleksem białek rozmieszczonych w błonie mitochondrialnej. Elektrony, przemieszczając się w obrębie poszczególnych kompleksów, oddają część swojej energii, która jest wykorzystywana do produkcji związku ATP, czyli waluty energetycznej organizmu (energia jest dostępna w komórkach właśnie w postaci ATP). Ubichinon pełni tutaj funkcję przenośnika elektronów z jednego kompleksu białkowego na drugi. Jest więc niezbędny do wytwarzania energii!
Drugą niezwykle ważną funkcją jest utrzymanie właściwego stanu błon komórkowych. Koenzym Q10 sprawia, że stają się one bardziej odporne na działanie czynników uszkadzających. Przed uszkodzeniem komórkowym chroni nas także działanie antyoksydacyjne koenzymu Q10. Oprócz tego, że sam wykazuje taką aktywność, dodatkowo wspomaga działanie innego antyoksydantu, tj. witaminy E. Dzięki temu koenzym Q10 może chronić nas także przed miażdżycą – zapobiega bowiem utlenianiu cholesterolu LDL, a to właśnie w takiej formie sprzyja on tworzeniu się blaszek miażdżycowych. Nie tylko choroby układu krążenia mogą być wynikiem niedoboru tego związku.
3. Koenzym Q10 – skutki niedoboru
Jak już wiemy, jedną z czołowych funkcji koenzymu Q10 jest udział w procesie tworzenia energii komórkowej. Nietrudno więc wyobrazić sobie, co może się stać, kiedy nie będzie obecny w dostatecznej ilości. Jego niedobór może objawiać się podobnie jak zespół przewlekłego zmęczenia. W niektórych przypadkach może wiązać z niektórymi chorobami jak cukrzyca, migrena czy choroby neurodegeneracyjne. Jak uzupełnić niedobory koenzymu Q10?
4. Koenzym Q10 – suplementacja
Niektórzy autorzy prac naukowych twierdzą, że suplementację koenzymem Q10 należy rozważyć w przypadku cukrzycy, otyłości, nowotworów, a także AIDS. Jak uzupełnić swoją dietę o ten związek? Koenzym Q10 w najwyższej dawce znaleźć możemy w… mięsie renifera. Nie jest to przysmak cieszący się popularnością w naszej szerokości geograficznej, musimy zatem korzystać z innych dostępnych nam źródeł. Do takich należą chociażby olej rzepakowy, wołowina, wątróbka wieprzowa, tuńczyk i śledź.
Możemy także sięgnąć po apteczne suplementy diety. Warto wziąć pod uwagę fakt, że koenzym Q10 rozpuszcza się w tłuszczach, więc jego wchłanianie będzie najbardziej efektywne, kiedy tabletkę połkniemy po spożyciu posiłku. Zarówno suplementacja, jak i stężenie koenzymu Q10 we krwi powinno być monitorowane (z nadmierną i nieuzasadnioną suplementacją nie należy przesadzać). Trudno powiedzieć, jaka dawka będzie dawką optymalną. W badaniach oceniano suplementację koenzymem Q10 w różnych proporcjach od 30 do nawet 500 mg dziennie. W związku z tym, jeżeli zdecydujemy się na zastosowanie preparatu, należy sugerować się dawkowaniem wskazanym przez producenta.
5. Koenzym Q10 a starzenie organizmu
Badania wskazują, że z wiekiem poziom koenzymu Q10 w ludzkim organizmie spada. W związku z tym w suplementacji koenzymem Q10 upatruje się skutecznego środka pozwalającego na dłużej zachować dobry stan zdrowia. Potrzeba więcej badań, aby móc potwierdzić to jednoznacznie, jednak w tym momencie wszystko wskazuje na to, że im wyższy poziom koenzymu Q10 u osób starszych, tym bardziej są one aktywne fizycznie i tym mniej intensywnie zachodzą u nich szkodliwe procesy oksydacyjne. Suplementacja koenzymem Q10 u osób starszych może chronić przed przewlekłym stresem oksydacyjnym, który leży u podłoża chorób neurodegeneracyjnych, jak np. choroba Alzheimera czy Parkinsona.
6. Koenzym Q10 a stan zapalny
Przewlekły stan zapalny jest charakterystyczny dla wielu chorób, w tym otyłości czy chorób serca. Badania wskazują, że suplementacja koenzymem Q10 od 1 tygodnia do 4 miesięcy może przyczynić się do obniżenia poziomu związków świadczących o istnieniu stanu zapalnego w organizmie – jak np. białko CRP czy Interleukina 6. U pacjentów cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów po trwającej ponad 2 tygodnie suplementacji obniżył się poziom innego związku o charakterze prozapalnym – TNF-α.
Koenzym Q10 jest więc obiecującym związkiem, który być może stanie się elementem istotnym w profilaktyce wielu schorzeń, w tym chorób układu krążenia, neurologicznego czy nieuchronnego procesu starzenia. Warto rozważyć suplementację, w szczególności jeżeli cierpisz na cukrzycę, otyłość czy miażdżycę. Kwestię tę należy rozstrzygnąć z lekarzem.
Bibliografia
Hernández-Camacho J.D. et al., Coenzyme Q10 Supplementation in Aging and Disease, „Frontiers in Physiology” 2018, 5(9), 44.
Siemieniuk E., Skrzydlewska E., Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2005, 59, 150–159.
Roach L., Metabolizm i żywienie, Wrocław 2007.
