Fitohormony – legalne anaboliki
Problem niedostatecznie wysokiego poziomu testosteronu jest spotykany nie tylko wśród osób ćwiczących, ale i większości mężczyzn wieku średniego. Ten niezmiernie ważny męski hormon płciowy warunkuje nie tylko sprawność seksualną, ale i większość procesów odbywających się w naszym organizmie. W tym artykule postaramy się nieco przybliżyć tematykę fitohormonów – roślinnych związków, które mogą skutecznie poprawić jego stężenie.
SPIS TREŚCI:
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Pojęcie fitohormonów w medycynie i szeroko pojętej literaturze zdrowotnej odnosi się do substancji zarządzających rozwojem tkanek roślinnych. Termin ten jest również wykorzystywany do związków pochodzenia roślinnego, które w ludzkim organizmie działają podobnie jak hormony. W kontekście naszego ustroju mowa przede wszystkim o substancjach odpowiadających za stymulację procesów anabolicznych cząsteczek białek, czyli realnym rozwoju oraz wpływie na siłę i masę mięśniową.
W systematyce wyróżnia się następujące grupy związków, do których zaliczamy fitohormony:
– fenylopropanoidy;
– flawonoidy;
– kwasy tłuszczowe;
– lignany;
– steroidy;
– stilbeny;
– triterpenoidy.
Zanim przejdziemy do dokładnego określenia funkcji fitohormonów, musimy co nieco powiedzieć o działaniu hormonów steroidowych. To właśnie z tymi związkami najczęściej współpracują fitohormony. Steroidowe związki hormonalne przenikają z krwi przez błonę komórki mięśniowej do jej wnętrza. Tam znajdują się charakterystyczne receptory w postaci białek, których zadaniem jest wiązanie się z hormonami i przekształcanie ich w tak zwany czynnik transkrypcyjny. Czynnik ten jest odpowiedzialny za inicjację procesów anabolicznych. Oznacza to, że wpływają na nasze geny i stymulują je do produkcji różnego rodzaju protein mięśniowych, które warunkują rozmiary naszych mięśni czy siłę.
Okazuje się, że w praktyce istnieje masa podobieństw pomiędzy fitohormonami roślinnymi wprowadzonymi do ludzkiego ustroju, a jego własnymi związkami hormonalnymi o charakterze steroidowym. Mowa tu chociażby o budowie przestrzennej tych związków czy ich fizykochemicznych właściwościach. Uczestnictwo w szeregu przemian argumentuje ich domniemany wpływ na wzrost poziomu aktywnych steroidów anabolicznych. W praktyce mowa tutaj o trzech głównych sposobach działania.
Pierwszy z nich polega na realnym oddziaływaniu na syntezę hormonów steroidowych. Steroidowe hormony anaboliczne powstają na drodze nieekonomicznych reakcji (tj. cukrów i kwasów tłuszczowych) bądź w sposób bardziej wydajny z cholesterolu. Związki określane mianem fitosteroli są substancjami, które molekularnie wykazują identyczną budowę jak cholesterol. Można więc przypuścić, że anaboliczne steroidy mogą być również produkowane w naszym ustroju poprzez podaż fitohormonów. Badania naukowe dowodzą, że fitosterole pochodzenia ziołowego wyraźnie przyczyniają się do wzrostu poziomu zarówno męskich, jak i żeńskich hormonów płciowych, lecz stopień pobrania cholesterolu pozostaje bez zmian. Produkowane związki są dodatkowo przekształcane przez naturalną florę jelitową do innych postaci, które wykazują większą aktywność niż testosteron.
Oprócz tego dodatkowo fitosterole odpowiadają za szlaki transportowe cholesterolu w obrębie jelit, co znacząco zmniejsza jego poziom we krwi. To, jak powszechnie wiadomo, prowadzi do zmniejszenia ryzyka rozwoju chorób układu krążenia. Warto też wspomnieć o flawonoidach w kontekście produkcji hormonów anabolicznych. Związki te nie tylko hamują enzym określany mianem fosfodiesterazy, który prowadzi do degradacji cAMP. Flawonoidy wyraźnie przyczyniają się do wzrostu jego zawartości w komórkach, co przyczynia się do nasilenia procesu lipolizy (destrukcji cząsteczek tłuszczowych) oraz aktywizacji licznych kinaz, które skutecznie nasilają syntezę nowych białek mięśniowych. To natomiast powoduje wzrost masy mięśniowej oraz siły i wytrzymałości.
Fitohormony dzięki wspomnianym podobieństwom w budowie do naszych związków hormonalnych niejednokrotnie zapobiegają przekształcaniu anabolicznych steroidów do substancji o zupełnie innej aktywności. W głównej mierze mowa tu o procesach przekształcania testosteronu do DHT (dihydrotestosteron) i estradiolu. Związki te w dużej mierze mają negatywny wpływ na podwzgórze i przysadkę mózgową i prowadzą do ograniczenia uwalniania gonadotropin. Zmniejszenie ich zawartości prowadzi do spadku poziomu testosteronu. To idealnie obrazuje bezpośredni wpływ fitohormonów na poziom hormonów anabolicznych naszego ustroju. Co więcej, nadmiar zmienionych form testosteronu może powodować szereg niekorzystnych dla naszego zdrowia zmian. Nadmierna ilość DHT i estradiolu może powodować uszkodzenie prostaty, przerost gruczołu sutkowego oraz jego nadmierne stłuszczenie, zatrzymywanie wody podskórnej w obrębie ud i pośladków, a także nasilać rozwój obrzęków w obrębie stawów.
Z całkowitej ilości testosteronu produkowanego w jądrach maksymalnie 3% dociera to naszego układu mięśniowego i prowadzi do jego rozwoju. Pozostała ilość jest wychwytywana przez SHBG, specjalne globuliny, które pozbawiają podstawowy męski hormon aktywności. Znaczna część fitohormonów wiąże się z SHBG i zajmuje miejsce przeznaczone dla testosteronu, co powoduje, że większa ilość trafia do tkanek mięśniowych. Oprócz tego niektóre fitohormony skutecznie hamują syntezę tego specyficznego rodzaju globulin, która zachodzi w wątrobie.
W praktyce okazuje się, że istnieje bardzo dużo roślin, które od dawien dawna są polecane w celu poprawy funkcjonalności seksualnej oraz wspomagania fizycznej tężyzny. Dziś określane są mianem preparatów tonizujących – zwiększających wytrzymałość organizmu w stosunku do ciężkiego wysiłku fizycznego oraz do skrajnych warunków środowiskowych. Poniżej przedstawiamy te gatunki roślin, które są nie tylko najpopularniejsze pod kątem rozpoznawalności, ale i najczęściej stosowane.
Aralia mandżurska
W jej składzie znajdujemy triterpenoidy. Aralia jest krewną żeń-szenia, występuje przede wszystkim na Syberii, gdzie od wielu lat jest wykorzystywana w tamtejszej medycynie ludowej.
Buzdyganek ziemny
Buzdyganek, czyli popularny Tribulus, charakteryzuje się obecnością steroidów i flawonoidów. Stanowi jedną z najpopularniejszych i najlepiej udokumentowanych roślin o anabolicznej i afrodyzyjnej (czyli proseksualnej) aktywności, która jest wykorzystywana w sportowej suplementacji.
Czosnek pospolity
Czosnek już w czasach starożytnego Egiptu był polecany wojownikom w celu poprawy sprawności fizycznej. Dzięki bogatej zawartości flawonoidów, steroidów i związków siarkowych czosnek jest polecany nie tylko na poprawę odporności i wzrost poziomu testosteronu, ale też nasilenie procesów spalania tkanki tłuszczowej.
Dynia zwyczajna
Podstawowy składnik domowych apteczek ludzi żyjących na terenach Bałkanów i współczesnego ziołolecznictwa. W jej składzie możemy doszukać się wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, steroidów i triterpenoidów.
Herbata chińska
Chińska odmiana zielonej herbaty stanowi bogate źródło flawonoidów, steroidów i triterpenoidów. Dzięki dużej ilości katechin i izoflawonów herbata chińska nasila poziom anabolizmu białek (badania dowodzą poprawę bilansu azotowego o prawie 10%) oraz procesy oczyszczania i termogenezy.
Kadzidłowiec indyjski
Kadzidłowiec jest znany sportowcom głównie jako środek przeciwzapalny i wzmacniający struktury aparatu ruchu, czyli powięzi, stawy, ścięgna czy więzadła. Możliwe jest to dzięki zwiększeniu ich odporności na przeciążenia. Dodatkowo dzięki obecności triterpenoidów można go zaliczyć do preparatów antykatabolicznych.
Palma sabałowa
Roślina ta jest znana przede wszystkim mieszkańcom terenów Morza Karaibskiego. Obecne w palmie flawonoidy i steroidy warunkują silne właściwości afrodyzyjne oraz wyraźne działanie tonizujące. Podstawowy składnik wielu środków na złagodzenie objawów wynikających z przerostu gruczołu krokowego.
Pokrzywa zwyczajna
Pokrzywa jest znana przede wszystkim z usuwania wody podskórnej oraz nasilenia procesów diurezy. Oprócz tego normalizuje czynności prostaty oraz wykazuje charakter pobudzający, co można tłumaczyć występowaniem lignanów i steroidów w jej składzie.
Soja owłosiona
Soja stanowi bogactwo proanabolicznych flawonoidów, steroidów, triterpenoidów oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Dzięki obecności izoflawonów wykazuje też silne działanie prozdrowotne. Co więcej, bogata ilość białek jest niejednokrotnie wykorzystywana przez producentów suplementów diety do przygotowywania preparatów proteinowych.
