Zaburzenia odżywiania to problem, z którym społeczeństwo spotyka się na co dzień. Dotyczy zarówno kobiet i mężczyzn, jak i dziewczynek oraz chłopców w okresie dojrzewania, a ponadto także dzieci. Coraz częściej występującym zaburzeniem odżywiania jest kompulsywne objadanie się. Co to za choroba?

 

SPIS TREŚCI:
1. Kompulsywne objadanie się – definicja
2. Objawy kompulsywnego objadania się
3. Jak zdiagnozować kompulsywne objadanie się?
4. Wpływ emocji na jedzenie
5. Kompulsywne objadanie się – leczenie

6. Podsumowanie

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

 

 

1. Kompulsywne objadanie się – definicja
Kompulsywne objadanie się to zaburzenie psychiczne związane z niekontrolowanym przyjmowaniem bardzo dużych ilości jedzenia. Wraz z bulimią i anoreksją zakwalifikowane zostało do chorób z zakresu zaburzeń odżywiania. Jego istotą jest spożywanie pokarmu w ilościach zdecydowanie większych, niż zjadłaby przeciętna osoba. Wszystko odbywa się w bardzo krótkim czasie, bez wyraźnego odczucia głodu. Ze względu na to, że podczas choroby występuje nadmiar kilokalorii w diecie, kompulsywne objadanie się może determinować nadwagę czy otyłość.

 

2. Objawy kompulsywnego objadania się
Pierwszymi sygnałami sugerującymi występowanie kompulsywnego objadania się są:
– powtarzające się napady jedzenia – główny problem zaburzenia, kilkukrotne występowanie niepohamowanego spożywania pokarmu może świadczyć o istniejącej chorobie;
– brak kontroli nad posiłkiem – przyjmowanie dużych ilości jedzenia w krótkim czasie, bez pohamowania; osoby cierpiące na kompulsywne objadanie się potrafią w ciągu kilku do kilkunastu minut zjeść ilość pożywienia przekraczającą dobowe zapotrzebowanie kaloryczne;
– jedzenie w samotności – objaw stricte związany z zaburzeniami odżywiania; unikanie wspólnych posiłków daje poczucie komfortu i braku oceny ze strony innych;
– stosowanie diet odchudzających – bardzo często przedłużające się, restrykcyjne diety odchudzające determinują występowanie kompulsywnego objadania się;
– przewlekłe zmęczenie i brak energii – pomimo spożywania dużych ilości pokarmu w czasie trwania choroby występuje obniżony poziom energii, co związane jest z przeciążeniem organizmu na tle psychicznym i fizycznym;
– zajadanie emocji – jedzenie jako metoda na odstresowanie; istotnie wpływa na problem zaburzeń odżywiania.

 

3. Jak zdiagnozować kompulsywne objadanie się?
Do rozpoznania jednostki wykorzystywane są kryteria diagnostyczne dotyczące zaburzenia z napadami objadania się według DSM-5. Wyglądają one następująco.

  Fabryka Siły Sklep

1) Powtarzające się epizody niepohamowanego objadania:
– brak kontroli nad sytuacją,
– spożywanie zbyt dużych ilości pokarmu w krótkim czasie.

 

2) Występowanie co najmniej 3 z wymienionych objawów towarzyszących:
– jedzenie aż do momentu odczuwania nieprzyjemnego przejedzenia,
– spożywanie bardzo dużych ilości pokarmu mimo braku odczucia głodu,
– odczuwanie niechęci do samego siebie, depresja, przygnębienie,
– przyjmowanie pożywienia w o wiele krótszym czasie niż standardowo,
– jedzenie w samotności z powodu wstydu i zakłopotania,
– spożywanie pokarmu poza zaplanowanymi porami posiłków,
– jedzenie spowodowane emocjami, chęcią poprawy humoru.

 

3) Odczuwanie wyraźnego cierpienia wskutek napadów.

 

4) Występowanie epizodów kompulsywnego objadania co najmniej raz w tygodniu przez 3 miesiące.

 

5) Brak powtarzających się czynności kompensacyjnych w związku z niepohamowanym jedzeniem, takich jak przyjmowanie leków przeczyszczających, nadmierna aktywność fizyczna czy głodówki.

 

Nasilenie kompulsywnego objadania się określane jest na podstawie częstości występowania epizodów. Według tego wyróżnić można:
– nasilenie łagodne – 1–3 epizody niekontrolowanego jedzenia w ciągu tygodnia,
– nasilenie umiarkowane – 4–7 epizodów niekontrolowanego jedzenia w ciągu tygodnia,
– nasilenie ciężkie – 8–13 epizodów niekontrolowanego jedzenia w ciągu tygodnia,
– nasilenie bardzo ciężkie – minimum 14 epizodów niekontrolowanego jedzenia w ciągu tygodnia.

 

4. Wpływ emocji na jedzenie
Przyczyna występowania kompulsywnego objadania się nie jest dokładnie określona i może mieć różne źródła. Bardzo często choroba związana jest z podłożem psychologicznym, tzw. zajadaniem problemów. Zaburzeniom odżywiania zazwyczaj towarzyszą emocje negatywne, traumy czy kłopoty wynikające z braku umiejętności radzenia sobie z przykrymi myślami.

 

Występuje wiele zależności pomiędzy emocjami a jedzeniem, najczęstszymi z nich są:
– ucieczka od negatywnej samoświadomości – skupienie uwagi na najbliższym otoczeniu poprzez jedzenie w celu przytłumienia emocji powodujących dyskomfort; prowadzi to do życia w trybie biernym oraz do poddania się obecnej sytuacji;

 

– wzrost pozytywnych emocji – spożywanie pokarmu związane jest z odczuwaniem przyjemnego smaku i zapachu, co pozytywnie wpływa na nastrój; radość z jedzenia wywoływana jest również dzięki stymulacji układu nagrody, który pobudza wydzielanie dopaminy i serotoniny;

 

– maskowanie emocji – kompulsywne objadanie się związane jest z poczuciem dyskomfortu wynikającego z nieprzyjemnej sytuacji; jedzenie pod wpływem negatywnych emocji ma na celu przekierowanie myślenia ze źródła stresu na uczucia związane z objadaniem się.

 

5. Kompulsywne objadanie się – leczenie
Leczenie zaburzeń odżywiania wymaga współpracy wielu specjalistów. Najważniejszą rolę odgrywają psycholog, psychiatra oraz dietetyk. Podstawę leczenia stanowi psychoterapia, podczas której określa się źródło problemu oraz wdraża naukę radzenia sobie z problemami. Najlepiej oceniana jest terapia poznawczo-behawioralna, która skupia się na związku kompulsywnego spożywania pokarmów z samooceną kształtującą się na podstawie wyglądu ciała.

 

Podczas leczenia napadowego objadania się włączane są również leki antydepresyjne, redukujące stany napięcia emocjonalnego. Operacja bariatryczna (polegająca na zmniejszeniu pojemności żołądka) może być traktowana jako metoda wspierająca leczenie u osób, u których występuje otyłość, jednak ważne jest, aby przed przystąpieniem do zabiegu podjęły one współpracę z psychoterapeutą.

 

6. Podsumowanie
Kompulsywne objadanie się należy do zaburzeń odżywiania. Często jest sposobem na radzenie sobie z negatywnymi emocjami i trudnościami w życiu. Nieleczone prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia, złego samopoczucia oraz wzrostu masy ciała, zatem w przypadku zauważenia pierwszych objawów warto zgłosić się po pomoc do specjalisty.

 


Bibliografia
Berkman N.D. et.al., DSM-IV and DSM-5 diagnostic criteria for binge-eating disorder, Management and Outcomes of Binge-Eating Disorder, Rockville 2015.
Dulińska A., Kompulsywne objadanie się. Czy dotyczy także Ciebie?, centrumzaburzenodzywiania.pl/strefapacjenta/kompulsywne-objadanie-sie-czy-dotyczy-takze-ciebie/ (03.03.2023).
Fairburn Ch.G., Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania, Kraków 2014, 13.
Pawełczyk-Jabłońska P., Kompulsywne objadanie się, ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/kompulsywne-objadanie-sie/ (03.03.2023).
Szczygieł D., Kadzikowska-Wrzosek R., Emocje a zachowania żywieniowe – przegląd badań, „Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni” 2014, 86, 69–79.
Walenda A. et. al., Regulacja emocji w zaburzeniu z napadami objadania się, „Psychiatria Polska” 2021, 55(6), 1433–1448.