Choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego dotykają coraz większy odsetek społeczeństwa. Najpopularniejszymi metodami leczenia są antybiotykoterapia przy zakażeniu bakteryjnym oraz stosowanie inhibitorów pompy protonowej (IPP), np. omeprazolu, których zadaniem jest zmniejszenie wydzielania kwasu solnego (żołądkowego). Gdy stan chorobowy będzie już stabilny dzięki farmakoterapii, zioła lecznicze mogą wspomóc regenerację śluzówki układu pokarmowego. Jakie są jednak przyczyny wspomnianych dolegliwości?

 

SPIS TREŚCI:

1. Refluks żołądkowo-przełykowy

2. Choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy

3. Zapalenie błony śluzowej żołądka

4. Leczenie farmakologiczne i fitoterapia

5. Wzdęcia

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

 

 

1. Refluks żołądkowo-przełykowy
Gdy przełykamy, mięśnie przełyku przesuwają pokarm dzięki skurczom do żołądka. „Wejście” do niego ma zamykać grupa okrężnych mięśni zwieraczy przełyku. Czasami jednak mięśnie te zawodzą i treść pokarmowa zamiast pozostać w żołądku, przesuwa się do góry, do przełyku, a nierzadko aż do gardła. Objawia się to pieczeniem w okolicach mostka, pustym odbijaniem i mdłościami.

 

Objawy refluksu nasilają się przy pochylaniu, parciu czy np. po nocy spędzonej w pozycji leżącej, gdy gardło, przełyk i żołądek są ułożone równolegle lub prawie równolegle do podłoża. Chory budzi się wówczas z uczuciem pieczenia w gardle, czasami pojawia się też kaszel, gdyż cofająca się treść pokarmowa drażni krtań i drogi oddechowe. Kaszel i chrypkę można zatem zaliczyć do objawów refluksowych. Nieleczona choroba może powodować krwawe wymioty i przyczyniać się do znacznego spadku masy ciała.

 

2. Choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy
Wrzody powstają w miejscu uszkodzenia błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy. Przyczynami mogą być nadużywanie leków przeciwzapalnych (np. aspiryny), spożywanie ostrych potraw i alkoholu, zaburzenie wydzielania kwasu solnego, predyspozycje generyczne, stres czy zakażenie Helicobacter pylori.

 

Do typowych objawów choroby wrzodowej zaliczają się ból lub dyskomfort koncentrujący się w żołądku, który ustępuje po zjedzeniu czegoś lub po zażyciu IPP. Mogą też pojawiać się nudności, wymioty, spadek masy ciała i anemia, jeśli dojdzie do perforacji (pęknięcia) wrzodu, który zacznie krwawić.

  Fabryka Siły Sklep

3. Zapalenie błony śluzowej żołądka
Podobnie jak wrzody ta choroba ma swoje podłoże w nadużywaniu leków przeciwbólowych, które podrażniają śluzówkę, spożywaniu alkoholu i stosowaniu ostrych przypraw. Objawami mogą być ostry ból nadbrzusza, nudności i wymioty.

 

4. Leczenie farmakologiczne i fitoterapia
Inhibitory pompy protonowej są najczęściej stosowanymi lekami w wyżej wymienionych chorobach. Jednak ich długotrwałe przyjmowanie może przyczynić się do niedoborów witamin B9 i B12. Należy też pamiętać, że jedną z ról kwasu solnego jest neutralizowanie patogenów. Mniejsza ilość soku żołądkowego może więc przyczynić się do rozwoju chorób bakteryjnych układu pokarmowego. Ponadto zmniejszona ilość kwasu solnego w żołądku przyczyni się do wolniejszego trawienia pokarmów i zalegania pożywienia w przewodzie pokarmowym – to z kolei może prowadzić do wzdęć i rozwoju patogenów.

 

Włączenie fitoterapii może okazać się pomocne. Może ona stanowić osobną kurację lub być dodatkiem do IPP – w zależności od zaleceń lekarza i dolegliwości pacjenta. W przypadku ostrego przebiegu i bólu dobrze zacząć od ziół osłaniających. Takie działanie wykazuje dostępne w niemal każdym sklepie siemię lniane. Kleik przygotowany z ugotowanych ziaren będzie wyścielał żołądek i zmniejszy podrażnienia. Należy jednak pamiętać, że będzie stanowił barierę nie tylko dla substancji drażniących, ale też soli mineralnych i witamin. Nie powinno się więc stosować takiego kleiku dłużej niż do momentu ustąpienia objawów.

 

Następnie można wprowadzić do diety zioła o działaniu osłaniającym. Sprawdzą się napary z następujących ziół (wymieniono te najbardziej popularne i ogólnodostępne):
– kwiat rumianku – ma działanie przeciwzapalne, bakterio-, grzybobójcze i przeciwalergiczne. Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie jelit, dzięki czemu zapobiega wzdęciom. Wykazuje też działanie uspokajające, co będzie pomocne, jeśli podłożem choroby jest stres;
– korzeń lukrecji – wykazuje działanie przeciwzapalne i rozkurczowe, lukrecja nie powinna być jednak zażywana przy chorobach serca, nadciśnieniu, chorobach wątroby oraz w przypadku niewydolności nerek;
– kwiat nagietka – podobnie jak rumianek ma działanie przeciwzapalne, bakterio- i grzybobójcze. Ponadto działa rozkurczowo na mięśnie przewodu pokarmowego i pobudza do pracy wątrobę, dzięki czemu ułatwia trawienie. Jego działanie można porównać do działania stosowanej przy niestrawności mięty;
– korzeń prawoślazu – poza właściwościami osłaniającymi układ trawienny pobudza też układ odpornościowy do pracy i jest często stosowany jako składnik syropów przy chorobach układu oddechowego. Ma działanie rozkurczowe.

 

Gdy śluzówka przewodu pokarmowego się zregeneruje i dolegliwości przestaną być uciążliwe, można włączyć do diety napary z ziół wspomagających trawienie, a więc pracę żołądka, wątroby oraz jelit.

 

Wśród nich znajdzie się m.in.:
– liść melisy – działa przeciwbakteryjnie, grzybobójczo oraz rozkurczowo na mięśnie przewodu pokarmowego. Wpływa na poprawę funkcjonowania układu odpornościowego, wykazuje również działanie uspakajające;
– liść mięty – działa pobudzająco na układ pokarmowy, żółciopędnie, bakteriobójczo oraz wiatropędnie. Ma intensywny smak i zapach, który nie każdemu będzie odpowiadać (warto wtedy sięgnąć po kwiatostan nagietka);
– ziele i korzeń mniszka lekarskiego – wykazują silne działanie żółciopędne, przeciwzapalne i rozkurczowe. Pobudzają wydzielanie soków żołądkowego i trzustkowego;
– kwiat lawendy – ma działanie przeciwskurczowe, wiatropędne i uspokajające, ułatwia trawienie.

 

5. Wzdęcia
Nadmierne gromadzenie się gazów może być spowodowane spożyciem produktów takich jak cebula, warzywa kapustne czy strączki. Ponadto przyczyniają się do niego szybkie jedzenie i połykanie powietrza, spożywanie napojów gazowanych, spowolniona praca przewodu pokarmowego, nietolerancja laktozy, fruktozy, IBS czy SIBO.

 

W przypadku tego rodzaju dolegliwości z pomocą również przychodzi fitoterapia. Do ziół, które można stosować przy uporczywych wzdęciach, można zaliczyć miętę, rumianek, melisę, lukrecję czy prawoślaz. Działanie rozkurczowe i wiatropędne będą też wykazywać szałwia, babka lancetowata, kminek i anyż. Napary z tych ziół przyczynią się do zmniejszenia uciążliwych dolegliwości. Pomoże też przyprawianie potraw tymiankiem, bazylią, kminkiem zwyczajnym, lubczykiem, natką pietruszki, rozmarynem.

 

Niezależnie od dolegliwości należy pamiętać, by każdorazowo skonsultować stosowanie ziół z lekarzem prowadzącym lub farmaceutą w aptece. Długotrwałe stosowanie niektórych z nich może przyczynić się do pogorszenia naszego stanu, zwłaszcza gdy cierpimy na jeszcze niezdiagnozowaną dolegliwość.

 

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

Bibliografia
Błecha K., Fitoterapia i suplementacja diety w chorobach górnego odcinka przewodu pokarmowego, „Postępy Fitoterapii” 2019, 20(2), 118–125.
Gajda E., Postępowanie fitoterapeutyczne oraz dietetyczne w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, „Postępy Fitoterapii” 2020, 21(3), 185–195.
Machałek P., Siła ziół, Kraków 2018.
Różański H., Fitoterapia chorób wątroby i pęcherzyka żółciowego, Zielnik Klasztorny Ojców Bonifratrów, pod red. Książkiewicz T., Warszawa 1992.