Artroza – dowiedz się, co to!
Choroba zwyrodnieniowa stawów to schorzenie naszych czasów – pokolenia siedzącego przy komputerze, odżywiającego się nieodpowiednio i niezważającego na własną sylwetkę. Choć coraz więcej osób przekonuje się do zdrowego stylu życia, artroza wciąż występuje często i jest zaliczana do chorób cywilizacyjnych. Więcej o samej chorobie i sposobie jej leczenia dowiecie się z dalszej części artykułu.
SPIS TREŚCI:
3. Leczenie choroby zwyrodnieniowej
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Artroza to fachowa nazwa dla powszechnie występującego schorzenia określanego jako choroba zwyrodnieniowa stawów. Osteoartroza jest zazwyczaj efektem działań biologicznych i mechanicznych, które prowadzą do zaburzenia procesu syntezy nowej chrząstki stawowej i degradacji obecnie występującej. Zmiany te zachodzą również na poziomie komórkowym (w tzw. chondrocytach) i warstwie podchrzęstnej kośćca.
Tempo rozwoju choroby jest tak naprawdę indywidualne i uwarunkowane szeregiem różnych czynników – począwszy od typowych cech osobniczych, jak predyspozycje genetyczne, wiek, masa ciała, dieta, styl życia czy dotychczasowo przebyte choroby, a skończywszy na charakterze pracy bądź ilości stresu. Wszystkie te czynniki mogą przyczyniać się do stopniowego i nadmiernego napięcia i przeciążenia mięśni, a także zaburzenia ich ukrwienia.
Zanim przejdziemy do symptomów wskazujących na obecność artrozy, należy dokonać podziału tej choroby na dwa główne rodzaje. Pierwszym
z nich jest idiopatyczna osteoartroza, czyli zwyrodnienie wywołane przez nieznaną nam przyczynę. W jej przypadku bardzo często mówi się o dużym udziale wspomnianych już czynników predysponujących, do których należy też dodać wzmożoną gęstość kości i zaburzenia w obrębie funkcjonalności proprioceptorów. To receptory układu nerwowego odpowiedzialne za odbieranie informacji dotyczącej czucia głębokiego, które są zlokalizowane
w obrębie struktur narządu ruchu jak mięśnie, torebki stawowe, ścięgna czy więzadła.
Drugim i równie popularnym modelem choroby zwyrodnieniowej stawów są tak zwane artrozy wtórne. Jak sama nazwa wskazuje, patologia powstaje na skutek uchwytnej przyczyny, która doprowadziła do miejscowego uszkodzenia struktur narządu ruchu lub zaburzenia w budowie stawu objętego procesem chorobowym. Do najczęstszych czynników powodujących wtórną osteoartrozę zalicza się urazy i kontuzje mechaniczne, wady wrodzone i rozwojowe, choroby metaboliczne i endokrynologiczne, zaburzenia gospodarki mineralnej oraz wszelkiego rodzaju choroby kości i stawów.
Mówiąc o artrozie, należy wspomnieć o najczęstszych miejscach jej występowania. Choroba zwyrodnieniowa stawów ze względu na lokalizację dzieli się na postać miejscową i uogólnioną. Pierwszy typ dotyczy zazwyczaj jednego i konkretnego stawu. Najczęściej są to połączenia w obrębie rąk, stóp, kolan, bioder i kręgosłupa. Uogólniona artroza polega na obecności patologicznych zmian w minimum 3 stawach we wcześniej wymienionych lokalizacjach.
Bez względu na postać choroby i jej lokalizację objawy artrozy bardzo rzadko nabierają ogólnoustrojowego charakteru. Pomimo występowania w dużej liczbie stawów symptomy zazwyczaj są efektem pojedynczych składowych tworzących całkowity obraz kliniczny pacjenta. Dla wszystkich postaci osteoartrozy istnieje jednak jeden wspólny objaw – ból. Dolegliwości bólowe w przypadku zwyrodnienia stawowego określa się mianem startowych, co oznacza, że szczególnie wysoki stopień ich nasilenia przypada na sam początek ruchu. Zazwyczaj ulegają one złagodzeniu po chwili, gdy już „rozruszamy” stawy. W bardziej zaawansowanych przypadkach choroby nowotworowej ból może pojawiać się również w spoczynku, a przede wszystkim w nocy i podczas snu.
Cykliczne dolegliwości bólowe przyczyniają się natomiast do upośledzenia całej funkcjonalności. Osoby borykające się z artrozą zaczynają odczuwać ograniczenie zakresu ruchomości, przyjmowanie pozycji kompensacyjnych (przeciwbólowa pozycja ciała, która zwykle jest nieprawidłowa), a to zwiększa szansę na powstawanie kontuzji bądź rozwój wad postawy. Ogół tych zmian prowadzi natomiast do pogorszenia sprawności ruchowej, co u osób z chorobą zwyrodnieniową w obrębie kręgosłupa bądź stawów kończyn dolnych powoduje znaczny spadek zdolności lokomocyjnych. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby stawy bardzo często charakteryzują się zmienionym obrysem. Oprócz tego artroza prowadzi do pojawienia się osteofitów – niewielkich wyrośli kostnych, które są widoczne jedynie na zdjęciu RTG. To właśnie one w dużej mierze odpowiadają za cały zespół pojawiających się objawów.
3. Leczenie choroby zwyrodnieniowej
Terapia artrozy jest procesem długotrwałym i wieloetapowym, który tak naprawdę jest uzależniony od mechanizmu wywołującego tę chorobę. Najczęściej polecanym sposobem radzenia sobie z objawami choroby zwyrodnieniowej jest fizjoterapia bazująca na zabiegach fizykoterapeutycznych i rehabilitacji ruchowej. Mowa tu w głównej mierze o bodźcach fizykalnych, jak prąd elektryczny, ultradźwięki, fale elektromagnetyczne czy zwykła woda, które są znane ze swojego przeciwbólowego działania. Z kolei ćwiczenia kinezyterapeutyczne pozwolą utrzymać prawidłową ruchomość stawów i zapobiec występowaniu ograniczeń. Należy jednak pamiętać, że leczenie powinno być poprzedzone dokładnym badaniem, aby wyeliminować wszelkiego rodzaju błędy lub wady postawy.
Drugim i równie częstym sposobem leczenia osteoartrozy jest farmakoterapia – stosowana oprócz standardowej terapii lekami typu NLPZ. Najczęściej rekomendowane są te w postaci maści czy żelu, które w przeciwieństwie do tabletek czy kapsułek w zbyt dużej ilości nie spowodują uszkodzenia żołądka. Innym sposobem jest dostawowa iniekcja glikokortykosteroidów, które zazwyczaj stosuje się w przypadkach obecności silnych dolegliwości bólowych. Ponadto warto wspomnieć o wszelkich preparatach zwiększających wytrzymałość chrząstki stawowej. W tym miejscu należy wymienić takie substancje jak siarczan glukozaminy, chondroityna, krzemionka, witamina C czy kolagen.
Kolejnym sposobem jest leczenie chirurgiczne. Współczesne operacje ortopedyczne mają niewiele wspólnego ze sposobami z minionych lat, które polegały na usuwaniu części stawu bądź całej kości w celu złagodzenia lub całkowitego wyeliminowania dolegliwości bólowych. Mimo to u pacjenta dochodziło do bardzo dużej utraty sprawności z powodu brakującego fragmentu aparatu ruchu. W dzisiejszych czasach mowa przede wszystkim o endoprotezoplastyce stawów. Metoda ta polega na usunięciu chorego stawu i jego zastąpieniu przy pomocy sztucznej protezy wykonanej z zarówno wytrzymałego, jak i delikatnego dla ciała tworzywa.
Ostatnią próbą walki z artrozą jest zmiana dotychczasowych nawyków żywieniowych i wprowadzenie odpowiedniej diety. Spożywanie dużej ilości nasyconych związków tłuszczowych (np. czerwone mięso, masło, żółte sery) i niska podaż związków bogatych w nabiał i witaminę D3 przyczyniają się do utraty wapnia w organizmie. Oprócz tego wpływają na wzrost masy ciała, która jest jednym z głównych czynników prowadzących do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów. W związku z tym, aby przeciwdziałać dolegliwościom bólowym, powinniśmy włączyć do naszej diety duże ilości produktów zawierających antyoksydanty, kwasy omega-3 oraz białko zwierzęce.
