Czy osoby otyłe są bardziej narażone na ciężki przebieg zakażenia koronawirusem
W 2019 r. nowa odmiana koronawirusa SARS CoV-2 zaczęła atakować ludzi i powodować głównie zaburzenia ze strony układu oddechowego. Ze względu na szybkie rozprzestrzenianie się wirusa Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła stan pandemii. Do transmisji wirusa dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu, drogą kropelkową (kaszel, kichanie). Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa, kolejne państwa zaczęły wprowadzać szereg obostrzeń. Zakazy dosięgnęły również branży fitness, zamknięte zostały m.in. siłownie czy baseny. Jak powszechnie wiadomo, aktywność fizyczna jest kluczowa, aby zachować zdrowie i sprawność. Dotyczy to również kontroli prawidłowej masy ciała, ponieważ otyłość przyczynia się do zwiększenia ryzyka zachorowania na wiele chorób. Zatem czy osoby otyłe są w większym stopniu narażone na ciężki przebieg zakażenia koronawirusem?
SPIS TREŚCI:
1. Otyłość a zakażenie koronawirusem
2. Czy pandemia COVID-19 jest gorsza niż epidemia otyłości
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Otyłość a zakażenie koronawirusem
Osoby otyłe są w większym stopniu narażone na zachorowanie i ciężkie przebieg wielu chorób, jak grypa czy też COVID-19. Dlaczego? Udowodniono, że otyłość jest związana z nadciśnieniem, cukrzycą, chorobą wieńcową, chorobą nerek czy niewydolnością serca. U osób tych pojawiają się także liczne problemy metaboliczne. U osób z cukrzycą dochodzi do podwyższenia poziomu glukozy we krwi oraz obniżenia funkcji limfocytów B, co prowadzi do ograniczenia zdolności do wywołania odpowiedniej odpowiedzi metabolicznej w przypadku prowokacji immunologicznej. W efekcie prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego zostaje zaburzone, co wpływa na wzrost ryzyka wystąpienia infekcji, w tym zakażenia koronawirusem.
Otyłość dodatkowo jest czynnikiem ryzyka wystąpienia zakrzepicy i uszkodzeń śródbłonka. Zakrzepica żylna i tętnicza występują częściej u osób, które zostały zakażone wirusem SARS-CoV-2, niż u tych, które chorują na inne choroby. Ryzyko wystąpienia zakrzepicy u osób z COVID-19 wzrasta w wyniku uszkodzenia śródbłonka (które powoduje wzmożoną aktywację procesów krzepnięcia krwi), wystąpienia stanów zapalnych (które również mają wpływ na zwiększoną krzepliwość krwi) oraz długotrwałego leżenia w łóżku.
Nadmierna niekontrolowana odpowiedź układu odpornościowego, czyli tzw. burza cytokinowa, również może przyczynić się do rozwoju zakażenia koronawirusem i wpłynąć na przebieg choroby. W wyniku nadmiernego uwalniania przez makrofagi oraz limfocyty mediatorów pro- i przeciwzapalnych dochodzi do ogólnoustrojowego zapalenia. W przebiegu zakażenia koronawirusem reakcja ta prowadzi do masowego produkowania chemokin i cytokin, w efekcie powoduje to zablokowanie dróg oddechowych oraz poważne uszkodzenie płuc (Kleiman J.D. i wsp. 2020).
Enzym ACE2 (enzym konwertujący angiotensynę) również może być bardzo ważny w kontekście cięższego przebiegu zakażenia koronawirusem u osób otyłych. Jest on obecny na tkance tłuszczowej podskórnej i wisceralnej oraz na komórkach płuc. Główną funkcją tego enzymu jest obniżenie ciśnienia krwi. Wirus SARS-CoV-2 łączy się z enzymem ACE2, dzięki czemu jest w stanie wniknąć w głąb komórki. W wyniku tego procesu u osób z nadmierną ilością tkanki tłuszczowej większa ilość koronawirusa może wniknąć do organizmu, co wpływa na ciężkość przebiegu choroby (I.L. Kruglikov, P.E. Scherer 2020).
Warto również wspomnieć o typowych w przypadku osób otyłych mechanicznych obciążeniach. W wyniku nagromadzenia się nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej w okolicach jamy brzusznej dochodzi do wysokiego ustawienia przepony oraz wzrostu ciśnienia wewnątrzbrzusznego. Prowadzi to do istotnego ograniczenia wydolności oddechowej w grupie osób zakażonych wirusem SARS-CoV-2.
Osoby otyłe bardzo często zwlekają z pójściem do specjalisty. Czują się niekiedy stygmatyzowane przez społeczeństwo, przez co słabiej kontrolują swoją chorobę. Boją się również, że jeśli pójdą do lekarza, zarażą się koronawirusem. Ponadto osobom otyłym trudniej zapewnić odpowiednią opiekę medyczną ze względu na ich masę ciała (S. Naveed, I.B. McInnes, J.J.V. McMurray 2020).
W 2020 r. przeprowadzono badanie, które miało wskazać, czy istnieje związek między otyłością a ciężkim przebiegiem zakażenia koronawirusem. Do eksperymentu zakwalifikowano 150 osób ze stwierdzonym COVID-19 przebywających w szpitalu w Chinach w okresie od 17.01.2020 r. do 11.02.2021 r. U 75 pacjentów zdiagnozowano otyłość. Każda osoba otyła została losowo dopasowana do osoby z prawidłową masą ciała. Pacjenci zostali poddani standardowemu leczeniu zgodnie z chińskimi wytycznymi dotyczącymi postępowania w przypadku COVID-19. Zauważono, że otyłość wiązała się z ok. trzykrotnie większym ryzykiem wystąpienia ciężkiej postaci COVID-19, a osoby z nadmierną masą ciała dłużej przebywały w szpitalu niż osoby z grupy kontrolnej (F. Gao i wsp. 2020).
2. Czy pandemia COVID-19 jest gorsza niż epidemia otyłości
W celu zahamowania rozwoju pandemii COVID-19 wiele państw zdecydowało się na wprowadzenie lockdownu. Z punktu widzenia epidemiologicznego było to dobre rozwiązanie, jednak niosło za sobą wiele negatywnych skutków w kontekście zdrowia psychicznego i fizycznego.
Wprowadzone obostrzenia oraz pogłębianie się nierówności społecznych mogą przyczynić się do rozwoju otyłości i chorób metabolicznych u osób o niższym statusie społeczno-ekonomicznym. Osoby, które mają niższe dochody i zasoby, częściej sięgają po łatwo dostępną, wysokoprzetworzoną żywność bogatą w energię (M.W. Schwartz i wsp. 2017).
Pandemia u wielu osób wywołuje ogromny stres psychiczny i niepokój. Ponadto dystans społeczny wpływa na zwiększenie uczucia osamotnienia. Pogarszające się zdrowie psychospołeczne może negatywnie wpłynąć na zachowania związane z jedzeniem i przyczynić się do zwiększenia poboru energii (P. Björntorp 2017). Konieczność pozostania w domach powoduje, że ludzie są bardziej narażeni na bodźce żywieniowe, co może stanowić wyzwanie dla osób, które nie są świadome kaloryczności spożywanego jedzenia. Mogą pojawić się również epizody „zajadania” negatywnych emocji.
Dodatkowo zamknięte siłownie i ograniczony dostęp do centrów rekreacji nie ułatwia prowadzenia aktywnego trybu życia, a jak powszechnie wiadomo, ruch jest bardzo ważny w zapobieganiu otyłości oraz walce z tym schorzeniem.
Jeśli będzie dochodzić do dalszego wzrostu występowania otyłości w populacji polskiej i światowej, należy podjąć stosowne kroki zapobiegawcze. Jedynie zrozumienie, jak ograniczenia wprowadzane w celu zahamowania rozwoju pandemii wpływają na pogorszenie stanu zdrowia metabolicznego ludzi, pozwoli na opracowanie strategii przeciwdziałającej postępowi otyłości. Wprowadzanie lockdownu w przyszłości powinno być bardziej przemyślane również pod kątem negatywnego wpływu na zdrowie metaboliczne (Ch. Clemmensen, M.B., Petersen, T.I.A.Sørensen 2020).
3. Podsumowanie
Wykazano, że otyłość może powodować ciężki przebieg zakażenia koronawirusem. Ważne, aby informować o ryzyku zwłaszcza w mediach, ponieważ może to zapobiec zachorowaniu wielu osób. Należy zachęcać ludzi do prowadzenia zdrowego trybu życia w celu zmniejszenia ryzyka zachorowania na COVID-19. Oprócz wdrożenia regularnej aktywności fizycznej warto uświadamiać społeczeństwo w zakresie prawidłowo zbilansowanej diety, o odpowiedniej kaloryczności, bogatej w mikroelementy. Warto zatem uruchomić swoją wyobraźnię i zadbać o odpowiednią dawkę ruchu w ciągu dnia.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Björntorp P., Do stress reactions cause abdominal obesity and comorbidities?, „Obesity Reviews” 2001, 2, 73–86.
Clemmensen Ch., Petersen M.B., Sørensen T.I.A., Will the COVID-19 pandemic worsen the obesity epidemic?, „Nature Reviews Endocrinology” 2020, 16(9), 469–470.
Dobner J., Kaser S., Body mass index and the risk of infection-from underweight to obesity, „Clinical Microbiology and Infection” 2018, 24(1), 24–28.
Gao F. et al., Obesity is a risk factor for greater COVID-19 severity, „Diabetes Care” 2020, 43(7), e72–e74.
Kleiman J.D. et al., COVID-19 a pacjent z FRA-X, „Cureus” 2020, epub.
Kruglikov I.L., Scherer P.E., „The role of adipocytes and adipocyte‐like cells in the severity of COVID‐19 infections, „Obesity” 2020, 28(7), 1187–1190.
Naveed S., McInnes I.B., McMurray J.J.V., Obesity is a risk factor for severe COVID-19 infection: multiple potential mechanisms, „Circulation” 2020, 142(1), 4–6.
Schwartz M.W. et al., Obesity Pathogenesis: An Endocrine Society Scientific Statement, „Endocrine Reviews” 2017, 38, 267–296.
