Chondromalacja rzepki
Patologie stawu kolanowego są dość powszechnym problemem wśród czynnych sportowców. Jednak niektóre choroby i dysfunkcje mogą występować u osób stroniących od aktywności fizycznej. Jednym z takich schorzeń jest chondromalacja rzepki, o której więcej dowiecie się w tym artykule.
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest chondromalacja rzepki?
2. Chondromalacja rzepki – przyczyny
3. Objawy chondromalacji rzepki
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym jest chondromalacja rzepki?
Powyższym mianem określa się patologię w obrębie rzepki, polegającą na stopniowym spluszowaceniu, zwyrodnieniu oraz rozpulchnieniu chrząstki stawowej. Z biegiem czasu dochodzi do wytworzenia w niej szczelin oraz ubytków. Początek zmian zwykle obejmuje warstwy głębokie w obrębie macierzy oraz włókien kolagenowych. Jednak wspomniany już postępujący charakter zmian zaczyna również pojawiać się na coraz bardziej powierzchownych strukturach stawu kolanowego. Efektem ich długotrwałej obecności jest wyraźne zmniejszenie wytrzymałości na obciążenia, co
z biegiem czasu powoduje destrukcję struktury rzepki oraz jej fibrylację, czyli zwłóknienie.
Źródło: hyalutidin.pl
Chondromolacja rzepki najczęściej występuje u osób młodych pomiędzy 17. a 30. rokiem życia. Co więcej, owa patologia jest rzadziej obecna u mężczyzn niż u kobiet.
Choroba ma cztery etapy rozwoju, które zgodnie z klasyfikacją Outerbridge’a prezentują się w poniższy sposób:
– I stopień – spluszowacenie i zmiękczenie (obrzęk);
– II stopień – pęknięcia i fragmentacja niepełnej grubości (szczeliny < 1,25 mm);
– III stopień – pęknięcia pełnej grubości (szczeliny > 1,25 mm) sięgające do kości podchrzęstnej bez odsłonięcia kości;
– IV stopień – ubytki odsłaniające kość podchrzęstną.
2. Chondromalacja rzepki – przyczyny
Czynniki sprzyjające rozwojowi tej patologii są na tyle mnogie, że w celu ich przejrzystego zaprezentowania będzie o wiele łatwiej je pogrupować. Poniżej posłużono się klasyfikacją według Jacksona, która dotyczy etiologii tego schorzenia.
Przyczyny biomechaniczne:
A) ostre:
– urazy bezpośrednie (upadek bądź uderzenie w rzepkę);
– złamania rzepki;
– zwichnięcia rzepki;
B) przewlekłe:
– konflikt rzepkowo-udowy;
– nadmierne boczne przyparcie rzepki;
– nawracające podwichnięcia lub zwichnięcia rzepki;
– odruchowa dystrofia współczulna;
– wysokie ustawienie rzepki;
– zaburzenia w obrębie łąkotki, co skutkuje upośledzeniem ruchomości
i stabilności rzepki;
– zaburzenia w obrębie napięcia mięśnia obszernego przyśrodkowego;
– zaburzenia będące następstwem złamania kości udowej;
– zwiększenie wartości kąta Q (zawartego pomiędzy kolcem biodrowym przednim, górnym, środkiem rzepki i guzowatością piszczeli. Norma wynosi
w przybliżeniu 15 stopni);
C) pozostałe:
– koślawość kolan;
– nadmierna masa ciała;
– nadmierna aktywność kości udowej, która powoduje dodatkowy nacisk na rzepkę;
– płaskostopie;
– wysoki wzrost.
Przyczyny biochemiczne:
– alkaptonuria;
– nadmiernie długie unieruchomienie;
– nawrotowe krwiaki śródbłonowe;
– pierwotne zmiany zwyrodnieniowe;
– powtarzane iniekcje odstawowe steroidów;
– reumatoidalne zapalenie stawów;
– septyczne zapalenie stawu i zrosty;
– zapalenie błony maziowej.
3. Objawy chondromalacji rzepki
Symptomy obecności chondromalacji rzepki stanowią jednocześnie źródło danych dla specjalistów, którzy za jakiś czas będą zajmować się poszkodowanym stawem kolanowym. Aby mówić o degeneracji chrząstki stawowej rzepki, chory musi skarżyć się na dolegliwości bólowe w przedniej części kolana. Owe dolegliwości bólowe będą zauważalne zarówno w trakcie ruchu (np. długotrwały chód, wchodzenie po schodach), jak i spoczynku (np. systematyczne i długoterminowe przyjmowanie pozycji siedzącej). Ból będzie miał charakter „rozlany” i będzie to jedna z fundamentalnych przyczyn zaburzonej stabilności całego stawu kolanowego.
Do pozostałych objawów towarzyszących tej chorobie należy zaliczyć uczucie sztywności w trakcie ruchu, słyszalne i odczuwalne trzeszczenie
w obrębie stawu kolanowego podczas ruchów oraz obecność stanu zapalnego skutkującego zwykle niewielkim opuchnięciem stawu kolanowego. Niejednokrotnie owe objawy z biegiem czasu prowadzą do osłabienia siły mięśniowej czworogłowego uda, upośledzenie zakresu ruchomości, problemy z równowagą oraz nie zawsze obecne w przebiegu tej choroby przykurcze.
Leczenie chondromalacji rzepki, podobnie jak przyczyny, możemy podzielić na dwa odrębne sposoby radzenia sobie z tą patologią. Pierwsza metoda określana jest mianem leczenia zachowawczego i dotyczy najczęściej początkowych stadiów choroby. W tym modelu terapii wykorzystuje się głównie środki farmakologiczne (niesteroidowe leki przeciwzapalne, stymulanty metabolizmu, leki steroidowe oraz środki regulujące
i poprawiające metabolizm chrząstki stawowej), fizjoterapię (bazującą na ćwiczeniach ruchowych oraz zabiegach fizykalnych), a także zaopatrzenie ortopedyczne (między innymi szyny i inne urządzenia do odciążenia stawu rzepkowo-udowego).
Drugi model terapii to typowe leczenie operacyjne. Metoda ta jest stosowana dopiero wtedy, gdy poziom zmian strukturalnych chrząstki, zaburzeń mobilności oraz charakter wynikających z nich dolegliwości jest bardzo wysoki, prowadzi do zaburzenia codziennego funkcjonowania pacjenta bądź dotychczasowe leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanego rezultatu. Najczęściej wykonywaną metodą chirurgiczną jest artroskopowa chondrektomia rzepki. Zabieg ten polega na całkowitym usunięciu fragmentów chrząstki stawowej, która została zmieniona chorobowo, oraz wyrównaniu ewentualnych odstępstw w jej prawidłowej budowie. Rezultatem jest gładka powierzchnia stawowa, która charakteryzuje się znacznie obniżoną wytrzymałością mechaniczną.
Fizjoterapia, podobnie jak w przypadku innych chorób narządu ruchu, również odgrywa znaczącą rolę w patologii stawu rzepkowo-udowego. Jej celem jest nie tylko profilaktyka oraz leczenie łagodniejszych form tej choroby, ale również doprowadzenie chorego do pełnej mobilności po ewentualnych zabiegach chirurgicznych.
Wspomniane zabiegi fizykalne będą spełniały różnorodne funkcje w trakcie terapii chondromalacji rzepki. Wykorzystanie pola magnetycznego będzie miało na celu przyśpieszenie zrostu kostnego oraz złagodzenie dolegliwości bólowych, zastosowanie bodźców świetlnych i elektrycznych dodatkowo spotęguje działanie analgetyczne. Terapia zimnem będzie zaś stanowić bardzo dobre przygotowanie przed treningiem chodu po operacji ze względu na swoje detonizujące właściwości i silne działanie łagodzące.
Kolejnym punktem jest kinezyterapia, czyli leczenie ruchem rozumianym jako ćwiczenia. Celem tej dziedziny fizjoterapii będzie przywrócenie prawidłowej mobilności stawu kolanowego, kończyny dolnej oraz całego ciała.
Zastosowane w postępowaniu terapeutycznym aktywności fizyczne mają na celu:
– naukę symetrycznego obciążania kończyn;
– poprawę wzorca zaburzonego chodu;
– wzmocnienie osłabionych mięśni i rozciągnięcie przykurczonych mięśni;
– zwiększenie zakresu ruchu w chorej kończynie dolnej.
Dodatkowym uzupełnieniem dla powyższych narzędzi będzie metoda kinesiology tapingu. W praktyce rehabilitacyjnej wykorzystuje się aplikacje przeciwobrzękowe (w przypadku nadmiernych stanów zapalnych), korygujące (w celu poprawnego ustawienia elementów kostnych i uzyskania prawidłowej pracy mięśniowej) oraz przeciwbólowe.