MSM – związek siarki o prozdrowotnym działaniu
Na rynku suplementów diety można znaleźć wiele substancji o potencjalnym korzystnym wpływie na organizm człowieka. Jedną z nich jest MSM – organiczny związek siarki, substancja naturalna, a także otrzymywana syntetycznie. Dobrze wchłaniana, łatwo dostępna i niedroga. Sugeruje się, że stosowanie MSM może przynosić korzyści zdrowotne. Czym dokładnie jest MSM? Czy rzeczywiście warto suplementować ten związek?
SPIS TREŚCI:
1. MSM – charakterystyka
2. Wpływ MSM na organizm człowieka
3. Suplementacja MSM – wskazania, dawkowanie
4. Opinie dotyczące zasadności stosowania
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. MSM – charakterystyka
MSM, inaczej metylosulfonylometan lub sulfon dimetylowy, jest organicznym związkiem siarki stosowanym powszechnie jako suplement diety. Metylosulfonylometan jest naturalnie występującym związkiem o działaniu biologicznym. Zawiera organiczną siarkę, jest silnie związany z dimetylosulfotlenkiem (DMSO – organiczną formą siarki produkowaną syntetycznie z ligniny), który ulega przekształceniu w organizmie do MSM. Związek ten jest źródłem siarki w procesie endogennej syntezy niektórych aminokwasów.
Naturalna synteza MSM zachodzi w algach, fitoplanktonie i innych mikroorganizmach morskich. Odbywa się na zasadzie wychwytu siarczanu w celu utworzenia specjalnych kompleksów zwanych DMSP (dimetylosulfoniopropionian). W wyniku reakcji chemicznych powstaje siarczek dimetylu (DMS), z którego następnie pod wpływem czynników takich jak m.in. ozon i promieniowanie UV powstaje DMSO lub dwutlenek siarki. To właśnie one przyczyniają się do powstawania chmur i ich zwiększonej kondensacji. W ten sposób może powracać na ziemię w wyniku opadów atmosferycznych. DMSO już po ponownym zetknięciu z glebą może ulec przekształceniu do wspomnianego wcześniej DMS lub MSM.
MSM obecny jest w warzywach, owocach, zbożach. Występuje również w ziarnach, piwie, portowym winie, kawie, herbacie i krowim mleku. Zawartość metylosulfonylometanu w produktach spożywczych uzależniona jest od rodzaju produktu i gleby. MSM łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego. Co ciekawe, wchłanianie MSM z pożywienia zależy od mikrobiomu jelitowego. Okazuje się, że bakterie jelitowe mają bardzo duży wpływ na wykorzystanie MSM z pożywienia. Metylosulfonylometan wytwarzany jest również w procesie syntezy chemicznej. Jednak mimo powszechnego występowania jego ilość w produktach jest niewielka.
2. Wpływ MSM na organizm człowieka
W ostatnim czasie wzrosła liczba badań naukowych opisujących ważne funkcje biologiczne tego związku. MSM przypisuje się wpływ na metabolizm oraz poprawę krążenia. Może również korzystnie wpływać na gojenie się ran, łagodzenie stresu oksydacyjnego, zmniejszanie bólu czy zwiększanie energii. MSM pierwotnie był również wykorzystywany w leczeniu infekcji pasożytniczych.
Literatura naukowa wskazuje na istotną rolę związków siarki w leczeniu zapalenia stawów, innych chorób przebiegających z nadmierną reakcją zapalną (np. śródmiąższowe zapalenie pęcherza), alergicznych nieżytów nosa.
Już w 1991 r. opisano korzystne właściwości MSM polegające na zmniejszaniu dolegliwości związanych z chorobą zwyrodnieniową stawów połączoną z ich zapaleniem. Ze względu na potencjalny udział siarki w regeneracji tkanki łącznej MSM uznano za skuteczny środek przeciwbólowy oraz przeciwzapalny. Według niektórych doniesień związek ten może również zmniejszać uszkodzenia mięśni spowodowane długotrwałym wysiłkiem fizycznym.
Ze względu na wysoki potencjał antyoksydacyjny MSM może wpływać na redukcję nadmiernej ilości rodników tlenowych powstających w wyniku stresu zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Wolne rodniki tlenowe (ROS) w niewielkich ilościach są potrzebne w organizmie, gdyż aktywują odpowiednie szlaki na poziomie komórkowym. Nadmiar ROS jest promotorem rozwoju stanu zapalnego. MSM wpływa na równowagę rodników tlenowych oraz enzymów antyoksydacyjnych w organizmie. Hamuje również produkcję prozapalnych cytokin. Zaobserwowano także wpływ tego związku na hamowanie utleniania białek, bilirubiny, peroksydacji lipidów, kinazy kreatynowej czy kwasu moczowego. Suplementacja MSM wpływa na zwiększenie stężenia glutationu – organicznego związku o działaniu przeciwutleniającym, który ochrania tkanki całego organizmu.
Ze względu na działanie przeciwzapalne MSM niektórzy autorzy przypisują mu również działanie przeciwnowotworowe. Badania in vitro na specjalnie dobranych liniach komórkowych sugerują, że związek ten reguluje procesy tworzenia się komórek nowotworowych na etapie ich podziałów oraz namnażania. MSM prawdopodobnie jest cytotoksyczny dla komórek nowotworowych, hamuje ich żywotność oraz cykl komórkowy. Zwraca się uwagę na możliwość przyszłego zastosowania metylosulfonylometanu w redukcji komórek nowotworowych raka żołądka i jelit, wątroby, raka okrężnicy. Dotychczasowe wyniki badań były obiecujące i uzasadniają prowadzenie dalszych analiz.
Chroniczny stres osłabia pracę układu odpornościowego organizmu. Związki siarki odgrywają kluczową rolę w regulacji odpowiedzi immunologicznej organizmu. Związane jest to ze zdolnością tych związków do zmniejszania stanów zapalnych. Potencjał immunomodulujący związany jest również z redukcją stresu oksydacyjnego. Zaobserwowano, że stosowanie MSM przed wysiłkiem fizycznym skutecznie obniża późniejszy stres oksydacyjny.
W odniesieniu do wyników badań wpływ MSM na reakcje alergiczne jest nadal niejasny. Istnieją doniesienia o potencjalnym oddziaływaniu na uwalnianie histaminy – aminy biogennej masowo uwalnianej podczas reakcji alergicznych, jednak wymaga to dalszych badań. Zaobserwowano jednak korzystny wpływ MSM na zmniejszenie objawów alergicznego nieżytu nosa oraz w przypadku alergicznych stanów zapalnych.
Przeprowadzone do tej pory badania naukowe donoszą o pozytywnym wpływie MSM w artretyzmie. Zaobserwowano, że stosowanie MSM zmniejsza liczbę czynników indukujących zapalenie w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS). Suplementacja tym związkiem może wpłynąć na zmniejszenie bólu stawów oraz ich sztywności i obrzęku. MSM chroni chrząstkę stawową przed degradacją poprzez tłumiące oddziaływanie na cytokiny prozapalne. Metylosulfonylometan korzystnie wpływa również na błonę maziową. Autorzy badań wykazują, że korzystne efekty wynikające z zastosowania MSM obserwuje się również w przypadku połączenia go z kolagenem i kwasami bosweliowymi, a także przy jednoczesnym stosowaniu glukozaminy oraz siarczanu chondroityny. Potrzeba dalszych badań oceniających bezpośredni wpływ MSM na chrząstkę stawową.
Suplementacja MSM może również wpływać na poprawę ogólnej aktywności fizycznej, w szczególności pacjentów z osteoartrozą (zwyrodnieniem stawów).
W amerykańskich badaniach z udziałem 100 pacjentów z zapaleniem stawów przyjmujących 6 g MSM dziennie przez okres 26 tygodni zaobserwowano w grupie badanej zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz poprawę ogólnej sprawności fizycznej.
Sugeruje się, że MSM może mieć wpływ na kondycję skóry jako źródło siarki dla keratyny. Dane naukowe w tym przypadku są jednak niejednoznaczne. Autorzy niektórych prac potwierdzają jednak, że MSM może poprawiać elastyczność skóry oraz przeciwdziałać zaburzeniom pigmentacyjnym. Korzystne działanie MSM zaobserwowano również w zmniejszaniu dolegliwości związanych z trądzikiem różowatym, jednak efekt ten obserwowany był w połączeniu z sylimaryną zawartą w ostropeście plamistym.
3. Suplementacja MSM – wskazania, dawkowanie
MSM może być stosowany zarówno doustnie, jak i miejscowo. Aktualne dane naukowe zalecają suplementację zaczynającą się od dawki wynoszącej 1 g/dzień. Niektóre badania sugerują możliwość stosowania do 6 g MSM w ciągu dnia. Stanowisko naukowców dotyczące odpowiedniej dawki MSM jest niejednoznaczne, dlatego zazwyczaj sugeruje się stosowanie 1–5 g metylosulfonylometanu na dobę.
Zwraca się również uwagę na czas trwania suplementacji oraz dawkę MSM. W wielu badaniach zaobserwowano korzystniejsze efekty po dłuższym czasie suplementacji MSM i przy zastosowaniu większych ilości tego związku (tzw. wysycenie siarką). Zdolności antyoksydacyjne w przypadku sportowców wykonujących ćwiczenia oporowe wykazano w trakcie suplementacji w dawce 3 g na dobę przez 28 dni. Takiej zależności nie zauważano po krótszej, 14-dniowej suplementacji.
4. Zasadność suplementacji – opinie
Metylosulfonylometan uznawany jest za bezpieczny suplement diety, a jego prozdrowotne właściwości mogą być wykorzystywane nie tylko w sporcie. Jest związkiem stosunkowo nowym, lecz jego popularność wzrosła w ciągu ostatnich lat. Właśnie dlatego liczba badań dotyczących suplementacji póki co jest ograniczona.
W dotychczas przeprowadzonych badaniach z udziałem zwierząt występowanie działań niepożądanych jest niewielkie. Działania niepożądane były obserwowane wyłącznie podczas stosowania nieprawidłowych dawek MSM. Skutki uboczne suplementacji pojawiały się po podaniu dawek 5–7-krotnie wyższych od sugerowanych. W związku z tym MSM uważany jest za bezpieczny suplement diety. Jest również wymieniony jako środek pomocniczy w leczeniu zapaleń stawów w „Guide to Alternative Therapies for OA”.
Niektóre doniesienia wskazują na nadwrażliwość na alkohol podczas suplementacji MSM, jednak nie przeprowadzono klinicznych badań, które potwierdziłyby tę tezę.
Dostępne w literaturze naukowej dane pozwalają na wysnucie wniosku, że stosowanie MSM może nieść za sobą wiele korzyści zdrowotnych. Szerokie właściwości MSM wskazują, że związek ten może odgrywać istotną rolę we wspomaganiu leczenia niektórych schorzeń. Na podstawie dotychczas zebranych danych można uznać suplementację MSM za bezpieczną, co daje wiele możliwości włączenia tego związku do codziennej diety. Warto zaznaczyć, że korzystne efekty suplementacji MSM często odnotowywane są w przypadku, gdy związek ten jest połączony z innymi bioaktywnymi składnikami, w szczególności w przebiegu chorób zapalnych stawów.
Bibliografia
Butawan M., Benjamin R.L., Bloomer R.J., Methylsulfonylmethane: Applications and Safety of a Novel Dietary Supplement, „Nutrients” 2017, 9(3), E290.
Pagonis T.A. et al., The Effect of Methylsulfonylmethane on Osteoarthritic Large Joints and Mobility, „International Journal of Orthopaedics” 2014, 1(1), 19–24.
Stuber K., Sajko S., Kristmanson K., Efficacy of glucosamine, chondroitin, and methylsulfonylmethane for spinal degenerative joint disease and degenerative disc disease: a systematic review, „The Journal of the Canadian Chiropractic Association” 2011, 55(1), 47–55.
Brien S., Systematic review of the nutritional supplements dimethyl sulfoxide (DMSO) and methylsulfonylmethane (MSM) in the treatment of osteoarthritis, „Osteoarthritis Cartilage” 2008, 16(11), 1277–1288.
Brien S., Prescott P., Lewith G., Meta-Analysis of the Related Nutritional Supplements Dimethyl Sulfoxide and Methylsulfonylmethane in the Treatment of Osteoarthritis of the Knee, „Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine” 2011, 528403.
