Przygotowanie integralne
Celem sportowca jest uzyskanie jak najlepszego wyniku. Aby go osiągnąć, zawodnik musi umieć przekształcić poszczególne części treningowej zaprawy w skuteczne indywidualne (i zespołowe) działania. Umiejętność integrowania wszystkich czynników warunkujących sukces to cecha prawdziwych mistrzów i zwycięzców. Warto wiedzieć coś więcej o tej umiejętności.
SPIS TREŚCI:
2. Dlaczego integracja jest ważna?
3. Zespalanie pionowe i poziome
4. Sięganie do mistrzostwa w przygotowaniu integralnym
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Sportowiec przygotowuje swój start w zawodach, łącząc w jeden aspekt różne czynniki swojego wyszkolenia. Są to m.in. kondycja, cechy układu mięśniowego, przygotowanie psychologiczne, techniczne i taktyczne. Stara się zwiększyć poziom wszystkich nieodzownych czynników poprawiających jego efektywność w walce sportowej.
Żaden z czynników nie jest jednak oderwany od innych, a całość staje się czymś więcej niż tylko sumą składników. Uzyskana w sezonie forma sportowa jest odzwierciedleniem łączenia czynności składowych w całość najbardziej przydatną do realizacji wyznaczonego wyniku sportowego.
W drodze do uzyskania ostatecznego wyniku sportowiec realizuje liczne cele pośrednie, na które składa się także konkretna liczba czynników zintegrowana w jedno, stan budowania formy. Budowana całość staje się podwaliną następnej. W ten sposób sportowiec uczestniczy w nie-przerwanym ciągu przekształcania elementów swojego treningu w formę zintegrowanych czynników.
2. Dlaczego integracja jest ważna?
Błędem treningu będzie szlifowanie elementu swojego wyszkolenia nijak pasującego ani do wymogów startowych zawodnika, ani do realizacji celów etapowych. Wyjazd w góry na narty w żaden sposób nie jest potrzebny koszykarzowi. Nie buduje jego kondycji, zmienia na niekorzystne wzorce pracę stawu skokowego w relacji z kolanowym, naraża na kontuzje. Wysiłek narciarza zjazdowca w żaden sposób nie przenosi się na zachowania koszykarza na boisku.
W związku z wytrzymałościowo-siłowym charakterem łucznictwa, w przy-gotowaniu wszechstronnym i ukierunkowanym zawodnik stosował będzie ćwiczenia wytrzymałościowe z elementami siły. Poprawa tej ostatniej powinna następować przy jak najmniejszym przyroście masy mięśniowej. Trening hipertrofii mięśniowej, szczególnie w ćwiczeniach, ujemnie wpłynie na poziom techniki, gibkości i koordynacji ruchowej łucznika.
Trening hipertrofii mięśniowej nie jest potrzebny i celowy dla kobiet. Płeć piękna ma ok. 20-krotne mniejsze stężenie hormonów anabolicznych (testosteronu), odpowiedzialnych za rozrost mięśni. Trening hipertrofii mięśniowej jest w przypadku kobiet mało efektywny. Zwiększanie siły powinno odbywać się w ich treningu poprzez odpowiednią adaptację układu nerwowego, z pominięciem tzw. fazy budowania masy mięśniowej.
Jednym słowem, z całości, którą buduje sportowiec, usunięte powinny być elementy, które są zbędne w jego wyszkoleniu. Służyć temu powinna skrupulatna i wnikliwa analiza elementów, biorąca pod uwagę różny ich stopień wartości i przydatności.
Z innej strony patrząc, wyobraźmy sobie sportowca, sztangistę lub przedstawiciela trójboju siłowego, który w zaciszu sal siłowni kształtuje siłę. Zamyka się w swoim świecie, osiąga znaczną progresję wyników a nawet przejawia aspiracje zwycięstwa w ważnych zawodach. Gdy przychodzi do startu, w warunkach rywalizacji, na oczach zgromadzonej publiczności „pali” wszystkie próby lub dźwiga co najwyżej pomniejszy ciężar.
Zawodnik nie wkomponował w całość swojego wytrenowania przygotowania mentalnego. Nie wystartował w zawodach pośrednich, etapowych. Nie zwrócił uwagi na umiejętności dawania sobie rady ze stresem, który w decy-dujących momentach walki go przysłowiowo „zjadł”.
Dlatego ważne jest, aby do całości włączone były wszystkie niezbędne elementy właściwego przygotowania. Brak lub wadliwe funkcjonowanie jednego z nich uniemożliwia skuteczne działanie całości.
3. Zespalanie pionowe i poziome
Przekształcanie elementów treningu w całość dokonuje się w dwóch kierunkach: pionowym i poziomym. Zespalanie pionowe oznacza tworzenie nowych całości w obrębie jednego rodzaju przygotowania treningowego. Może być nim np. przygotowanie techniczne. Przykładowy bokser poznaje
z początku poprawne formy ruchu, następnie wprowadza szybkość wykonania, a po jakimś czasie treningu kształtuje w coraz większym stopniu wybór działania technicznego i jego odmiany w zmiennych sytuacjach walki.
W przygotowaniu siłowym ten sam bokser przechodzi kolejne etapy wstępnej adaptacji mięśniowej, hipertrofii, budowania siły, kończąc je etapem treningu mocy mięśniowej i wytrzymałości siłowej.
Podobne zespalanie pionowe dotyczy procesów wieloletnich. Wzrost sprawności siłowej zawodnika w kolejnych latach jego treningu wiązał będzie się z większym tonażem podnoszonych ciężarów w sezonie i wzro-stem intensywności ćwiczeń. Biegacz długodystansowy przebiegał będzie więcej kilometrów, stosował intensywniejsze metody treningu, pracował nad wydajniejszą ekonomiką poruszania się.
Zespolenie poziome odbywa się przez wiązanie różnych elementów wchodzących w skład przygotowania. Najkorzystniej będzie, jeśli scalaniem objęte będą wszystkie elementy mające istotny wkład w wynik sportowy. Tak więc, biegacz długodystansowy będzie scalał w jedno, nie tylko przygotowanie wydolnościowe, także technikę biegu, taktykę rozgrywania biegu, strategie odżywiania i suplementacji itp.
Elementy wprowadzane do całości muszą być uporządkowane i scalone ze sobą tak, aby każdy z nich znalazł się na właściwym miejscu i w odpo-wiednim czasie. W przypadku budowania siły mięśniowej w celu jej transferu na technikę ruchu, należy trening ukierunkowany na wzrost cech układu mięśniowego stosować jednocześnie z treningiem techniki. W przeciwnym przypadku zaplanowany transfer siły nie zajdzie.
Z kolei, gdy celem jest zbudowanie jak największych przyrostów masy mięśniowej dla późniejszych etapów wzrostu siły absolutnej, jednoczesne stawianie sobie celu poprawy wydolności tlenowej organizmu jest nie racjonalne. Efekty jednego (hipertrofii) i drugiego (wytrzymałość tlenowa) treningu wzajemnie się deprecjonują, obniżając swoją wartość.
Oczywistym jest, że wraz z postępującym przygotowaniem motorycznym przedstawicieli gier zespołowych, muszą iść w parze nie tylko sprawność techniczna, ale także przygotowanie taktyczne. Prawidłowo prowadzone zespalanie poziome, pozwoli drużynom stosować bardziej zaawansowane zagrania, których zastosowanie uwarunkowane było np. odpowiednim poziomem szybkości, skoczności, wytrzymałości.
W wieloletnim procesie rozwoju skoczek wykonuje coraz większą ilość aktów ruchowych lub elementów techniki z odbiciem. Jednak równocześnie, każdego roku podnosi się ilość pracy ukierunkowanej na sprawność siłową zawodnika, będącą dewizą skoczności. Zawodnik podnosi nie tylko coraz więcej ciężarów (objętościowo), także zwiększa ilość środków ukierunkowanych i specjalnych na rozwój siły, wieloskoków, odbić. Obniżenie objętości któregokolwiek z tych elementów w zespalaniu poziomym skutkować będzie powstaniem słabego ogniwa i koniecznością obniżenia parametrów treningowych pozostałych.
4. Sięganie do mistrzostwa w przygotowaniu integralnym
Przygotowanie integralne powinno odbywać się w sposób planowy już od pierwszego roku szkolenia w każdej dyscyplinie i nie ustawać, a doskonalić się w kolejnych latach. Coraz wyraźniejsze całości ujawniające się w toku tego procesu przeobrażają świadomość ćwiczącego i są źródłem wiedzy na temat przyczyn zwycięstw lub porażek zawodnika.
Sportowe mistrzostwo to umiejętność integrowania wszystkich najważniejszych czynników warunkujących sukces. Zarówno w stosunku do zespalania pionowego jak i poziomego, należy dokonać odkrycia tych czynników, które stanowią najsłabsze ogniwo i w większym stopniu od pozostałych powstrzymują rozwój sportowca. Zazwyczaj więcej uwagi poświęca się tym elementom, które wychodzą dobrze, ale to poprawa najsłabszych a ważnych ogniw wyszkolenia przynosi większy postęp.
Każde mistrzowskie wyszkolenie ma swoją specyfikę. Nie zawsze wszystkie czynniki wpływające na efektywność zawodnika osiągają równie wysoki poziom. Wybitni zawodnicy potrafią rozwijać w sposób doskonały te elementy, które mają największy wpływ na efektywną całość. Zadaniem trenera i zawodnika jest dostrzec właściwości mające taki wpływ
i rozwinąć je.
Planując osiągnięcie mistrzostwa w jakiejś dyscyplinie sportu, należy skutecznie integrować pionowo i poziomo elementy treningu. Aby tego dokonać, nie wystarczą bieżące starania w tym względzie. Aby proces był skuteczny, należy go wcześniej zaplanować i stworzyć mu przesłanki powodzenia.
Zespalanie pionowe, a więc rozwój w obrębie jednego rodzaju przygotowania, może nie przynieść spodziewanych efektów, gdy rozwijana cecha mijać się będzie z faktycznymi predyspozycjami zawodnika, uwarunkowaniami budowy i składu jego ciała. Trudno będzie także rozwinąć potencjał zawodnika w obrębie danej cechy, jeśli nie uwzględni się okresów sensytywnych, nie rozpocznie we właściwym czasie treningu stymulującego jej rozwój.
Przeszkodą w osiągnięciu odpowiednich całości, zarówno w zespalaniu pionowym jak i poziomym, mogą być błędy metodyczne. Zbyt intensywne szkolenie, oparte na pomijaniu środków wszechstronnych, ukierunkowanych i zbyt wczesne sięganie do dużej ilości środków specjalnych, prowadzić może do zahamowania postępów nie tylko w obrębie jednej cechy. Słabiej rozwinięta cecha wpłynie na słabszy rozwój tych cech, których rozwój determinuje. I tak, błędy rozwoju siły wpłyną na gorsze wyniki osiągania mocy, szybkości. Niedostatecznie lub źle opanowana technika spowoduje nie wykorzystanie potencjału rozwiniętych cech motorycznych.