Goździki – właściwości prozdrowotne i zastosowanie w kuchni
Goździki są chętnie używane w kuchni – szczególnie w okresie świątecznym. Przyprawa nadaje daniom wyjątkowy smak oraz aromat, lecz goździki warto włączyć do diety także z uwagi na ich prozdrowotne właściwości.
SPIS TREŚCI:
1. Goździki – podstawowe informacje
2. Właściwości prozdrowotne goździków
3. Zastosowanie goździków w kuchni
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Goździki – podstawowe informacje
Goździkowiec (Syzygium aromaticum) jest wysokim drzewem kwitnącym w strefie tropikalnej i subtropikalnej dwa razy w roku. Wyrastające na nim owoce są jadalne, a swoje zastosowanie znajdują m.in. w produkcji przypraw czy lekarstw (D.F. Cortés-Rojas, C.R. Fernandes de Souza, W.P. Oliveira 2014).
Goździki, czyli nierozkwitłe i wysuszone pąki goździkowca, to cenna przyprawa korzenna wykorzystywana od wieków na całym świecie. Jej nazwa wywodzi się z języka greckiego i oznacza „płatek orzecha”. Goździki pochodzą z Indonezji z Wysp Maluku, skąd trafiły do Europy. Obecnie największymi producentami przyprawy są takie kraje jak Indonezja, Indie, Malezja, Sri Lanka, Madagaskar czy Zanzibar.
2. Właściwości prozdrowotne goździków
Goździki stanowią jedno z najbogatszych źródeł związków fenolowych, do których zaliczyć można eugenol, octan eugenolu i kwas galusowy (D.F. Cortés-Rojas, C.R. Fernandes de Souza, W.P. Oliveira 2014). Przyprawa korzystnie wpływa na zdrowie organizmu człowieka – wspiera perystaltykę jelit, zwiększa wydzielanie kwasu solnego, a także wykazuje właściwości rozgrzewające i znieczulające. Oprócz tego może działać przeciwutleniająco, przeciwwirusowo oraz przeciwbólowo (M. Kardas, K. Toczyńska, E. Grochowska-Niedworok 2016). Goździki wykorzystywane są m.in. w medycynach chińskiej i indyjskiej – głównie jako środek antyseptyczny i znieczulający (D. Jałoza, M. Kamińska-Jałoza 2015).
3. Zastosowanie goździków w kuchni
Goździki mają bardzo szerokie zastosowanie w kuchni. Najczęściej świetnie komponują się z produktami mięsnymi, ale pasują także do owoców i wyrobów cukierniczych. Uwzględnienie ich w ciepłych napojach nie tylko nada aromat, ale także rozgrzeje – warto więc dodać je do naparów, herbat czy kompotów. Poniżej przedstawiono kilka propozycji wykorzystania przyprawy.
Napar z imbiru i cytryny
Czas przygotowania: 15 minut
Składniki (na 4 porcje):
– korzeń imbiru – porcja (40 g),
– cytryna – sztuka (80 g),
– goździki – łyżeczka (2 g),
– miód – 2 łyżeczki (24 g),
– cynamon – ½ łyżeczki (2 g),
– woda – 4 szklanki (960 ml).
Sposób przygotowania
1. Imbir umyć i pokroić w plasterki.
2. W garnku umieścić imbir, goździki oraz cynamon. Zalać wodą, gotować 5 minut.
3. W tym czasie wycisnąć sok z cytryny.
4. Napar odstawić, aby nieco wystygł.
5. Na koniec dodać sok z cytryny oraz miód.
Wartość odżywcza (1 porcja):
– energia: 35 kcal,
– białko: 0,5 g,
– tłuszcze: 20,6 g,
– węglowodany: 0,2 g.
Pstrąg pieczony z goździkami
Czas przygotowania: 60 minut
Składniki (na 1 porcję):
– pstrąg tęczowy – sztuka (200 g),
– cytryna – ½ sztuki (40 g),
– czosnek – ząbek (5 g),
– oliwa z oliwek – łyżeczka (5 g),
– goździki – ½ łyżeczki (1 g),
– natka pietruszki – łyżka (6 g),
– sól – szczypta (0,2 g).
Sposób przygotowania
1. Rybę oczyścić, umyć i osuszyć. Naciąć od zewnętrznej strony.
2. Tak przygotowanego pstrąga osolić i polać sokiem z cytryny oraz oliwą.
3. Do środka dodać pokrojony w plasterki czosnek, goździki i posiekaną natkę pietruszki.
4. Rybę wstawić do lodówki na ok. 30 minut.
5. Piekarnik rozgrzać do 180°C, rybę piec przez 20–25 minut.
Wartość odżywcza (1 porcja):
– energia: 365 kcal,
– białko: 42,6 g,
– tłuszcze: 18,5 g,
– węglowodany: 6,6 g.
Korzenne ciastka
Czas przygotowania: 30 minut
Składniki (na 6 porcji):
– płatki owsiane – 4 łyżki (40 g),
– mąka orkiszowa – 2 łyżki (25 g),
– żurawina suszona – 2 łyżki (24 g),
– woda – ¼ szklanki (60 ml),
– orzechy włoskie – łyżka (15 g),
– cynamon – ½ łyżeczki (2 g),
– goździki – ½ łyżeczki (1 g),
– oliwa z oliwek – łyżka (15 g),
– soda oczyszczona – ½ łyżeczki (2 g),
– miód – 2 łyżeczki (24 g).
Sposób przygotowania
1. Piekarnik rozgrzać do 180°C.
2. Płatki owsiane oraz mąkę wsypać do miski.
3. Suszoną żurawinę pokroić na drobniejsze kawałki, dodać do wcześniejszych składników.
4. Orzechy włoskie posiekać, wrzucić do miski wraz z sodą oczyszczoną, cynamonem i goździkami.
5. Następnie dodać oliwę z oliwek, wodę oraz miód. Całość dokładnie wymieszać.
6. Uformować niewielkie ciastka.
7. Blachę wyłożyć papierem do pieczenia, ułożyć na niej przygotowane ciastka.
8. Piec przez 15 minut.
Wartość odżywcza (1 porcja):
– energia: 75 kcal,
– białko: 1,5 g,
– tłuszcze: 2,5 g,
– węglowodany: 13,3 g.
Marchewkowa zupa krem z korzennymi przyprawami
Czas przygotowania: 30 minut
Składniki (na 2 porcje):
– marchew – 4 sztuki (180 g),
– pietruszka – sztuka (50 g),
– bulion warzywny – 2 szklanki (480 ml),
– cebula – plaster (20 g),
– czosnek – ząbek (5 g),
– natka pietruszki – łyżka (6 g),
– oliwa z oliwek – łyżeczka (5 g),
– korzeń imbiru – porcja (10 g),
– cynamon – ½ łyżeczki (2 g),
– goździki – ½ łyżeczki (1 g),
– sól – szczypta (0,2 g),
– pieprz – szczypta (0,2 g),
– papryka ostra – ½ łyżeczki (2 g).
Sposób przygotowania
1. Cebulę pokroić w drobną kostkę, czosnek przecisnąć przez praskę.
2. W garnku rozgrzać oliwę z oliwek, podsmażyć pokrojone wcześniej składniki.
3. Marchew oraz pietruszkę obrać, pokroić na mniejsze kawałki. Dodać do garnka.
4. Zalać bulionem, przyprawić i gotować do miękkości (10–15 minut).
5. Po tym czasie wrzucić posiekany imbir, zblendować zupę na krem.
6. Podać z posiekaną natką pietruszki.
Wartość odżywcza (1 porcja):
– energia: 100 kcal,
– białko: 3,1 g,
– tłuszcze: 3,1 g,
– węglowodany: 17,2 g.
Bibliografia
Cortés-Rojas D.F., Fernandes de Souza C.R., Oliveira W.P., Clove (Syzygium aromaticum): a precious spice, „Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine” 2014, 4(2), 90–96.
Jałoza D., Kamińska-Jałoza M., Fitoterapia stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej, „Herbalism” 2015, 1(1), 76–83.
Kardas M., Toczyńska K., Grochowska-Niedworok E., Naturalne przyprawy roślinne – skład chemiczny i właściwości prozdrowotne. Charakterystyka przypraw, „Przemysł Spożywczy” 2016, 70(12), 36–40.
