Comfort food – jakie produkty poprawiają nastrój
Pojęcie comfort food w dosłownym tłumaczeniu oznacza żywność komfortową, określa produkty poprawiające nastrój i przynoszące ukojenie. Nie da się jednak precyzyjnie zdefiniować tego pojęcia ani wymienić konkretnych pokarmów określanych tym mianem. Comfort food jest związane z przeszłością. Poprawia nastrój, ponieważ przywołuje chwile, w których czuliśmy się szczęśliwi. Szczęście to mogło być wywołane pewnym wydarzeniem, obecnością bliskiej osoby bądź przebywaniem w ukochanym miejscu.
SPIS TREŚCI:
1. Co oznacza termin comfort food
2. Preferencje dotyczące komfortowego jedzenia
3. Co powoduje, że jedzenie ma moc pocieszania
4. Kiedy jedzenie jest uznawane za komfortowe
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Co oznacza termin comfort food
Terminem comfort food określa się produkty spożywcze, których spożycie poprawia humor, samopoczucie, wywołuje same pozytywne emocje. Zadaniem takich pokarmów jest zapewnienie psychologicznego, w tym szczególnie emocjonalnego, komfortu. Potrawy te niosą za sobą pozytywne skojarzenia.
Comfort food mogą być potrawy:
– z dzieciństwa,
– związane z konkretną osobą,
– związane z konkretnym okresem w życiu,
– związane z konkretnym miejscem.
2. Preferencje dotyczące komfortowego jedzenia
Rodzice, dziadkowie lub inne bliskie osoby oferowały nam konkretny pokarm, gdy czuliśmy się źle, byliśmy chorzy bądź odczuwaliśmy smutek jako dzieci. Dla każdego comfort food może więc być zupełnie innym produktem czy potrawą.
W 2000 r. przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące komfortowej żywności. Wzięło w nim udział ponad 1000 osób zamieszkujących Amerykę Północną.
Produktami najbardziej poprawiającymi nastrój okazały się:
– chipsy ziemniaczane (24%),
– lody (14%),
– ciastka (12%),
– pizza i makaron (11%),
– burgery wołowe/steki (9%),
– owoce/warzywa (7%),
– zupy (4%).
W badaniu zauważono również różnicę między płciami. Kobiety za pokarmy najbardziej uspokajające uznawały najczęściej: lody (74%), czekoladę (69%), ciastka (66%). Mężczyźni z kolei: lody (77%), zupę (73%), pizzę/makaron (72%) (B. Wansink, M.M. Cheney, N. Chan 2003).
Co ciekawe, nie tylko płeć wpływa na różnice w wyborze konkretnego pokarmu. Odpowiadają za to także konkretne sytuacje. Wyniki przeprowadzonej w 2003 r. internetowej ankiety, w której udział wzięło 277 osób (196 kobiet i 81 mężczyzn), sugerują, że głównymi czynnikami dla kobiet są samotność, depresja i poczucie winy. Mężczyźni biorący udział w ankiecie przyznali, że po komfortowe produkty sięgają natomiast w momencie odczuwania pozytywnego nastroju, traktują jedzenie jako nagrodę za odniesiony sukces.
W badaniu zauważono także, że skuteczniejsze w łagodzeniu negatywnych emocji były pokarmy bogate w cukier i tłuszcz, z kolei w zwiększaniu pozytywnych emocji lepiej sprawdzały się pokarmy niskokaloryczne (L. Dubé, J.L. LeBel, J. Lu 2005).
Za kolejny czynnik warunkujący wybór comfort food można uznać wiek. W jednym z badań zauważono, że:
– osoby w wieku 18–34 wybierały lody (77%) i ciastka (70%),
– osoby w wieku 35–54 preferowały zupę (68%) i makaron (67%),
– osoby w wieku 55 lat i starsze za komfortowe uznawały zupę (76%) i tłuczone ziemniaki (74%) (B. Wansink, M.M. Cheney, N. Chan 2003).
3. Co powoduje, że jedzenie ma moc pocieszania
Trudno znaleźć wspólną cechę produktów uznawanych za komfortowe, ponieważ ludzie inaczej identyfikują produkty spożywcze w różnych sytuacjach. Dla każdego comfort food może być czymś zupełnie innym. Trudno zatem znaleźć jeden smak, zapach czy konsystencję pokarmu, które pasowałyby do wszystkich produktów czy potraw określanych mianem comfort food.
Na pewno ważną cechą żywności jest jej wygląd. Wzrok dominuje nad innymi zmysłami (dotyk, węch, smak, słuch). Czy zatem na uznanie żywności za pocieszającą wpływa jej wygląd? Niekoniecznie, gdyż w przypadku comfort food liczą się uczucia, których można doświadczyć podczas spożywania pokarmu nawet z zamkniętymi oczami.
Warto jednak zwrócić uwagę na konsystencję pokarmu. Zauważono, że pokarmy zapewniające komfort mają zazwyczaj miękką konsystencję. Wśród szerokiej gamy potraw uznawanych za komfortowe znacznie częściej zauważa się dominację smaków słodkiego, słonego i umami niż smaków gorzkiego i kwaśnego. Brakuje jednoznacznych dowodów na istnienie jednego profilu sensorycznego pokarmów komfortowych, ale zazwyczaj są one miękkie, gładkie, słodkie bądź słone.
4. Kiedy jedzenie jest uznawane za komfortowe
Za ważny czynnik prowadzący do spożywania pokarmów zapewniających szczęście uznaje się negatywne emocje. Jedzenie traktowane jest wtedy jako sposób na poprawę nastroju i samopoczucia. Kolejnym czynnikiem odpowiadającym za spożycie owych produktów są dobre doświadczenia. Kojarzą się z konkretnymi zapachami, smakami oraz teksturami. Są traktowane przez organizm jako zwiastun szczęścia.
Wśród odczuć kluczowych dla mózgu wyróżnia się bezpieczeństwo, nagrodę oraz więź. Dla każdego człowieka inne uczucie będzie ważniejsze, co w konsekwencji wyjaśnia, dlaczego nie istnieje jeden konkretny pokarm, określany jako comfort food. Osoba niedoceniana, o niskim poczuciu własnej wartości, lubiąca konkurować będzie ceniła żywność, którą mózg interpretuje jako nagrodę. Osoba samotna pocieszenie znajdzie natomiast w pokarmach, które będzie kojarzyła ze społecznością, spotkaniami z rodziną czy przyjaciółmi.
Ważnym czynnikiem odpowiadającym za uznanie pokarmu za pocieszający jest stres. W 2006 r. przeprowadzono badanie mające na celu poznanie preferencji kobiet z college’u w Ameryce Północnej. Ankietowane przyznały, że w sytuacji stresowej spożywają więcej pokarmów, które są dla nich pocieszające. Wśród nich w największej ilości wymieniły czekoladę, słodkie potrawy, desery, lody oraz szeroko pojęte słodycze (J. Kendiah i wsp. 2006).
5. Podsumowanie
Żywność określana jako comfort food dla każdego człowieka może być inna. Badania wykazują, że wybory kobiet i mężczyzn dotyczące tego typu produktów mogą znacznie od siebie odbiegać. Różnice zauważa się również w preferencjach osób młodszych i starszych. Wyobrażenie, że żywność komfortowa musi być słodka, słona, tłusta i kaloryczna nie zawsze jest prawdziwe, gdyż każdy człowiek swoje comfort food postrzega zupełnie inaczej. Nie wydaje się, by istniały konkretne cechy sensoryczne charakteryzujące owe pokarmy. Produkty spożywcze są uznawane za pocieszające, ponieważ kojarzą się z pozytywnymi sytuacjami, miejscami czy osobami z przeszłości.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Dubé L., LeBel J.L., Lu J., Affect asymmetry and comfort food consumption, „Physiology & Behavior” 2005, 86(4), 559–567.
Kendiah J. et al., Stress influences appetite and comfort food preferences in college women, „Nutrition Research” 2006, 26, 118–123.
Rufus A., How comfort foods work like Prozac: the psychology behind why we turn to fatty staples like French fries and fried chicken when life gets rough, salon.com/2011/06/23/comfort_food_psychology/ (15.11.2021).
Spence C., Comfort food: A review, „International Journal of Gastronomy and Food Science” 2017, 9, 105–109.
Wansink B., Cheney M.M., Chan N., Exploring comfort food preferences across age and gender, „Physiology & Behavior” 2003, 79(4–5), 739–747.
Wansink B., Sangerman C., Engineering comfort foods, „American Demographics” 2000, epub.
