Zespół żebra szyjnego
W ludzkim szkielecie występuje dwanaście par żeber, które stanowią jeden z elementów tworzących klatkę piersiową. Istnieją jednak przypadki, w których dochodzi do pojawienia się tzw. żeber dodatkowych. Ich obecność jest jednak niekorzystna dla naszego zdrowia, co skutkuje chorobą Naffzigera. W niniejszym artykule przedstawiamy problem żebra szyjnego, a także sposób, w jaki należy sobie radzić z tą przypadłością.
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest zespół żebra szyjnego?
2. Przyczyny i objawy
3. Diagnostyka oraz leczenie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym jest zespół żebra szyjnego?
Zespół żebra szyjnego czy też zespół Naffzigera to grupa objawów świadczących o obecności niezwykle rzadkiej, bo dotyczącej raptem 1% populacji, wady rozwojowej związanej z układem kostno-stawowym. Mechanizm tej patologii polega na wytworzeniu się nadprogramowej struktury kostnej, która potocznie nazywana jest żebrem dodatkowym lub szyjnym.
Choroba Naffzigera jest zazwyczaj efektem nadmiernego oraz patologicznego ucisku struktur nerwowych i naczyniowych przez wyrostek kostny, które zaopatrują górny kwadrant tułowia (tj. kończynę górną i okolice kręgosłupa szyjno-piersiowego). Efektem tego jest zaburzenie aktualnego stanu pacjenta, co w konsekwencji prowadzi do pojawienia się licznych nieprawidłowości w codziennym funkcjonowaniu. Warto dodać, że występowanie zespołu żebra szyjnego często towarzyszy przeciążeniom i patologiom mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego, a także opadaniu obręczy barkowej wynikającego z podeszłego wieku.
2. Przyczyny i objawy
Zespół żebra szyjnego najczęściej jest efektem wrodzonego defektu w rozwoju układu kostnego, który polega na wspomnianym powstaniu dodatkowego żebra. Choroba ta stanowi szczególną odmianę innego problemu, który określany jest jako zespół górnego otworu klatki piersiowej. Wytworzona struktura może mieć różne długości i kształty, a miejsce jej powstawania zazwyczaj dotyczy segmentu C7.
Niejednokrotnie dochodzi również do rozwoju żebra szyjnego i połączenia z innymi elementami szkieletu. Zazwyczaj jest to pierwsza para żeber, a samo zespolenie następuje na drodze zrostu o charakterze twardym (kostnym) lub nieco bardziej elastycznym (włóknistym).
Oprócz wrodzonego charakteru schorzenia zespół Naffzigera może też być efektem licznych czynników sprzyjających jego rozwojowi. Przykładem może być długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała. Zaburzenia w tej sferze dotyczą głównie odcinka szyjnego kręgosłupa, którego lordoza ulega spłyceniu przez nadmierne wysunięcie głowy w przód. W konsekwencji dochodzi do ustawienia łopatek w zbyt dużej protrakcji, co powoduje ich uniesienie.
Lekarze dodatkowo jako czynniki wymieniają urazy mechaniczne, nadmierny stres i wynikający z tego nawyk trzymania niewłaściwej postawy ciała, przerosty mięśni wynikające z dużej powtarzalności konkretnych sekwencji ruchowych (np. u zawodowych sportowców), a także niektóre zabiegi operacyjne. W przypadku tego ostatniego mowa oczywiście o sternotomii, zabiegu polegającym na rozcięciu mostka w trakcie prób dostania się do mięśnia sercowego. Warto też dodać, że zespół dodatkowego żebra może być efektem dużego biustu, implantów piersi bądź zabiegów mastektomii.
Jeżeli chodzi o objawy, są one nierozerwalnie związane z występującym wyrostkiem kostnym. Żebro szyjne zazwyczaj powoduje ucisk wspomnianych struktur nerwowych i tętniczych, co skutkuje pojawieniem się konkretnych objawów. Przede wszystkim są to silne dolegliwości bólowe, które zwykle dotykają strefy w obrębie obecnego żebra dodatkowego. Mogą mieć charakter jednostajny i zmienny, wówczas pojawiają się w trakcie ruchu kończyny górnej. Najbardziej bolesnymi aktywnościami są ruchy odwodzenia ramienia i unoszenia ręki ku górze. Często ból dotyczy też głowy, co stanowi efekt opisanego już zaburzenia prawidłowej postawy ciała. Obraz kliniczny pacjenta jest też nierozerwalnie związany z rodzajem struktur, które zostały uciśnięte. W przypadku splotu ramiennego, czyli miejsca wymieszania się licznych zwojów nerwowych, są to zazwyczaj parestezje odczuwane wzdłuż całej kończyny górnej. Przy długotrwałym ucisku tych struktur może też dojść do niedowładów lub zaników mięśni, choć te drugie są o wiele rzadsze ze względu na utrzymanie ruchomości. Ponadto siła chwytu mięśni dłoni zostaje znacznie obniżona, co skutkuje upośledzeniem zdolności manualnych.
Całkiem inny charakter posiada zespół Naffzigera, który powoduje ucisk struktur naczyniowych. Długi i znaczny nacisk na tętnice podobojczykową skutkuje nie tylko rozwojem niebezpiecznych tętniaków w tym miejscu. Uciski tętniczo-żylne prowadzą również do zakrzepicy oraz powstawania niebezpiecznych obrzęków, które w konsekwencji ograniczają ruchomość stawową oraz zaburzają czucie (niedoczulica). Częstym objawem u osób borykających się z zespołem żebra szyjnego jest symptom Raynauda. Polega on na nagłym i niekontrolowanym sinieniu kończyn przy niskiej temperaturze, co w połączeniu z dużą wilgotnością prowadzi do bólu w obrębie palców.
3. Diagnostyka oraz leczenie
W celu potwierdzenia zespołu żebra szyjnego należy wykonać szereg badań diagnostycznych, które pozwolą na wykazanie nadprogramowego wyrostka. Najczęściej wybieranymi metodami są oczywiście RTG klatki piersiowej i szyi, a także zdjęcie USG wykorzystujące technikę podwójnego obrazowania. Uzupełnieniem mogą być inne metody obrazowe:
– arteriografia,
– elektromiografia,
– flebografia,
– reoangiografia.
Leczenie polega na operacji chirurgicznej. Wykonywany zabieg ma na celu odbarczenie nadmiernie uciskanych struktur, przez co lekarz dokonuje usunięcia żebra szyjnego i (w większości przypadków) pierwszej pary żeber właściwych. Ważne, aby przed planowaną operacją skonsultować leczenie i stan pacjenta zarówno z lekarzem prowadzącym, jak i kardiologiem, neurologiem i ortopedą.
