Aktywność fizyczna a zaburzenia żołądkowo-jelitowe
Wpływ aktywności fizycznej na funkcjonowanie układu pokarmowego jest zagadnieniem, które nie zostało jeszcze w pełni zbadane. Co więcej, nie poświęca mu się należytej uwagi zwłaszcza w grupie sportowców wyczynowych, spośród których każdy przynajmniej raz w życiu doświadczył zaburzeń żołądkowych i jelitowych. Sport może negatywnie wpłynąć na pracę układu pokarmowego i powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, a to z kolei może przełożyć się na pogorszenie wyników sportowych. Czy każda aktywność fizyczna może wywołać zaburzenia żołądkowo-jelitowe? Czy aktywność fizyczna może także wpłynąć pozytywnie na układ pokarmowy człowieka?
SPIS TREŚCI:
1. Dolegliwości związane z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi
2. Przyczyny zaburzeń żołądkowo-jelitowych
3. W jaki sposób można wyleczyć zaburzenia żołądkowo-jelitowe
4. Czy aktywność fizyczna może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie układu pokarmowego
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Dolegliwości związane z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi
EIGS (ang. exercise-induced gastrointestinal syndrome) to zaburzenia pracy przewodu pokarmowego wywołane wysiłkiem fizycznym. Częstotliwość ich występowania oraz specyfika różnią się u poszczególnych sportowców. Wysiłkowe zaburzenia żołądkowo-jelitowe zdecydowanie częściej dotykają osoby, które uprawiają dyscypliny o charakterze długodystansowym i wytrzymałościowym (E.P. de Oliveira, R.C. Burini, A. Jeukendrup 2014).
Zaburzenia dotyczące górnych odcinków przewodu pokarmowego wywołują dolegliwości takie jak zgaga, odbijanie, nudności, bóle w klatce piersiowej i nadbrzusza. W zaburzeniach pracy dolnego odcinka przewodu pokarmowego mogą pojawić się nadmierne gazy, wzdęcia, biegunki, bóle w okolicy podbrzusza czy uczucie niepełnego wypróżnienia.
2. Przyczyny zaburzeń żołądkowo-jelitowych
Przyczyny występowania zaburzeń żołądkowo-jelitowych nie zostały jeszcze w pełni poznane, jednak czynniki, które mogą się do tego przyczyniać, to:
– stosowanie suplementów diety – nie każdy suplement przyczyni się do rozwoju i/lub nasilenia zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Warto jednak mieć na uwadze, że suplementy takie jak kreatyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne, żele energetyczne bogate w fruktozę czy batony, które zawierają poliole, mogą negatywnie wpłynąć na funkcjonowanie układu pokarmowego;
– odwodnienie – osoby aktywne fizycznie są zdecydowanie bardziej narażone na odwodnienie, co sprzyja rozwojowi zaburzeń żołądkowo-jelitowych;– stres (psychiczny, fizyczny oraz metaboliczny) – u sportowców, którzy biorą udział w zawodach, stres jest związany głównie ze startami;
– zmniejszenie ukrwienia w okolicy przewodu pokarmowego;
– uszkodzenie mechaniczne jelit w wyniku aktywności fizycznej. Najczęściej występuje w postaci mikrourazów wywołanych ruchem i pracą mięśni. Ponadto u sportowców wyczynowych można zaobserwować zmiany w obrębie jelita grubego;
– czynniki osobnicze, jak płeć, uwarunkowania genetyczne;
– skład jakościowy diety;
– obciążenie treningowe (B. Pfeiffer i wsp. 2012, Bi L.; G. Triadafilopoulos 2003).
Warto zaznaczyć, że wpływ aktywności fizycznej na funkcjonowanie układu pokarmowego może być zarówno pozytywny, jak i negatywny. Wysiłek o niskiej intensywności może wpłynąć na przyspieszenie procesu opróżniania żołądka. Z kolei aktywność fizyczna o wysokiej intensywności może działać odwrotnie, negatywny wpływ będzie dotyczył głównie produktów o stałej konsystencji.
3. W jaki sposób można wyleczyć zaburzenia żołądkowo-jelitowe
W pierwszej kolejności warto zaznaczyć, że zaburzenia żołądkowo-jelitowe utrzymujące się dłużej niż 1–2 dni wymagają konsultacji ze specjalistą, który postawi diagnozę medyczną i wdroży odpowiednie leczenie. Należy pamiętać, że chorobę może rozpoznać wyłącznie lekarz, warto zaufać jego wiedzy i poddać się niezbędnej diagnostyce. Konsultacja ze specjalistą pozwoli również wykluczyć poważne choroby. Na podstawie uzyskanej diagnozy medycznej lekarz wdroży odpowiednie działania medyczne mające na celu wyeliminowanie dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
4. Czy aktywność fizyczna może pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie układu pokarmowego
Aktywność fizyczna o średniej i niskiej intensywności (np. bieganie, jazda na rowerze czy pływanie) może przynieść wiele korzyści w kontekście prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego. Regularne ćwiczenia zmniejszają ryzyko wystąpienia zaparć (ruch ułatwia perystaltykę jelit i motorykę), a także nowotworu jelita grubego. Ponadto choroby zapalne jelit znacznie rzadziej dotykają osoby aktywne fizycznie. Ruch zapobiega również zaleganiu moczu i poprawia metabolizm w wątrobie.
5. Podsumowanie
Sport o wysokiej intensywności może nieść za sobą negatywne skutki w postaci zaburzeń żołądkowo-jelitowych. Na tego typu dolegliwości szczególnie narażone są osoby, które uprawiają dyscypliny długodystansowe i wytrzymałościowe.
Zaburzenia pracy układu pokarmowego wywołane wysiłkiem fizycznym mogą dotyczyć zarówno górnego, jak i dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Do najczęstszych przyczyn ich występowania należy nieprawidłowa dieta i odwodnienie, stosowanie niektórych suplementów, stres, nadmierna aktywność fizyczna i czynniki osobnicze.
Aby skutecznie zredukować zaburzenia żołądkowo-jelitowe, przede wszystkim należy skonsultować się z lekarzem, który postawi diagnozę medyczną i wyda stosowne zalecenia. Nie należy stawiać diagnozy na własną rękę.
Prawidłowo zaplanowana aktywność fizyczna może przynieść liczne korzyści również w kontekście prawidłowej pracy układu pokarmowego. Ruch zapobiega zaleganiu moczu i kału, przyspiesza perystaltykę i motorykę jelit. Zmniejsza również ryzyko zachorowania na choroby układu pokarmowego takie jak nowotwór jelita grubego.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
de Oliveira E.P., Burini R.C., Jeukendrup A., Gastrointestinal complaints during exercise: prevalence, etiology, and nutritional recommendations, „Sports Medicine” 2014, 44(1), 79–85.
Pfeiffer B. et al., Nutritional intake and gastrointestinal problems during competitive endurance events, „Medicine & Science in Sports & Exercise” 2012, 44, 344–351.
Bi L., Triadafilopoulos G., Exercise and gastrointestinal function and disease: an evidence-based review of risks and benefits, „Clinical Gastroenterology and Hepatology” 2003, 1(5), 345–355.
