Cynamon cejloński czy chiński – który wybrać
Cynamon jest jedną z najpopularniejszych przypraw, ma łatwo rozpoznawalny smak i aromat. Wchodzi w skład niektórych mieszanek, m.in. curry i przyprawy piernikowej. Pozyskuje się go z różnych surowców, które mogą mieć odmienny wpływ na zdrowie. Warto zatem dowiedzieć się, na co zwrócić uwagę podczas zakupu oraz który cynamon lepiej zastosować w kuchni.
SPIS TREŚCI:
1. Pochodzenie i produkcja cynamonu
2. Gatunki drzewa cynamonowego
3. Porównanie cynamonu cejlońskiego i chińskiego
4. Właściwości zdrowotne
5. Zastosowanie cynamonu
6. Podsumowanie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Pochodzenie i produkcja cynamonu
Cynamon popularny był już w czasach starożytnych, głównie w Indiach, Birmie, na Sri Lance i w Afryce. Wykorzystywano go w medycynie tradycyjnej jako produkt o właściwościach leczniczych oraz w kuchni jako składnik nadający charakterystyczny aromat wielu potrawom. Służył także do perfumowania i wytwarzania olejków, natomiast w Egipcie stosowany był w maściach do kremacji zwłok. Rozwijające się transport i handel sprawiły, że po pewnym czasie stał się bardzo ceniony również w Europie.
Cynamon to wysuszona kora drzewa cynamonowego. Ze względu na wygodę stosowania najczęściej dostępny jest w formie sproszkowanej, ale można też kupić całe laski. Surowiec do produkcji przyprawy pozyskuje się 2–3 razy w roku w porze deszczowej. Ściągniętą korę poddaje się krótkotrwałej fermentacji, a następnie pozbywa się pozostałości i zanieczyszczeń. Podczas procesu suszenia następuje zwijanie się kory w charakterystyczny sposób. Ostatnim etapem produkcji jest mielenie na drobny proszek. Ponadto z kory pozyskuje się również wartościowy olejek cynamonowy.
2. Gatunki drzewa cynamonowego
Cynamonowce to grupa roślin obejmująca ok. 250 gatunków należących do rodziny wawrzynowatych (łac. Lauraceae). Początkowo występowały one tylko w pewnych częściach Azji, ale obecnie uprawiane są w całej strefie klimatu subtropikalnego. Drzewa te są duże, mogą osiągać nawet 30 m wysokości, zazwyczaj posiadają rozłożyste korony. Ich liście są wiecznie zielone, połyskujące, o owalnym kształcie. W porze kwitnienia pojawiają się biało-żółte drobne kwiaty, z których następnie tworzą się owoce zaliczane do jagód.
Do najpopularniejszych gatunków należą:
– cynamonowiec cejloński (Cinnamomum verum/zeylanicum),
– cynamonowiec chiński (Cinnamomum cassia/aromaticum),
– cynamonowiec wietnamski (Cinnamomum loureiroi),
– cynamonowiec indonezyjski (Cinnamomum insersi),
– cynamonowiec kamforowy (Cinnamomum camphora),
– cynamonowiec indyjski (Cinnamomum tanula).
Jako przyprawa cynamon pozyskiwany jest najczęściej z dwóch gatunków, tj. cynamonowca cejlońskiego lub chińskiego. Warto wspomnieć, że cynamonowiec kamforowy był kiedyś surowcem, z którego otrzymywano kamforę (substancję naturalną stosowaną w łagodzeniu bólów mięśni i stawów oraz objawów przeziębienia). Obecnie syntetyzowana jest ona na drodze chemicznej. Ponadto niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne, a także pozyskuje się z nich cenione drewno. Cynamon z Cejlonu nazywany jest prawdziwym, natomiast inne określenia cynamonu chińskiego to aromatyczny, wonny lub kasja.
3. Porównanie cynamonu cejlońskiego i chińskiego
Najistotniejszą różnicą ze zdrowotnego punktu widzenia jest skład chemiczny, a dokładniej mówiąc – zawartość obecnych w cynamonie kumaryn. Mimo że w małym stężeniu związki te wykazują korzystny wpływ na organizm, to jednak w dużych ilościach mogą być szkodliwe. W szczególności negatywnie oddziałują na wątrobę, prowadząc do jej uszkodzenia – istnieją doniesienia o hepatotoksyczności kumaryn (K. Abraham i wsp. 2010). Ponadto ze względu na ich właściwości antykoagulacyjne (obniżanie krzepliwości krwi) mogą zwiększać ryzyko poronień. Podczas wybierania cynamonu warto zatem zwrócić uwagę na procentową zawartość tych substancji. Cynamon prawdziwy charakteryzuje się znikomą obecnością kumaryn na poziomie zaledwie 0,004%. W cynamonie aromatycznym jest ich ok. 1%, czyli aż 250 razy więcej, w związku z tym spożycie przyprawy tej odmiany w dużych ilościach (łyżeczka lub więcej dziennie) może być szkodliwe.
Obydwa rodzaje cynamonu różnią się wyglądem. Cejloński cechuje się jasnobrązową barwą. W postaci niezmielonej przypomina cygaro, ponieważ z wielu cienkich warstw tworzy się charakterystyczny rulonik. Jest delikatny i łamliwy, łatwo się kruszy. Chiński natomiast ma ciemnobrązowy odcień, opisywany też jako rdzawo-czerwony. Laska jest twarda, zdrewniała i pusta w środku.
Prawdziwy cynamon można rozpoznać również po smaku i zapachu – jest on zdecydowanie łagodniejszy, słodszy, ma kwiecisty aromat. Z kolei odmiana kasja charakteryzuje się bardziej korzennymi, pikantnymi i ostrymi nutami. Jakość przekłada się także na cenę przypraw – cynamon cejloński jest zdecydowanie droższy, a jego dostępność mniej powszechna.
4. Właściwości zdrowotne
Cynamon cejloński cieszy się dużym zainteresowaniem wśród naukowców. Istnieją liczne badania potwierdzające jego korzystny wpływ na zdrowie (Y. Shen i wsp. 2012; P. Ranasinghe i wsp. 2013). Obecność związków bioaktywnych, w szczególności kwasów fenolowych (m.in. kwasów cynamonowego, kawowego, galusowego, hydroksybenzoesowego, ferulowego), przyczynia się do silnego działania przeciwutleniającego i przeciwzapalnego. Z tego względu przyprawa może być pomocna w redukcji objawów towarzyszących reumatoidalnemu zapaleniu stawów (F. Shishehbor i wsp. 2018). Cynamon jest również znany z właściwości antybakteryjnych i przeciwwirusowych, dlatego wspomaga leczenie infekcji (A. Ben Lagha i wsp. 2021). W tradycyjnej medycynie chińskiej i ajurwedzie stosowany był w celu łagodzenia bólów mięśniowych, stawowych oraz menstruacyjnych.
Regularne spożywanie cynamonu zmniejsza poziom glukozy we krwi. Takie działanie wynika m.in. z hamowania glukoneogenezy (procesu tworzenia glukozy ze związków niecukrowych), zmniejszenia wydzielania enzymów jelitowych uczestniczących w metabolizmie węglowodanów, a także zwiększenia wrażliwości receptorów insulinowych (M. Vafa i wsp. 2012). Ponadto cynamon przyczynia się do poprawy parametrów lipidowych (obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL i trójglicerydów oraz wzrostu stężenia cholesterolu HDL) (R.W. Allen i wsp. 2013). Dodatek przyprawy przyspiesza metabolizm i usprawnia pracę układu pokarmowego, co zapobiega niestrawności. Cynamonowi przypisuje się również właściwości przeciwnowotworowe (S. Sadeghi i wsp. 2019).
5. Zastosowanie cynamonu
Cynamon najczęściej stosuje się jako przyprawę do dań słodkich – stanowi składnik mlecznych deserów, wypieków, ciastek, lodów, przetworów owocowych. Świetnie komponuje się z pieczonymi jabłkami. Coraz popularniejsze staje się również wykorzystanie cynamonu do aromatyzowania warzyw i dań mięsnych. Chętnie dodawany jest do kawy, rozgrzewających herbat i grzanego wina.
W kuchni można stosować także pozyskiwany z kory olejek. Ze względu na właściwości zdrowotne ekstrakt z cynamonowca wykorzystuje się do produkcji preparatów wspomagających pracę układu pokarmowego oraz stosowanych miejscowo w przypadku bólu mięśni. Olejek cynamonowy – dzięki działaniu przeciwgrzybiczemu i przeciwdrobnoustrojowemu – może być pomocny w zwalczaniu infekcji, przeziębienia oraz dolegliwości dróg oddechowych (w postaci inhalacji).
Cynamon można spotkać również w produktach kosmetycznych. Jest składnikiem kremów, balsamów, peelingów mających właściwości ujędrniające, antycellulitowe i ściągające. Bywa także dodawany do nici dentystycznych, past do zębów oraz gum do żucia, ponieważ odświeża oddech i chroni przed próchnicą.
6. Podsumowanie
Cynamon wykazuje liczne właściwości zdrowotne, dlatego warto stosować go w kuchni. Aby skorzystać z jego dobroczynnego wpływu, należy zwrócić uwagę na rodzaj surowca i kraj pochodzenia. Mimo wyższej ceny zdecydowanie lepszym wyborem będzie cynamon cejloński pochodzący ze Sri Lanki – to właśnie ta odmiana jest ceniona ze względu na walory smakowe, a także dobrze przebadane korzystne działanie na ludzki organizm.
Bibliografia
Abraham K. et al., Toxicology and risk assessment of coumarin: Focus on human data, „Molecular Nutrition & Food Research” 2010, 54(2), 228–239.
Allen R.W. et al., Cinnamon Use in Type 2 Diabetes: An Updated Systematic Review and Meta-Analysis, „Annals of Family Medicine” 2013, 11(5), 452–459.
Avula B. et al., Authentication of true cinnamon (Cinnamon verum) utilising direct analysis in real time (DART)-QToF-MS, „Food Additives & Contaminants: Part A” 2015, 32(1), 1–8.
Ben Lagha A. et al., A polyphenolic cinnamon fraction exhibits anti-inflammatory properties in a monocyte/macrophage model, „PLoS One” 2021, epub.
Kaławaj K., Lemieszek M., Prozdrowotne właściwości cynamonu, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2015, 21(3), 328–331.
Maheshwari R.K. et al., Cinnamon: an imperative spice for human comfort, „International Journal od Pharmaceutical Research and Bio-science” 2013, 2(5), 131–145.
Ranasinghe P. et al., Medicinal properties of 'true' cinnamon (Cinnamomum zeylanicum): a systematic review, „BMC Complementary and Alternative Medicine” 2013, epub.
Sadeghi S. et al., Anti-cancer effects of cinnamon: Insights into its apoptosis effects, „European Journal of Medicinal Chemistry” 2019, 178, 131–140.
Shen Y. et al., Beneficial Effects of Cinnamon on the Metabolic Syndrome, Inflammation, and Pain, and Mechanisms Underlying These Effects – A Review, „Journal of Traditional and Complementary Medicine” 2012, 2(1), 27–32.
Shishehbor F. et al., Cinnamon Consumption Improves Clinical Symptoms and Inflammatory Markers in Women With Rheumatoid Arthritis, „Journal of the American College of Nutrition” 2018, 37(8), 685–690.
Vafa M. et al., Effects of Cinnamon Consumption on Glycemic Status, Lipid Profile and Body Composition in Type 2 Diabetic Patients, „International Journal of Preventive Medicine” 2012, 3(8), 531–536.
