Reedukacja posturalna – samodzielna korekcja ciała
Biorąc pod uwagę duże zainteresowanie artykułami na temat wad postawy, postanowiłem przybliżyć temat reedukacji posturalnej. Reedukacja posturalna pozwala nie tylko na poprawę efektów rehabilitacji, ale również zwiększa szansę na przywrócenie właściwej postawy ciała. Jakie są jej podstawowe założenia? Co należy zrobić, aby samodzielnie skorygować nieprawidłową postawę?
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest reedukacja posturalna?
2. Podstawowe założenia
3. Etapy korekcji
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Czym jest reedukacja posturalna?
Reedukacja posturalna to jeden ze sposobów korekcji wad postawy. Jej celem jest przede wszystkim ponowne wypracowanie lub odtworzenie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy ciała. Proces ten jest zazwyczaj długotrwały oraz wielopłaszczyznowy, co oznacza, że wpływa na niego wiele czynników.
2. Podstawowe założenia
Podstawą reedukacji posturalnej jest uwzględnienie pięciu różnych sfer, które wpływają na prawidłowe ustawienie ciała. Najważniejsza z nich jest płaszczyzna neurofizjologiczna, która warunkuje nawyk utrzymywania właściwej postawy ciała. Upośledzenie sfery neurofizjologicznej objawia się brakiem samoświadomości podczas utrzymywania postawy wyprostowanej. W przypadku zaburzeń tego typu osoba z wadą postawy w sposób nawykowy przyjmuje nieprawidłową postawę ciała.
Kolejną sferą jest sfera anatomiczna. Mowa tu o elementach kostno-stawowo-więzadłowych, których upośledzenie związane jest z ograniczonym zakresem ruchu. Nieprawidłowości dotyczą ruchomości biernej, czego najczęstszą konsekwencją jest zablokowanie stawowe. Z tą sferą powiązana jest sfera mięśniowa. W przypadku jej zaburzeń zwykle dochodzi do rozwoju dystonii mięśniowej polegającej na występowaniu mimowolnych ruchów w różnych odcinkach ciała. Oprócz tego zaburzenie sfery mięśniowej powoduje patologiczne rozciągnięcie lub zbyt duże napięcie torebek stawowych (czego efektem może być ograniczenie ruchomości), a także nierównomierne rozłożenie sił nacisku w obrębie struktury kostnej kręgosłupa.
Czwartym, ale równie istotnym elementem wpływającym na postawę ciała jest środowisko, czyli nie tylko warunki socjoekonomiczne, w jakich żyje człowiek, ale i rodzaj wykonywanej pracy. Często osoby pracujące umysłowo, np. w biurze, mają większą tendencję do nabywania wad postawy ze względu na ograniczoną ruchomość (w przeciwieństwie np. do pracowników fizycznych).
Ostatnią sferą jest sfera emocjonalno-wolicjonalna. Nadmierny stres, pośpiech, strach czy duża ilość zmartwień również mogą wpływać na sylwetkę. Co więcej, nadmierne stosowanie środków psychoaktywnych oraz alkoholu także przyczynia się do upośledzenia nawyku przyjmowania prawidłowej postawy ciała.
3. Etapy korekcji
Proces reedukacji posturalnej przebiega w pięciu etapach – można tu dostrzec pewną analogię do wcześniej opisanych sfer. Proces rozpoczyna się od zwiększenia świadomości na temat istniejącej wady. Zwiększenie wiedzy w tym zakresie pozwala zrozumieć istotę problemu, a także ewentualne jego następstwa, które mogą wystąpić, jeżeli nie wprowadzi się odpowiedniego działania. Autoterapia polega przede wszystkim na wizualnym korygowaniu sylwetki w lustrze oraz treningu ukierunkowanym na poprawę czucia głębokiego.
Na drugim etapie należy starać się przeciwdziałać skutkom zaburzeń w sferze anatomicznej, a nawet je eliminować. Powstałe dysproporcje w aparacie kostno-stawowo-mięśniowo-więzadłowym są punktem wyjścia do przywrócenia prawidłowej funkcjonalności struktur narządu ruchu. Po zakończeniu tego etapu należy przejść do korekcji praktycznej, która może mieć charakter zarówno globalny, jak i lokalny.
Początkowo z pomocą terapeuty lub innej osoby (a z czasem jedynie lustra i świadomości własnego ciała) należy wyrównać ewentualne asymetrie i wyeliminować odstępstwa od prawidłowej postawy ciała. Przykładami mogą być nauka retrakcji głowy i barków czy zmniejszenie nadmiernego przodopochylenia miednicy.
Kolejną fazą reedukacji posturalnej jest utrwalenie wypracowanego nawyku przyjmowania prawidłowej postawy ciała. Można przyjąć, że czwarty etap korekcji polega na samodzielnym sprawdzaniu się, doskonaleniu i utrzymaniu wypracowanych efektów. Ostatnią fazą jest przejście do automatyzacji – oznacza to, że skutkiem całego procesu reedukacji posturalnej ma być w pełni świadome korygowanie sylwetki bez względu na zaistniałą sytuację, czas czy miejsce. Idealnym odzwierciedleniem istoty reedukacji posturalnej jest myśl Kutzner-Kozińskiej, która została wyrażona czterema prostymi słowami: widzieć – chcieć – czuć – umieć.
