Jaskółcze ziele – właściwości zdrowotne, zastosowanie, przeciwwskazania
Zioła wszelkiego rodzaju cieszą się coraz większą popularnością. To dobrze, że w dobie tak wielu zachorowań zamiast ku lekom chemicznym zwracamy się coraz częściej w kierunku naturalnych suplementów, czyli roślin zielarskich. Jednym z nich jest glistnik jaskółcze ziele. Jakie ma działanie i kto powinien je stosować?
SPIS TREŚCI:
1. Jaskółcze ziele – występowanie
2. Jaskółcze ziele – skład chemiczny
3. Jaskółcze ziele – właściwości zdrowotne
4. Jaskółcze ziele – na brodawki
5. Jaskółcze ziele – zastosowanie
6. Jaskółcze ziele – przeciwwskazania
7. Jaskółcze ziele – skutki uboczne
8. Podsumowanie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Jaskółcze ziele – występowanie
Jaskółcze ziele (łac. Chelidonium majus L.) należy do roślin z rodziny makowatych. Jego nazwa nie jest przypadkowa. Wywodzi się z tradycji ludowej i związana jest z okresem jego kwitnięcia – od przylotu do odlotu jaskółek. Znany również jako glistnik, cencylia, złotnik, łaska Pana Boga, boży dar, złoty korzeń, oczne ziele itp. Rośnie na terenach Europy, Azji, Afryki i Ameryki Południowej. Znaleźć go można przy drogach, płotach, murach, w parkach, lasach oraz nad brzegami rzek.
2. Jaskółcze ziele – skład chemiczny
W skład jaskółczego ziela wchodzi wiele substancji. Najważniejsze z nich to metabolity wtórne – alkaloidy, do których należy ponad 30 związków. Wśród nich wyróżnić można alkaloidy izochinolinowe (berberyna, sangwinaryna, chelerytryna) i w mniejszych ilościach alkaloidy chinolizydynowe (sparteina). To one odpowiadają w dużej mierze za prozdrowotne właściwości rośliny. Poza tym w zielu obecne są karotenoidy (beta- i alfa-karoten), flawonoidy, kwasy organiczne (kwas jabłkowy, kwas cytrynowy, pochodne kwasów cynamonowego i benzoesowego), aminy biogenne, olejki eteryczne, witaminy, m.in. witamina C, tłuszcze, węglowodany, żywice, śluzy oraz cholina.
3. Jaskółcze ziele – właściwości zdrowotne
W medycynie ludowej jaskółcze ziele było stosowane od wieków. Pierwsze informacje na jego temat znajdują się w „Papirusie Ebersa” z ok. XVI w. p.n.e. Od lat znajduje zastosowanie w leczeniu wielu chorób zarówno w medycynie chińskiej, jak i europejskiej. W lecznictwie wykorzystuje się wyciągi z ziela i korzenia glistnika, tj. nalewki czy napary. Aby wykazywały one pozytywne działanie na organizm, muszą być odpowiednio przygotowane. Bardzo ważny jest dobór metody wydobycia cennych związków z rośliny. Najczęściej w celach terapeutycznych używane są wyciągi wodno-alkoholowe ziela. W aptekach można znaleźć wiele leków na bazie glistnika.
Ekstrakty z jaskółczego ziela wykazują właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwbólowe, przeciwzapalne, a nawet przeciwnowotworowe. Powszechnie stosowane są w leczeniu chorób układu pokarmowego, które są związane z zaburzeniami w obrębie dróg żółciowych. Jaskółcze ziele jest silnym środkiem żółciopędnym. Zwalcza kolki żółciową, jelitową i żołądkową. Działa profilaktycznie wobec kamicy żółciowej, zabezpiecza przed zastojami żółci oraz powstawaniem kamieni w drogach żółciowych.
Korzystne działanie ziela na przewód pokarmowy potwierdziły badania Glica M. i wsp. W eksperymencie tym szczury przyjmujące glistnik jaskółcze ziele charakteryzowały się mniejszym wydzielaniem soku żołądkowego oraz lepszym stanem błony śluzowej żołądka.
W ziołolecznictwie jaskółczego ziela używa się również w terapii schorzeń wątroby. Przypisuje się mu bowiem ochronne działanie na komórki tego narządu. Jednak w tej kwestii naukowcy nie są do końca zgodni. Jedni potwierdzają ten fakt, natomiast drudzy wręcz przeciwnie.
Niektóre badania wskazują, że alkaloidy zawarte w zielu, tj. sangwinaryna i chelerytryna, przyczyniają się do wzrostu stężenia enzymów wątrobowych oraz powiększenia i zapalenia wątroby. Zaobserwowano jednak, że wpływ ziela na wątrobę zależy od spożytej dawki. Podczas eksperymentu na szczurach odnotowano, że duża dawka ziela rzędu 10 mg/kg masy ciała działa toksycznie na wątrobę, natomiast ilość 0,2 mg/dobę nie wykazuje takiego działania.
Jaskółcze ziele obniża także ciśnienie tętnicze krwi, działa uspokajająco i ułatwia zasypianie. Oczyszcza organizm z toksyn oraz wzmacnia odporność. Ze względu na jego właściwości rozkurczowe polecane jest kobietom w celu złagodzenia bolesnego miesiączkowania.
4. Jaskółcze ziele – na brodawki
Glistnik jaskółcze ziele znajduje zastosowanie w dermatologii. Jest skutecznym środkiem przeciwwirusowym w leczeniu brodawek pospolitych, kłykcin kończystych oraz opryszczki. Brodawki pospolite to liczne, zrogowaciałe, pogrubione grudki, które występują najczęściej na rękach i stopach.
Standardowe leczenie polega na usuwaniu brodawek za pomocą krioterapii, łyżeczkowania czy elektrokoagulacji. Jednakże bardzo dobre działanie ma również maść z glistnika. Brodawki należy posmarować maścią na noc, po czym nałożyć na nie opatrunek z prestoplastu. Można również stosować świeży sok z jaskółczego ziela uzyskany po przełamaniu łodygi.
5. Jaskółcze ziele – zastosowanie
Jaskółcze ziele znajduje zastosowanie w leczeniu łagodnych skurczów górnych odcinków przewodu pokarmowego oraz chorób pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Szczególnie rekomendowane osobom, którym usunięto pęcherzyk żółciowy. Skuteczne w zmniejszeniu bólu, który jest związany ze złym trawieniem, jak poposiłkowe uczucie pełności, szybkie uczucie sytości, ból bądź uczucie pieczenia w nadbrzuszu.
Jaskółcze ziele stosuje się także w zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych skóry. W formie leku homeopatycznego wykorzystywane jest w schorzeniach wątroby. Ponadto pomarańczowy sok wydobywający się z łodyg jaskółczego ziela jest świetnym lekarstwem na kurzajki.
Jaskółcze ziele można używać wewnętrznie oraz zewnętrznie. Oprócz leków czy maści dostępnych w aptece jest możliwe przygotowywanie własnych preparatów. Przy chorobach układu pokarmowego lub w trakcie bolesnego miesiączkowania zaleca się picie 2–3 szklanek herbatki z jaskółczego ziela dziennie.
Herbatkę sporządza się, zaparzając łyżeczkę ziela w ¼ l wody. Na skórę dobrze wpływa sok z jaskółczego ziela. W celu wykonania soku należy zebrać świeże liście, kwiaty i łodygi glistnika, po czym wycisnąć z nich sok za pomocą sokowirówki.
6. Jaskółcze ziele – przeciwwskazania
Jaskółcze ziele nie może być stosowane tylko w nielicznych przypadkach. Bezwzględnie nie mogą go przyjmować kobiety w ciąży. Przeciwwskazaniami do jego stosowania są również choroba wrzodowa, jaskra, ostre zapalenie błony śluzowej żołądka oraz niedrożność dróg żółciowych.
7. Jaskółcze ziele – skutki uboczne
Z przyjmowaniem ziela związane są skutki uboczne. Jednakże pojawiają się one dopiero po dłuższym czasie stosowania. Podczas przestrzegania zalecanych dawek mogą pojawić się łagodne objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak biegunka czy niestrawność. Duże dawki przyczyniają się do bólu brzucha, braku zdolności do trzymania moczu i odczucia zmęczenia.
W przypadku ostrego zatrucia obserwuje się zawroty głowy, zaburzenia pracy serca oraz świadomości. Skutki uboczne bardzo często związane są z interakcją ziela z lekami, które są jednocześnie przyjmowane. Dlatego najlepiej jest stosować ziele pod kontrolą lekarską lub po konsultacji z farmaceutą.
8. Podsumowanie
Glistnik jaskółcze ziele jest coraz częstszym elementem współczesnej fitoterapii. Dzięki obecności w swoim składzie alkaloidów izochinolinowych, szczególnie chelidoninie, chelerytrynie, sangwinarynie i berberynie, wykazuje wiele właściwości zdrowotnych. Działa przeciwgrzybiczo, przeciwbakteryjnie, przeciwpierwotniakowo i przeciwwirusowo.
Może być stosowany nie tylko jako środek doustny, ale również zewnętrznie w postaci maści. Przed stosowaniem najlepiej skonsultować się z farmaceutą lub lekarzem i stosować ziele w zalecanych dawkach, aby uniknąć niepożądanych skutków ubocznych.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Colombo M.L., Bosisio E., Pharmacological activities of Chelidonium majus L. (Papaveraceae), „Pharmacological Research” 1996, 33(2), 127–134.
Gilca M. et al., Chelidonium majus – an integrative review: traditional knowledge versus modern findings, „Forsch Komplementmed” 2010, 17, 241–248
Kędzia B. et al., Przeciwdrobnoustrojowe działanie Chelidonium majus L., „Postępy Fitoterapii” 2013, 4, 236–243.
Kędzia B. et al., Skład chemiczny i zawartość substancji biologicznie aktywnych w Chelidonium majus L., „Postępy Fitoterapii” 2013, 3, 174–181.
Maleszka R., Praktyczne zastosowanie leków ziołowych w dermatologii, „Postępy Fitoterapii” 2002, 3–4, 53–63.
Migas P., Heyka M., Glistnik jaskółcze ziele (Chelidonium majus L.) we współczesnej terapii – wskazania i bezpieczeństwo stosowania, „Postępy Fitoterapii” 2011, 3, 208–218.
Treben M., Apteka Pana Boga – porady i praktyka stosowania ziół leczniczych, Warszawa 2013.
