Hashimoto – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, dieta
Wielu z nas słyszało zapewne o schorzeniu zwanym Hashimoto. Niektórzy być może kojarzą tę chorobę z tarczycą. Mało kto jednak wie, czym tak naprawdę jest Hashimoto. Choroba ta jest dolegliwością, która dotyka głównie kobiety. Należy do schorzeń autoimmunologicznych, czyli takich, na skutek których organizm sam niszczy swoje komórki. Niestety przyczyny powstawania Hashimoto nie zostały do końca zbadane. Niemniej jednak choroba ta powoduje dolegliwości, z którymi musi borykać się spora część społeczeństwa. Istnieją jednak leki wspomagające leczenie Hashimoto. Konieczne również jest stosowanie diety wspomagającej leczenie. Dowiedz się, czym tak naprawdę jest choroba Hashimoto.
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest choroba Hashimoto
2. Przyczyny występowania Hashimoto
3. Objawy Hashimoto
4. Diagnostyka Hashimoto
5. Jak leczyć chorobę Hashimoto?
6. Dieta a Hashimoto
1. Czym jest choroba Hashimoto?
Hashimoto uważana jest za najczęstszą przyczynę wystąpienia zapalenia tarczycy oraz jedną z najczęstszych przyczyn powiększenia gruczołu tarczowego, czyli tak zwanego wola. Jest to przewlekła choroba ogólnoustrojowa zaliczana do chorób autoimmunologicznych. Oznacza to, że ludzki organizm zwraca się przeciw sobie, co powoli prowadzi do jego wyniszczenia.
Układ immunologiczny, który u zdrowego człowieka nastawiony jest na zwalczanie wirusów, bakterii oraz innych substancji obcych, w przypadku osoby chorej na Hashimoto ulega rozregulowaniu, przez co zaczyna atakować własne komórki. Co ciekawe, choroba Hashimoto zdecydowanie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. Powody tej zależności nie zostały jednak do końca poznane.
2. Przyczyny występowania Hashimoto
Niestety przyczyny występowania choroby Hashimoto nie są do końca jasne. Najprawdopodobniej odpowiedzialne są za to geny oraz nadmierny stres. Schorzenie to mogą wywoływać również przebyte choroby wirusowe. Coraz powszechniej uważa się również, że niezdiagnozowana oraz nieleczona alergia może prowadzić do niszczenia własnych tkanek przez organizm. Do innych czynników ryzyka można również zaliczyć choroby psychiczne oraz wiek i płeć. Znacznie bardziej na wystąpienie choroby Hashimoto narażone są kobiety w wieku 45–60 lat.
3. Objawy Hashimoto
Głównym objawem choroby Hashimoto jest wystąpienie niedoczynności gruczołu tarczycy. Choroba wyniszcza bowiem tarczycę, w wyniku czego nie jest ona w stanie produkować standardowych ilości hormonów – tyroksyny oraz trójjodotyroniny. Hashimoto jest schorzeniem przewlekłym, a zmiany występujące podczas jego trwania niestety są nieodwracalne.
Niestety początkowe objawy choroby nie są zbyt widoczne. Bardzo często jej rozpoznanie następuje na skutek przypadkowych badań. Osoby z niedoczynnością tarczycy mogą odczuwać ciągłe zmęczenie, przygnębienie oraz osłabienie. Widoczne jest również spowolnienie fizyczne, psychiczne, bardzo często pojawiają się również bóle mięśni. Osoby z chorobą Hashimoto skarżą się również na trudności w koncentracji, nerwowość oraz rozdrażnienie. Często może również występować bezsenność.
Niestety możliwe jest również wystąpienie objawów, które widoczne są gołym okiem, są to opuchlizna twarzy (głównie powiek), sucha i szorstka skóra, łamliwe paznokcie oraz wypadające włosy. Bardzo często niedoczynności tarczycy towarzyszy również przybieranie na wadze, nawet pomimo prawidłowo stosowanej diety. Ciągłe zaparcia oraz zatrzymywanie wody w organizmie mogą doprowadzić nawet do występowania nadwagi oraz otyłości.
U kobiet, które zdecydowanie częściej cierpią na choroby tarczycy, występują również bardzo obfite krwawienia oraz dochodzi do rozregulowania cyklu miesiączkowego. Szczególnie niepożądanym objawem jest również występowanie hipercholesterolemii z widocznym podwyższeniem poziomu LDL. Wszystkie wyżej wymienione objawy choroby Hashimoto wynikają z niedoczynności tarczycy, do której dochodzi na skutek uszkodzeń tego gruczołu.
4. Diagnostyka Hashimoto
Ze względu na to, że Hashimoto jest schorzeniem ogólnoustrojowym, w diagnostyce należy wziąć pod uwagę wszystkie zaobserwowane objawy. Do podstawowych badań, które należy wykonać w przypadku podejrzenia choroby Hashimoto, należą:
– zbadanie poziomu TSH – jest to hormon przysadki mózgowej, za normę uważa się TSH na poziomie 0,27–4,2 µIU/ml,
– badanie wolnej trójjodotyroniny (fT3), której norma to 1,5–4,0 ng/l oraz tyroksyny (fT4), która powinna mieścić się w granicach 8–20 ng/l,
– ważne jest również wykonanie USG tarczycy oraz oznaczenie przeciwciał anty-TPO, anty-TG.
Powyższe badania są niezbędne do wstępnej diagnozy.
Jeśli istnieje podejrzenie niedoczynności tarczycy, lekarz zazwyczaj kieruje pacjenta na badanie krwi, które pozwoli na sprawdzenie poziomu hormonów tarczycy oraz przeciwciał. Najważniejsze w postawieniu diagnozy jest udanie się do lekarza, ponieważ to on odpowiada za diagnostykę i stwierdzenie choroby.
5. Jak leczyć chorobę Hashimoto?
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na stałym podawaniu tyroksyny. Dawki przyjmowanego leku należy konsultować z lekarzem prowadzącym. Dawki leków są zmienne w zależności od wieku oraz ogólnego stanu organizmu. Szczególną grupą są dzieci, młodzież oraz kobiety w ciąży, (dawki leku mogą różnić się). Dawkę i rodzaj leku ustala lekarz, powinny być indywidualne dla każdego pacjenta.
W przypadku braku leczenia u dzieci możliwe jest wystąpienie między innymi upośledzenia umysłowego. Jeśli mimo zdiagnozowanej choroby Hashimoto osoba chora nie podda się leczeniu, mogą wystąpić poważne komplikacje, takie jak nadmiar cholesterolu, nadwaga, a nawet otyłość, problemy kardiologiczne. Mogą pojawić się również lęk, niepokój, znaczne wahania nastroju oraz widocznie obniżona aktywność fizyczna i intelektualna.
6. Dieta a Hashimoto
Odpowiednio zbilansowana dieta oraz prowadzenie zdrowego trybu życia są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania każdego organizmu. W przypadku chorób autoimmunologicznych dieta odgrywa kluczową rolę, choroba Hashimoto nie stanowi więc wyjątku. Bardzo ważne jest pokrycie zapotrzebowania na wszystkie niezbędnie składniki odżywcze. Dieta osoby chorej powinna być dostosowana do indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego.
Jeżeli osoba chora boryka się z nadmierną masą ciała, dieta powinna uwzględniać ujemny bilans energetyczny. Ważne, aby przy planowaniu żywienia opierać się na zasadach propagowanych przez Instytut Żywności i Żywienia. Pomocna może okazać się piramida zdrowego żywienia, która w graficzny sposób przedstawia, którego składnika pokarmowego w naszej diecie powinno być najwięcej, a którego najmniej.
Osoby chore często ze swojej diety wykluczaj gluten. Dlaczego? Otóż podobnie jak Hashimoto również celiakia jest chorobą na tle autoimmunologicznym i choroby te mogą współwystępować. Niemniej jednak bez badań w kierunku celiakii lub nietolerancji glutenu dieta bezglutenowa nie powinna być stosowana przez osoby cierpiące na zapalenie tarczycy.
Szczególnie ważne w żywieniu osób chorych na Hashimoto jest pokrycie zapotrzebowania na jod, selen, cynk, witaminy z grupy B, witaminy A i D, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, żelazo. Osoby chore powinny ograniczyć spożycie soi oraz nabiału.
Kolejnymi składnikami diety, na podaż których należy zwrócić uwagę, są produkty zawierające goitrogeny. Silne goitrogeny, których nie należy spożywać częściej niż raz w tygodniu, znajdują się w kapuście, brukselce, brokułach, kalafiorze, szpinaku, jarmużu, rzodkiewce. Są to substancje powszechnie nazywane „złodziejami jodu”. Wykazują niekorzystny wpływ na gospodarkę hormonalną u osób z chorobą Hashimoto.
Korzyści może natomiast przynieść włączenie do diety błonnika, głównie ze względu na to, że znacznie poprawia perystaltykę jelit, dzięki czemu pomaga uniknąć spowolnienia przemiany materii. Do diety warto włączyć również pełnowartościowe białko, głównie pochodzące z mięsa, jaj oraz ryb.
W diecie powinny znajdować się również węglowodany złożone, unikać należy natomiast węglowodanów prostych.
Najważniejsze jest, aby planując leczenie, czy to żywieniowe, czy też farmakologiczne, skonsultować stan zdrowia z odpowiednim specjalistą, ponieważ każdy z nas jest różny, a do każdego chorego powinniśmy podchodzić holistycznie, uwzględniając każdą strefę jego życia.
Istnieje kilkadziesiąt jednostek chorób dietozależnych. Choroby te powstają w wyniku nieprawidłowego odżywiania i niewystarczającej aktywności fizycznej – innymi słowy, są możliwe do uniknięcia, jeśli dbamy o zdrowy styl życia. Do najczęściej występujących zaliczamy cukrzycę typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niektóre nowotwory, zapalenia jelit, alergie. Te choroby dotyczą coraz liczniejszego grona ludzi i wymagają zmiany nawyków żywieniowych. Często jest to pierwszy krok podejmowany przez specjalistów. Należy wyeliminować źródło problemu (poprawić dietę, wdrożyć aktywność fizyczną, zadbać o higienę snu czy zredukować źródła stresu), czasem na wczesnym etapie choroby np. cukrzycy, jest to jedyna i wystarczająca metoda terapeutyczna.Niestety w przypadku schorzenia istniejącego już długi czas, może okazać się niewystarczająca. Wówczas dieta stanowi doskonały fundament pod leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarzy.
W stanie chorobowym gospodarka energetyczna organizmu może ulegać zmianom. W zależności od schorzenia zapotrzebowanie na poszczególne składniki również może się zwiększać lub zmniejszać. Podczas opracowywania diet klinicznych, inaczej leczniczych bierzemy pod uwagę wszystkie te zmienne. Uwzględniamy schorzenia, przewlekłe leczenie, zalecenia lekarskie, wyniki badań, co pozwala na lepsze dopasowanie jadłospisu do potrzeb organizmu. W zależności od rodzaju problemu dobieramy składniki diety, ustalamy bilans energii, makro i mikroskładników, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.
W dietach klinicznych zwracamy baczną uwagę na odpowiednie do potrzeb ustalenie proporcji makroskładników: białka, tłuszczu i węglowodanów. Mogą one podlegać wahaniom i w kontekście problemów zdrowotnych i wymagać modyfikacji.
niskotłuszczowe
wysokobiałkowe
lekkostrawne
wysokobłonnikowe
bezglutenowe
to doskonały sposób na:
być stosowana w chorobach:
Plan żywieniowy bazuje na łatwo dostępnych nisko przetworzonych produktach,z uwzględnieniem sezonowości warzyw i owoców.
Zawsze bierzemy po uwagę preferencje podopiecznego, a w razie potrzeby mamy do dyspozycji wymienniki produktów.
Mamy na uwadze komfort użytkowników diety, więc dostosowujemy plany do ich możliwości kulinarnych, czasu pracy i czasu na przygotowanie posiłków.
Dieta kliniczna to świetny sposób na zapewnienie organizmowi energii i sił do walki z chorobą.
Stwarzamy optymalne warunki, dostarczamy do organizmu wszystkich niezbędnych składników, zapobiegamy niedoborom lub wyrównujemy istniejące, zwiększamy komfort trawienny.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Strona internetowa hashimoto.pl/choroba-hashimoto (16.01.2018).
Wentz I., Zapalenie tarczycy Hashimoto, Wentz LLC 2013.
Jod i Hashimoto, tarczycahashimoto.pl/blog/jod-i-hashimoto (16.01.2018).
