Drożdże – skład, witaminy, właściwości, skutki uboczne
Drożdże piekarnicze (Saccharomyces cerevisiae) to mikroorganizmy wykorzystywane w profilaktyce chorób i ich leczeniu już od czasów starożytnych. Są stosowane w produkcji żywności i suplementów, a także stanowią element badań nad wieloma schorzeniami. Im więcej dowiadujemy się na ich temat, tym mniej dziwi nas szeroki wachlarz ich zastosowania.
SPIS TREŚCI:
1. Saccharomyces cerevisiae – informacje ogólne
2. Drożdże – cenne źródło witamin i składników mineralnych
3. Drożdże – rola w kosmetyce
4. Maseczka drożdżowa do cery trądzikowej
5. Drożdże – źródło beta-glukanów
6. Napój z drożdży
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Saccharomyces cerevisiae – informacje ogólne
Saccharomyces cerevisiae to drożdże, które kryją się pod wieloma nazwami, takimi jak drożdże piekarnicze, piwne czy szlachetne. Saccharomyces oznacza „cukrowe grzyby”, słowo to pochodzi z greki. Drożdże z tego gatunku cechują się wysoką zawartością enzymów rozkładających cukry. Wykorzystuje się je do wypieku ciast, a skutkiem ubocznym fermentacji jest powstanie m.in. dwutlenku węgla, który nadaje ciastu porowatą strukturę.
Oprócz dwutlenku węgla powstają także inne związki nadające pożądany aromat i smak. Saccharomyces cerevisiae używane są również do produkcji różnego rodzaju alkoholu – piwa, wódki czy wina. Są wykorzystywane w technologii żywności. Już w starożytności zalecano spożywanie specjalnych mikstur na bazie drożdży.
2. Drożdże – cenne źródło witamin i składników mineralnych
Drożdże piekarnicze to jednokomórkowe grzyby powszechnie występujące w naturze (obecne tam, gdzie są też węglowodany). Stanowią bogate źródło witamin, szczególnie tych z grupy B. Cechują się wysoką zawartością biotyny, czyli witaminy H (B7).
Biotyna występuje w żywności powszechnie, ale największą jej zawartością cechują się żółtka jaj i orzechy. Witamina ta warunkuje sprawne działanie niektórych enzymów w naszych organizmach. Bierze udział m.in. w procesie glukoneogenezy (czyli tworzenia glukozy), w tworzeniu kwasów tłuszczowych, metabolizmie aminokwasów rozgałęzionych. Bardzo rzadko obserwuje się jej niedobory. Podobnie jak kwasu pantotenowego, w który także obfitują drożdże.
Kwas pantotenowy również bierze udział w tworzeniu kwasów tłuszczowych. Zbyt mała ilość dostarczana wraz z dietą może prowadzić do tak zwanego zespołu gorących stóp. Nie obserwuje się skutków ubocznych jego przedawkowania.
Oprócz wyżej wymienionych składników drożdże zawierają witaminy B1, B2, B6, PP, kwas foliowy, a także cynk, selen, a w znacznie mniejszych ilościach wapń, fosfor, żelazo. Warto wziąć pod uwagę wysoką zawartość cynku. Pierwiastek ten jest niezwykle istotny w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Warunkuje pracę ponad 100 enzymów, w tym odpowiedzialnych za syntezę DNA. Jego niedobory skutkują zmianami skórnymi, a u osób w okresie dojrzewania może dojść nawet do zahamowania wzrostu. Cynk występuje niemal w każdej tkance.
Ze względu na tak bogaty skład suplementy na bazie drożdży są powszechnie dostępne w każdej aptece. Polecane są szczególnie osobom w okresie dojrzewania, cierpiącym na problemy skórne. Wyniki niektórych badań wykazują niedobory cynku u osób z trądzikiem młodzieńczym (Acne vulgaris).
Suplementacja tym składnikiem mineralnym w niektórych przypadkach może przynosić korzystny efekt. Witamina PP również może okazać się pomocna w leczeniu Acne vulgaris, może mieć działanie przeciwzapalne i złuszczające, szczególnie zastosowana miejscowo. Istnieją również domowe sposoby na redukowanie zmian trądzikowych, np. maseczki z drożdży.
Tabela 1. Zawartość witamin i składników mineralnych w 100 g drożdży
| Składnik | Ilość |
| Magnez | 61 mg |
| Żelazo | 5 mg |
| Cynk | 2,8 mg |
| Fosfor | 272 mg |
| Witamina B1 | 0,77 mg |
| Witamina B2 | 1,06 mg |
| Witamina B6 | 0,42 mg |
| Niacyna | 8,3 mg |
| Kwas foliowy | 1407 mg |
Źródło: USDA National Nutrient Database for Standard Reference, ndb.nal.usda.gov (06.02.2018).
3. Drożdże – rola w kosmetyce
Już w starożytności doceniano potencjał drożdży w kosmetologii. Drożdże były wykorzystywane w leczeniu oparzeń, zmian skórnych, owrzodzeń (na te podobno stosowano drożdże w formie wywaru gotowanego razem z figami). Do tej pory zgodnie z recepturami naszych babć, by złagodzić zmiany trądzikowe, zaleca się stosowanie maseczki na bazie drożdży. Podobno mogą także niwelować rozstępy, czyli zmiany skórne wynikające m.in. ze zmniejszonej zawartości włókien sprężystych w skórze, nadających jej elastyczność.
W łódzkim Uniwersytecie Medycznym zweryfikowano skuteczność preparatu na bazie drożdży w niwelowaniu tego typu zmian. Eksperyment przemówił na korzyść wyciągu z drożdży, rozstępy osób badanych zmniejszyły się. Warto pamiętać, że wszelkie preparaty na tego typu problemy skórne największą skuteczność wykazują w przypadku zmian świeżych. Rozstępy z biegiem czasu stają się coraz bardziej oporne na próby ich niwelowania.
4. Maseczka drożdżowa do cery trądzikowej
Jeżeli borykasz się ze zmianami skórnymi w okresie dojrzewania, warto w pierwszej kolejności przyjrzeć się diecie oraz wypróbować naturalne metody. Należy przy tym pamiętać, że nic nie zastąpi konsultacji dermatologicznej, a po wprowadzeniu systematycznej terapii farmakologicznej należy każde działanie konsultować z lekarzem (wszystko, co nakładamy na skórę, ma niebagatelne znaczenie). Do domowych sposobów należy podchodzić z rezerwą, jednak warto próbować.
Przepis na maseczkę z drożdży
Składniki:
– łyżka drożdży,
– 2 łyżki ciepłego mleka,
– łyżka miodu.
Drożdże należy rozpuścić w mleku i zmiksować z miodem. Maseczkę nałożyć na twarz na około 20 minut.
5. Drożdże – źródło beta-glukanów
Drożdże piekarnicze i piwne to także źródło bioaktywnych składników wykorzystywanych jako żywność funkcjonalna – beta-glukanów. Ściany komórkowe drożdży składają się w ok. 50% z beta-glukanów.
Beta-glukany to węglowodany zaliczane do błonnika rozpuszczalnego. W odpowiednich ilościach korzystnie wpływają na układ odpornościowy. Stymulują komórki do wymiatania wolnych rodników. W badaniach na szczurach wykazano, że beta-glukany jako dodatek do diety działały stymulująco na limfocyty i makrofagi. Zwiększały także aktywność neutrofili w stosunku do bakterii Staphylococcus aureus i grzyba Candida albicans.
Dodatkową korzyścią była poprawa profilu lipidowego. Beta-glukany można otrzymać także z drożdży pofermentacyjnych, np. odzyskanych po produkcji piwa. Prawo europejskie dopuszcza beta-glukany jako dodatki do żywności.
6. Napój z drożdży
Napój z drożdży jest bardzo prosty w wykonaniu. Wystarczy 1/3 kostki drożdży rozpuścić we wrzącej wodzie lub gorącym mleku. Bardzo ważne, aby poprzez wysoką temperaturę zmniejszyć aktywność fermentacyjną drożdży. Nie należy ich więc mieszać z cieczą o niskiej temperaturze. W przeciwnym wypadku narażamy się na nieprzyjemne dolegliwości w postaci wzdęć i bólu brzucha. Taki koktajl to dobry sposób na uzupełnienie witamin z grupy B i cynku.
Szczególnie poleca się go osobom cierpiącym na trądzik młodzieńczy. Niestety nie ma wiarygodnych informacji dotyczących skutków ubocznych takiej drożdżowej kuracji oraz optymalnego czasu jej stosowania. Nie powinny rozpoczynać jej osoby z nieswoistymi zapaleniami jelit (choroba Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego). Musimy zachować zdrowy rozsądek także w tym przypadku.
Bibliografia
Muszyńska B., Malec M., Sułkowska-Ziaja K., Właściwości lecznicze i kosmetologiczne drożdży piekarniczych (Saccharomyces cerevisiae), „Postępy Fitoterapii” 2013, 1, 54–62.
Rakowska R. et al., Spent yeast as natural source of functional food additives, „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny” 2017, 68(2), 115–121.
How to make a face mask with yeast, ko-te.com/en/beauty/how-to-make-a-face-mask-with-yeast (02.02.2018).
USDA National Nutrient Database for Standard Reference, ndb.nal.usda.gov (06.02.2018).
