Wapń – budulec kości
Układ kostny człowieka składa się z 206 kości i stanowi bierną część narządu ruchu. Główną cechą tego systemu jest wytrzymałość i odporność, która jest możliwa dzięki wapniowi. Nasz artykuł prezentuje ten pierwiastek
w nieco dokładniejszy sposób.
SPIS TREŚCI:
1. Charakterystyka pierwiastka
2. Wapń – objawy nadmiaru i niedoboru
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Charakterystyka pierwiastka
Wapń to pierwiastek mineralny o symbolu Ca, którego twardość jest zbliżona do ołowiu. Wykorzystuje się go między innymi jako środek zabezpieczający przed utlenieniem podczas produkcji, jako czynnik oczyszczający i osuszający, a także jako preparat do redukcji tlenków metali do postaci metalicznej. Ponadto można się z nim spotkać w sztucznych nawozach, materiałach budowlanych czy też mieszaninie oziębiającej.
Wapń stanowi około 1,5% całkowitej masy ciała, z czego 99% występuje
w obrębie układu kostno-stawowego. Hydroksyapatyt to związek wapnia
i fosforanu, będący fundamentem naszych kości i zębów. Związek
ten można uzyskać w sposób syntetyczny w celach medycznych
– ze względu na biozgodność tej substancji, z powodzeniem znajduje zastosowanie w celu stymulacji osteogenezy oraz jako uzupełnienie niewielkich ubytków kostnych. Dodatkowo jest to substancja zapewniająca pokrycie na wszczepy, w związku z czym implant zaczyna porastać tkanka kostna, co równocześnie eliminuje skutki korozji.
Do innych działań wapnia możemy zaliczyć:
– wpływ na skurcz mięśni szkieletowych, gładkich i mięśnia sercowego;
– aktywacja enzymatyczna;
– udział w procesie krzepnięcia krwi;
– współudział w procesie przemiany materii;
– regulacja przepuszczalności naczyń krwionośnych.
Jednym z głównych źródeł pierwiastka jest mleko oraz jego przetwory. Przyjmuje się, że wchłanianie wapnia jest skuteczne, jeżeli pochodzi
z produktów zawierających kazeinę. Z drugiej strony, nabiał nie jest jedynym generatorem elementu kościotwórczego. Czynnik ten występuje również
w nasionach roślin strączkowych, orzechach, płatkach owsianych, zielonych warzywach, owocach oraz pełnoziarnistym pieczywie.
2. Wapń – objawy nadmiaru i niedoboru
Zapotrzebowanie naszego organizmu jest nierozerwalnie związane z płcią
i wiekiem. Zakłada się, że organizm dorosłego człowieka potrzebuje
1000 mg w ciągu doby. Niedobór wapnia we krwi określa się mianem hipokalcemii.
Skutki braków objawiają się między innymi:
– łamliwością kości;
– osteoporozą;
– niedociśnieniem tętniczym;
– zaburzeniami rytmu serca i krzepnięcia krwi;
– bólami mięśniowymi oraz mrowieniem i drętwieniem kończyn;
– krwotokami z nosa;
– tężyczką (nadmiernymi i niekontrolowanymi skurczami mięśni).
Stan zwany hiperkalcemią jest sytuacją, w której prawidłowe stężenie wapnia we krwi zostało przekroczone. Przyczynami tegoż stanu może być nadmierna absorpcja wapnia z przewodu pokarmowego, zaburzenie mechanizmów wydalniczych nerek, nowotwory kości, hiperwitaminoza A, długotrwałe unieruchomienie lub zatrucie glinem. Objawami hiperkalcemii są brak apetytu, nudności oraz zaparcia. Nieleczony nadmiar wapnia może prowadzić do rozwinięcia kamicy nerkowej, a także upośledzenia przyswajania cynku i żelaza.
Jak wspomniano w powyższym rozdziale – dzienna, zalecana dawka wapnia dla dorosłej osoby winna wynosić w przybliżeniu 1000 mg. Popyt wzrasta w okresie dojrzewania u dzieci i młodzieży, u osób w podeszłym wieku oraz u kobiet w czasie ciąży, karmienia piersią i menopauzy.
Istotną rolę w procesie wchłaniania pierwiastka odgrywa witamina D. Przyjmuje się, że spożywanie wapnia wraz z witaminą D powinno odbywać się w następującym stosunku:
– 500 do 1000 mg wapnia;
– 400 do 800 mg witaminy D.
