L-karnityna – charakterystyka, działanie, zastosowanie
L-karnityna jest aminokwasem syntetyzowanym przez ludzki organizm. Niestety, aby pokryć dzienne zapotrzebowanie na tę substancję, konieczne jest dostarczenie większych ilości tego aminokwasu wraz z dietą. Prawidłowo zbilansowana dieta, która obfituje w produkty mięsne, nabiał oraz produkty zbożowe powinna w zupełności pokrywać zapotrzebowanie na L-karnitynę. Niestety istnieje grono osób, które mogą być narażone na niedobory tej substancji. Do nich zaliczają się głównie osoby będące na dietach wegetariańskich, ponieważ omawiany aminokwas w największych ilościach znajduje się właśnie w produktach mięsnych, które nie są spożywane przez wegetarian. Jak zatem działa L-karnityna? Czy jej podaż wraz z dietą jest konieczna? Jakie są dzienne normy spożycia tego aminokwasu?
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest L-karnityna?
2. Jak działa L-karnityna?
3. Zastosowanie L-karnityny
4. Zawartość L-karnityny w produktach spożywczych
5. Dawkowanie oraz sposób użycia L-karnityny
6. Przyczyny niedoboru L-karnityny
7. Ewentualne skutki uboczne
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym jest L-karnityna?
L-karnityna jest aminokwasem naturalnie występującym w pożywieniu. Jest ona syntetyzowana w naszym organizmie, jednak nie jesteśmy w stanie wyprodukować jej w odpowiednich ilościach. Omawiany aminokwas jest składnikiem mięśni oraz wielu ważnych narządów w naszym organizmie, m.in. mózgu, serca, wątroby oraz nerek. Do produkcji L-karnityny wykorzystywane są witaminy z grupy B, witamina C, kwas foliowy, żelazo, lizyna oraz metionina. Niedobór którejkolwiek z tych substancji może prowadzić do zaburzenia wytwarzania L-karnityny, co jest niepożądanym objawem. Karnityna występuje w postaci dwóch izomerów – L i D, z czego tylko ten pierwszy jest biologicznie aktywny. Z tego względu karnityna powszechnie jest nazywana L-karnityną.
2. Jak działa L-karnityna?
Karnityna jest uważana za bardzo dobry przeciwutleniacz, w związku z czym wpływa m.in. na:
– poprawę kondycji tlenowej,
– przyspieszenie regeneracji po intensywnym wysiłku fizycznym,
– wzrost wytrzymałości u sportowców wyczynowych,
– zapobieganie przedwczesnemu zmęczeniu podczas wykonywanej aktywności fizycznej,
– zachowanie szczupłej sylwetki, konieczne jednak jest jej stosowanie w połączeniu z prawidłowo zbilansowaną dietą oraz odpowiednią aktywnością fizyczną,
– przyspieszenie procesu spalania tłuszczu,
– obniżenie poziomu lipidów we krwi,
– zmniejszenie odczuwania głodu, dzięki czemu ilość przyjmowanego pokarmu w ciągu dnia ulega zredukowaniu,
– łagodzenie skutków starzenia się organizmu,
– regulację aktywności wielu hormonów, m.in. hormonów tarczycy.
L-karnityna bierze udział w metabolizmie aminokwasów rozgałęzionych oraz węglowodanów, jest również odpowiedzialna za transport kwasów tłuszczowych oraz zamianę ich w energię.
3. Zastosowanie L-karnityny
L-karnityna jest substancją, która znalazła swoje zastosowanie głównie w medycynie leczniczej oraz estetycznej. Preparaty z tym aminokwasem są stosowane głównie w celu poprawy pracy mózgu oraz spowolnienia procesów starzenia się organizmu. Suplementacja L-karnityną poprawia również funkcjonowanie układu krwionośnego oraz łagodzi uszkodzenia powstałe w organizmie. Stosowanie suplementów z L-karnityną jest bardzo powszechne wśród osób wykonujących intensywną aktywność fizyczną. Aminokwas ten przyspiesza regenerację organizmu i procesy spalania tłuszczu oraz zwiększa wytrzymałość. Istnieją również doniesienia, że
L-karnityna jest stosowana w terapii chorób serca, mięśni, schorzeniach wątroby, nerek oraz w zaburzeniach gospodarki lipidowej i węglowodanowej.
4. Zawartość L-karnityny w produktach spożywczych
Oczywiście L-karnityna należy do aminokwasów naturalnie występujących w pożywieniu. W związku z tym najlepiej jest dostarczać dzienną normę spożycia wraz z produktami spożywczymi. Za najlepsze źródło L-karnityny uważa się czerwone mięso. Duże ilości tego aminokwasu dostarczają również ryby, drób, drożdże oraz mleko i jego przetwory. Śladowe ilości
L-karnityny znajdują się natomiast w produktach roślinnych, z tego względu jej suplementację zaleca się osobom będącym na dietach wegetariańskich oraz wegańskich.
5. Dawkowanie oraz sposób użycia L-karnityny
W związku z tym, że L-karnityna jest wytwarzana przez ludzki organizm w niewielkich ilościach konieczne jest również dostarczanie tego aminokwasu wraz z dietą. Uważa się, że dzienna norma spożycia L-karnityny to od 500 do 2000 mg. Zazwyczaj wraz z posiłkami dostarcza się od 100 do 200 mg karnityny, jeśli stosuje się prawidłowo zbilansowaną dietę.
Większe zapotrzebowanie na omawiany aminokwas obserwuje się u osób wykonujących intensywną aktywność fizyczną. Suplementację L-karnityną zaleca się również osobom będącym na dietach eliminacyjnych, takich jak dieta wegetariańska czy wegańska.
L-karnityna podawana jest głównie drogą doustną. Stosuje się ją w formie herbatek lub tabletek, co jest bardzo pomocne w długotrwałych wysiłkach wytrzymałościowych. Najlepsze rezultaty można uzyskać podczas długotrwałego stosowania omawianego aminokwasu. Zaleca się przyjmowanie go przez około 12 tygodni.
6. Przyczyny niedoboru L-karnityny
Przyczyn niedoboru L-karnityny w naszym organizmie jest naprawdę wiele. Może to być skutek m.in.:
– zaburzeń w biosyntezie karnityny,
– zaburzeń wchłaniania,
– niesprawnego transportu karnityny z tkanek, w których zachodzi jej biosynteza do miejsca działania,
– źle zbilansowanej diety ubogiej w substancje niezbędne do syntezy
L-karnityny (witamin z grupy B, żelaza, niacyny),
– stosowania diety eliminacyjnej, głównie wegańskiej oraz wegetariańskiej,
– chorób wątroby oraz nerek, przez co wydalanie karnityny wraz z moczem jest zwiększone.
Niestety niedobory L-karnityny wiążą się z wystąpieniem negatywnych objawów. Do najpoważniejszych skutków niedoboru tego aminokwasu w organizmie zalicza się osłabienie, senność, wzmożone zmęczenie, a w dalszej konsekwencji zanik mięśni szkieletowych, a nawet niewydolność mięśnia sercowego. Wszystkie te objawy mogą prowadzić do ogólnego wyniszczenia organizmu, co w dłuższej perspektywie może doprowadzić do śmierci.
7. Ewentualne skutki uboczne
Podczas stosowania preparatów z L-karnityną możliwe jest wystąpienie skutków ubocznych. Najczęściej obserwuje się typowe objawy ze strony układu pokarmowego, jednak w większości przypadków nadmiar L-karnityny jest wydalany z organizmu wraz z moczem. Za zupełnie naturalne objawy uważa się okresowe bóle brzucha, nudności oraz biegunki. Nie istnieją natomiast żadne przeciwwskazania do stosowania L-karnityny, a ryzyko wystąpienia ewentualnych skutków ubocznych jest raczej niskie.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Bremer J., Carnitine – metabolism and functions, „Physiological Reviews” 1983, 63(4), 1420–1480.
Łysiak-Szydłowska W., Selektywne niedobory pokarmowe na przykładzie L-karnityny, „Diagnostyka Laboratoryjna” 1996, 32, 555–558.
