Kuchnia zero waste – jak zacząć i czy warto?
Ochrona środowiska w ostatnim czasie stała się bardzo głośnym tematem. Globalne ocieplenie, topniejące lodowce czy nadmiar śmieci to tylko niektóre przykłady poruszanych przez ekologów kwestii. Ideą mającą pomóc planecie jest ruch zero waste. Dąży on do minimalizowania ilości produkowanych odpadów i zachęca do ponownego wykorzystywania produktów.
SPIS TREŚCI:
5. Zero waste dla zaawansowanych
6. Pomysły na dania zero waste
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Zero waste w dosłownym tłumaczeniu oznacza „zero śmieci”, „zero marnowania”, to styl życia. Człowiek powinien dążyć do generowania jak najmniejszej ilości odpadów. Ideałem byłoby stworzenie obiegu zamkniętego, w którym materiały wyrzucane miałyby stać się zasobami. Zero waste jest sposobem na ochronę środowiska naturalnego, zwraca uwagę na odpowiedzialną konsumpcję, produkcję i ponowne wykorzystywanie opakowań lub materiałów. Pozwala to na zrezygnowanie ze spalania odpadów, co może zagrażać zdrowiu ludzi oraz być niebezpieczne dla środowiska. W ruchu zero waste wyróżnia się 5 podstawowych zasad, tzw. 5R.
– Odmawiać (refuse)
Odmowa powinna dotyczyć wszystkich produktów, które generują odpady i szkodzą środowisku. Przykładem takich materiałów są plastikowe opakowania, które mogą być wykorzystane tylko raz.
– Ograniczać (reduce)
Ograniczanie wykorzystywania zbędnych i jednorazowych produktów. Człowiek powinien dążyć do zmniejszania ilości generowanych śmieci, np. nie używać jednorazowych sztućców.
– Wykorzystać ponownie (reuse)
Korzystanie z posiadanych już opakowań czy produktów. Można znaleźć dla nich nowe zastosowanie lub wykorzystać je do tego samego celu. Przykładem może być używanie szklanej butelki jako pojemnika na wodę lub jako wazonu.
– Recyklingować (recycle)
Segregowanie śmieci oraz recykling materiałów.
– Kompostować (rot)
Wykorzystywanie opakowań i produktów biodegradowalnych, które łatwo ulegną rozkładowi.
Na początku warto zastanowić się nad produktami codziennego użytku. Woda butelkowana, plastikowe jednorazowe sztućce czy foliowe woreczki są najlepszymi przykładami produktów zbędnych. Opakowania z tworzyw sztucznych rozkładają się latami, dlatego warto wybierać te pochodzące z recyklingu lub nadające się do ponownego wykorzystania. Dodatkowo plastikowe opakowania wyrzucane w nieodpowiednich miejscach mogą szkodzić zwierzętom w naturalnym środowisku.
Dlatego też zaleca się kupowanie opakowań na żywność, które można codziennie zabierać ze sobą do szkoły lub pracy bez konieczności ich wyrzucania. Dobrym pomysłem jest także wykorzystanie butelki filtrującej wodę lub termosu. Podczas zakupów warto zrezygnować z foliowych siatek na rzecz materiałowej czy papierowej torby. Dodatkowo podczas zakupów nie ma potrzeby pakowania oddzielnie owoców w foliowe torebki. Wystarczy zważyć owoce, a następnie nakleić etykiety na jedną torbę. Można zastanowić się nad rodzajem opakowań produktów. Zdecydowanie lepiej dla środowiska kupować żywność w szkle lub kartonie niż plastiku.
Podsumowując, proste czynności wykonywane przez miliony ludzi mogą w ostateczności przyczynić się do zatrzymania rosnącej konsumpcji i zaśmiecania środowiska.
Problem nadmiaru odpadów dotyczy również żywności. Podstawą jest odpowiednia ilość kupowanych produktów. Ludzie przyzwyczajeni są do pełnych lodówek, lecz należałoby się zastanowić, czy dwuosobowa rodzina na pewno jest w stanie spożyć tyle jedzenia, ile pomieści cała chłodziarka. Dlatego też racje pokarmowe powinny być przemyślane, a zakupy dopasowane do zapotrzebowania. Tylko w ten sposób możliwe będzie ograniczenie odpadów do minimum.
Z pomocą również mogą przyjść różne techniki przechowywania żywności – mrożenie, wekowanie czy suszenie. Dobrym pomysłem jest również planowanie posiłków. Odpowiednia ilość kupowanych świeżych owoców i warzyw pozwoli na ograniczanie strat. To samo dotyczy produktów łatwo psujących się, np. mięsa czy ryb.
Czas świąt czy spotkań towarzyskich wiąże się z ogromnymi zakupami i niestety z masą wyrzucanego jedzenia. Wszystko dlatego, że ilość żywności była niedostosowana do liczby osób i ich potrzeb. Dobrym pomysłem jest zaopatrywanie się w warzywa i owoce na targach. Zazwyczaj można tam kupić żywność od lokalnych plantatorów. W ten sposób mniej kształtne marchewki czy jabłka nie zostaną zmarnowane, a dodatkowo będziemy wspierać polskich rolników.
Również sklepy chcą przyczyniać się do ochrony środowiska i ograniczają straty żywności. Coraz więcej sklepów oferuje produkty np. z dnia poprzedniego w niższej cenie. Warto dodać, że np. czerstwy chleb w niektórych jednostkach chorobowych jest bardziej zalecany niż świeży. Takimi schorzeniami mogą być: ostry nieżyt żołądka czy jelit, przewlekłe zapalenie trzustki, choroby miąższu wątroby. Sklepy wprowadziły także reklamówki z recyklingu oraz materiałowe torebki na warzywa i owoce.
5. Zero waste dla zaawansowanych
Kwestia odpadów w kuchni jest dyskusyjna. Czy skorupki po jajkach są śmieciami? Według niektórych można je wykorzystać np. jako nawóz dla roślin. Wystarczy skorupki rozkruszyć i dorzucić do ziemi, w której rosną kwiaty. W ten sposób gleba zostanie wzbogacona o wapń.
Innym przykładem mogą być np. obierki z ziemniaków. Dobrze umyte skórki z kartofli można usmażyć czy upiec jak frytki. Skórki jabłka z kolei można wykorzystać do koktajlu. Ze starego pieczywa można przygotować bułkę tartą. Pomysłów na wykorzystanie z pozoru zbędnych produktów jest mnóstwo. Nie można jednak zapominać o zdrowym rozsądku, warto wykorzystywać te produkty, które nie będą szkodzić zdrowiu.
6. Pomysły na dania zero waste
Banany z czarnymi plamkami, czerstwy chleb czy zwiędłe warzywa – to tylko kilka przykładów produktów, które można by uznać na nienadające się do spożycia. Oczywiście najsmaczniejszy jest świeży, ciepły chleb prosto z piekarni, jednak istnieją dania, do których przygotowania lepiej użyć np. kilkudniowych bułek. Zwiędłe warzywa można dodać do zupy, a dojrzałe banany świetnie nadadzą się do osłodzenia koktajlu lub przygotowania ciasta (należy ograniczyć jednocześnie ilość cukru). Nadmiar ugotowanych ziemniaków można wykorzystać do zrobienia np. pieczonych rozetek świetnie pasujących do dań mięsnych lub rybnych.
Chlebek bananowy z bardzo dojrzałych bananów (10 porcji)
1 porcja: 190 kcal, białko: 4,1 g, tłuszcze: 7,6 g, węglowodany: 27,4 g
– 3 banany 100 g,
– 2 jajka 100 g,
– 1/3 szklanki ksylitolu 80 g,
– 1/3 kostki masła 75 g,
– 1½ szklanki mąki 225 g,
– 1 łyżeczka sody 4 g,
– laska wanilii,
– szczypta soli.
Sposób przygotowania
1. Banany rozgnieść widelcem, dodać jaja, ziarenka wanilii i ksylitol. Wymieszać.
2. Masło roztopić. Dodać do masy bananowej.
3. Przesianą mąkę z sodą i szczyptą soli wymieszać. Dodać do ciasta.
4. Piec ok. 55 min w temp. 170°C z termoobiegiem.
Rozetki ziemniaczane (3 porcje)
1 porcja: 176 kcal, białko: 5,3 g, tłuszcze: 4,5 g, węglowodany: 30,6 g
– 5 ziemniaków ugotowanych 500 g,
– 1 jajko 50 g,
– 1 łyżka masła 10 g,
– sól, pieprz, gałka muszkatołowa.
Sposób przygotowania
1. Ziemniaki zblendować z jajkiem, rozpuszczonym masłem i przyprawami.
2. Blachę wyłożyć papierem do pieczenia. Masę ziemniaczaną przełożyć do szprycy i wyciskać ładne rozetki. Masę można też nakładać małą łyżeczką.
3. Piec w rozgrzanym do 200°C piekarniku ok. 25–30 min.
Gazpacho z czerstwym pieczywem (4 porcje)
1 porcja: 186,6 kcal, białko: 4,6 g, tłuszcze: 10,9 g, węglowodany: 22,7 g
– 7 pomidorów 1 kg,
– 2 ogórki gruntowe 80 g,
– ¼ papryki 60 g,
– 2 plastry czerwonej cebuli 40 g,
– ½ ząbka czosnku 1 g,
– 1 łyżka soku z cytryny 10 g,
– 4 łyżki oliwy 40 g,
– 1/6 papryki chili 1 g,
– ¾ szklanki miąższu pieczywa 80 g,
– sól, pieprz.
Sposób przygotowania
1. Pomidory sparzyć i obrać ze skórki. Pokroić na kawałki.
2. Pomidory, pokrojone ogórki, cebulę, czosnek i paprykę zblendować. Dodać sok z cytryny, oliwę i pieczywo.
3. Dokładnie zmiksować. Doprawić solą, pieprzem i chili.
4. Chłodzić ok. 2 godzin.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Mizerny J., Czy życie zero waste jest łatwe?, green-projects.pl/czy-zycie-zero-waste-jest-latwe/ (04.10.2020).
Müller C., Townsend K., Matschullat J., Experimental degradation of polymer shopping bags (standard and degradable plastic, and biodegradable) in the gastrointestinal fluids of sea turtles, „Science of the Total Environment” 2012, 416, 464–467.
Żywienie w chorobach układu pokarmowego, izz.waw.pl/strona-gowna/5-aktualnoci2/aktualnoci2/177-choroby-ukadu-pokarmowego (05.10.2020).
