Jak pandemia wpłynęła na nasze wybory żywieniowe
W marcu 2020 r. Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła pandemię COVID-19. W tym samym czasie w Polsce zaczęto wprowadzać pierwsze restrykcje. Z dnia na dzień nasze życie przewróciło się do góry nogami. Zostaliśmy zamknięci w domach, większość osób rozpoczęła pracę zdalną. Zamknięte zostały kina, teatry, siłownie i restauracje. Życie towarzyskie ograniczało się do spotkań online, a w mediach społecznościowych sławę zdobyło hasło #zostańwdomu. Ta sytuacja trwa już od wielu miesięcy i niewątpliwie wywiera na nas ogromny wpływ. Czy szalejąca epidemia zmieniła nasze podejście do zdrowia? Czy zamknięcie w domach sprawiło, że odżywiamy się lepiej, czy wręcz przeciwnie, zmieniliśmy nawyki na gorsze?
SPIS TREŚCI:
1. Polska – dwa bieguny zachowań
4. Włochy – 8 najważniejszych zmian
5. Francja – zainteresowanie comfort food
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Polska – dwa bieguny zachowań
Mimo że pandemia wciąż trwa, naukowcy już teraz starają się zbadać, jak wpłynęła na nasze życie. Badania na ten temat przeprowadzono w wielu krajach, m.in. w Polsce, Francji, USA i we Włoszech. Trudno o jednoznaczną odpowiedź, czy obecnie prowadzimy zdrowszy tryb życia. Naukowcy z Wydziału Żywienia Człowieka SGGW w Warszawie przeprowadzili badania ankietowe na grupie ponad 2000 Polaków. Badania wykazały występowanie dwóch wzorców dotyczących zmian w diecie – zachowania prozdrowotne zaobserwowano u 28% ankietowanych, a zachowania niezdrowe występowały u 19% uczestników. U reszty badanych (53%) nie zaobserwowano znaczących zmian (M. Górnicka i wsp. 2020).
Zachowania pozytywnie wpływające na zdrowie pojawiały się najczęściej u osób młodszych, między 30 a 39 rokiem życia. Co ciekawe, pozytywne zmiany w stylu życia pojawiały się częściej u osób z nadwagą i otyłych niż u osób z prawidłową masą ciała przed pandemią. 27% osób zwiększyło swoją aktywność fizyczną. Osoby z tej grupy deklarowały wyższe spożycie warzyw i owoców oraz produktów pełnoziarnistych. 76% osób zmniejszyło spożycie fast foodów, a ponad połowa rzadziej sięga po słone przekąski i słodycze. 53% osób częściej spożywa domowe wypieki, a ponad 60% osób częściej niż przed pandemią spożywa posiłki przygotowane w domu.
Zachowania negatywnie wpływające na zdrowie pojawiły się głównie u osób, których czas pracy skrócił się w porównaniu z okresem sprzed pandemii. Zaobserwowano je także u osób, które rozpoczęły pracę lub naukę zdalną. 64% osób zmniejszyło aktywność fizyczną, tyle samo osób jadło więcej pożywienia. Zanotowano mniejsze spożycie warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych, a większe fast foodów i słonych przekąsek. Aż 79,6% ankietowanych deklarowało większe spożycie słodyczy. U ponad połowy badanych z tej grupy na stołach częściej pojawiały się samodzielnie przygotowane posiłki.
W obu grupach zaobserwowano znaczne zwiększenie czasu spędzanego przed ekranem. 60% wszystkich badanych stwierdziło, że obecnie spędza więcej czasu przed komputerem. Aż 35% ankietowanych spędzało w dni robocze przed ekranem ponad 8 godzin. Jako przyczyny wskazywano nudę, pracę i rozrywkę.
We wszystkich grupach zauważono zwiększone spożycie alkoholu: 18% osób z grupy o zachowaniach prozdrowotnych i 29% z grupy o zachowaniach niezdrowych.
Większość ankietowanych nie zauważyła zmiany w długości snu, 30% wszystkich badanych śpi dłużej.
Pocieszający jest fakt, że spora część osób chętniej gotuje i piecze w domu. Co ciekawe, przepis na zakwas na chleb był jednym z najczęściej wyszukiwanych haseł w internecie nie tylko w Polsce, ale także na świecie.
4. Włochy – 8 najważniejszych zmian
Włoska badaczka Rosa Fanelli zauważyła kilka zmian w nawykach żywieniowych i stylu życia spowodowanych pandemią wśród włoskiego społeczeństwa.
Zmiana zwyczajów zakupowych
W czasie pandemii zakupy robiono zwykle online. Dotyczy to głównie produktów niespożywczych, jednak coraz częściej w internecie kupuje się także żywność. Na zakupy chętniej udawano się do małych lokalnych sklepów, starano się unikać dużych skupisk ludzi w marketach.
Zmiana zawartości koszyka
Włoscy konsumenci ograniczyli zakupy i spożycie wysokoprzetworzonych produktów lub gotowych posiłków. Zaopatrują się głównie w produkty charakterystyczne dla diety śródziemnomorskiej. Jedzą zdrowiej niż przed pandemią, wprowadzają do diety więcej warzyw i owoców.
Jedzenie jako antidotum na stres i niepokój
Obecna sytuacja istotnie wpływa na zwiększenie stresu. Niektóre osoby pod wpływem silnych emocji sięgają po jedzenie, ponieważ szukają w nim pocieszenia i uspokojenia. Jedzenie emocjonalne, bo tak nazywa się to zjawisko, pomaga rozładować napięcie i odzyskać równowagę. Zwykle ludzie sięgają po produkty bogate w tłuszcz i cukier, np. słodycze, ciasta, czekolady.
Mniejsze marnowanie żywności
Niepewny czas pandemii i obawa przed ograniczeniami ekonomicznymi spowodowały wzrost świadomości i odpowiedzialności u włoskich konsumentów. Włosi zwracają większą uwagę na to, co kupują, planują posiłki i przygotowują listę przed zakupami. Doprowadziło to do znacznego zmniejszenia ilości marnowanej żywności.
Uwaga skupiona na bezpieczeństwie żywności
Obawa o zdrowie i życie skłoniła włoskich konsumentów do większej ostrożności. Aż 70% badanych zadeklarowało, że to, czy żywność jest bezpieczna, jest ważną kwestią i wpływa na dokonywane przez nich wybory. 28% badanych zadeklarowało, że częściej niż wcześniej sprawdza etykiety na opakowaniu. Ważnym aspektem jest także świeżość produktów.
Gotowanie w domu
Podobnie jak w badaniach przeprowadzonych w Polsce zaobserwowano częstsze gotowanie w domu. Ponad połowa uczestników badania zadeklarowała, że podczas pandemii więcej gotuje i piecze. Prawdopodobnie wynika to z chęci zagospodarowania wolnego czasu podczas domowej kwarantanny.
Chęć stosowania zdrowej diety
Obawa przed chorobą skutkowała chęcią wzmocnienia układu odpornościowego. Ludzie zaczęli dostrzegać, jak duże znaczenie ma zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta zawierająca składniki odżywcze, które wspierają układ immunologiczny.
Mniejsza aktywność fizyczna
Zmniejszenie aktywności fizycznej związane jest z licznymi restrykcjami wprowadzonymi podczas pandemii. Zamknięcie siłowni i klubów fitness, ograniczenia dotyczące odwiedzania parków i placów zabaw spowodowały, że możliwość uprawiania sportu została ograniczona.
5. Francja – zainteresowanie comfort food
Badacze z Francji postanowili sprawdzić, jak lockdown wpłynął na zachowania dzieci i postawy żywieniowe ich rodziców. W badaniach ankietowych wzięło udział ok. 500 rodziców dzieci w wieku 3–12 lat. Zauważono, że u dzieci znacznie zwiększyła się częstość zachowań związanych z jedzeniem emocjonalnym. Dzieci częściej sięgały po cukierki, czekoladę, soki owocowe, słodkie napoje gazowane, ciasta i słone przekąski. Ponad połowa rodziców zauważyła większe znudzenie u dzieci. Co więcej, jedzenie stało się dla dzieci rozrywką i sposobem na zabicie nudy w tym monotonnym okresie.
Rodzice częściej niż przed pandemią wykorzystywali jedzenie jako sposób na uspokojenie dziecka i poprawę atmosfery. Dzieci dostały także większą autonomię w podejmowaniu decyzji, co, ile i kiedy chcą zjeść. Zdecydowanie mniej surowe stały się zasady dotyczące spożywania posiłków o ustalonych porach.
Aż 85% rodziców zadeklarowało, że zmieniła się motywacja, pod wpływem której dokonują wyborów żywieniowych. Znacznie częściej kierują się przyjemnością niż wygodą w porównaniu z czasami sprzed epidemii. Prawie połowa ankietowanych oceniła, że w związku z towarzyszącymi im emocjami (nuda, niepokój, stres) częściej mają ochotę na jedzenie. Dużym powodzeniem cieszyło się tzw. comfort food. Ponad połowa badanych częściej gotuje w domu, a 71% z nich spędza więcej czasu na wspólnym gotowaniu z dziećmi.
W tym trudnym czasie pandemii jedzenie stało się jeszcze ważniejszą częścią naszego życia. Z jednej strony zdaliśmy sobie sprawę, jak ważna jest żywność w utrzymaniu dobrego zdrowia. Z drugiej strony jemy więcej, a żywność staje się dla nas lekarstwem na stres i niepokój. Zdecydowanie częściej gotujemy w domu, ale mniej czasu poświęcamy na aktywność fizyczną. Tylko od nas zależy, które z tych nawyków będziemy pielęgnować, a o których zapomnimy wraz z ostatnim dniem pandemii.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Fanelli R.M., Changes in the Food-Related Behaviour of Italian Consumers during the COVID-19 Pandemic, „Foods” 2021, 10(1), 169.
Górnicka M. et al., Dietary and Lifestyle Changes During COVID-19 and the Subsequent Lockdowns among Polish Adults: A Cross-Sectional Online Survey PLifeCOVID-19 Study, „Nutrients” 2020, 12(8), 2324.
Philippe K., Child eating behaviors, parental feeding practices and food shopping motivations during the COVID-19 lockdown in France: (How) did they change?, „Appetite” 2021, 161, 105–132.
