Gluten – do czego jest nam potrzebny
Czy gluten jest nam potrzebny do życia? Jest to pytanie nurtujące coraz większą liczbę osób. Wydaje się, że w obecnych czasach, kiedy liczba zwolenników diety bezglutenowej wciąż rośnie, odpowiedź na to pytanie powinna być prosta. Jednak tak nie jest. Oczywiście istnieją choroby takie jak celiakia, alergia, nadwrażliwość na gluten, w przypadku których eliminacja tego składnika z diety jest konieczna. Jednak coraz częściej nie jemy glutenu, bo wydaje nam się, że występują u nas wspomniane choroby. Należy jednak pamiętać, że niezbędna jest jednoznaczna diagnoza.
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest gluten
2. Kiedy stosowanie diety bezglutenowej przynosi korzyści
3. Skutki unikania glutenu w diecie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym jest gluten
Jeść gluten czy go nie jeść? Musimy zdawać sobie sprawę, że np. eliminacja pieczywa z diety nie jest jednoznaczna z tym, że przeszliśmy już na dietę bezglutenową. Gluten dzięki swoim właściwościom takim jak elastyczność, lepkość jest szeroko rozpowszechniony w przemyśle spożywczym. Gluten to nic innego jak kompleks białek zapasowych. Znajdziemy go w pszenicy w formie gliadyn i glutenin, w życie w postaci sekalin, w postaci hordein w jęczmieniu oraz awenin w owsie. Jest wykorzystywany głównie w przemyśle piekarskim i cukierniczym.
2. Kiedy stosowanie diety bezglutenowej przynosi korzyści
Faktem jest, że w niektórych sytuacjach zdrowotnych eliminacja glutenu jest nieodłącznym elementem leczenia. Takie rozwiązanie żywieniowe z całą pewnością musi być zastosowane u osób chorujących na celiakię, nietolerancję glutenu czy nieceliakalną nietolerancję glutenu. W tych przypadkach zastosowanie diety bezglutenowej pomaga wyzdrowieć i poprawić komfort życia. Jednak osoby chorujące na celiakię stanowią ok. 1% społeczeństwa, a osób będących na diecie bezglutenowej jest znacznie więcej. Dlaczego tak się dzieje?
Na to zjawisko wydaje się mieć wpływ kilka czynników. Obecnie coraz większą popularnością cieszy się dieta niskowęglowodanowa. Poniekąd dieta bezglutenowa pomaga w jej stosowaniu, choć oczywiście nie zawsze. Faktem jest, że objawy towarzyszące wcześniej wymienionym schorzeniom, w przypadku których nie powinniśmy spożywać glutenu, często wiążą się z dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego takimi jak wzdęcia, boleści, nadmierne gazy. Takie objawy są powszechne u dużej grupy społeczeństwa. Pamiętajmy, że mogą, ale nie muszą być związane z powyższymi chorobami.
Zwrócenie uwagi na to, co jemy, większa dbałość o jedzenie, niekoniecznie eliminacja glutenu z diety, wydają się skuteczne w rozwiązywaniu wspomnianych problemów. Często dietę bezglutenową stosują osoby chorujące na Hashimoto, autyzm czy reumatoidalne zapalenie stawów, ponieważ schorzenia te, podobnie jak celiakia, mają podłoże autoimmunologiczne.
Pamiętajmy jednak, że zasadność stosowania diety bezglutenowej w tych chorobach nadal pozostaje przedmiotem badań naukowych. Ważne, aby pamiętać o tym, że jeżeli na własną rękę ograniczymy spożycie produktów spożywczych bogatych w gluten, utrudnimy ewentualną poprawną diagnostykę, ponieważ zastosowanie diety bezglutenowej powoduje obniżenie poziomów przeciwciał i pozwala na odbudowę kosmków jelitowych.
3. Skutki unikania glutenu w diecie
Jeżeli gluten nie jest niezbędnym elementem potrzebnym nam do życia, to czy jeśli unikamy go w diecie, wyrządzamy sobie krzywdę? Odpowiedź na to pytanie jest skomplikowana. Bowiem do utrzymaniu zdrowia konieczna jest dobrze zbilansowana dieta dostarczająca wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Zarówno dieta obfitująca w gluten, jak i taka, w której go brak, może być prawidłowo skomponowana.
Jednak stosowanie diety bezglutenowej, jak każdej diety eliminacyjnej, jest zdecydowanie trudniejsze. Często okazuje się, że łatwo dostępne produkty bezglutenowe są ubogie w błonnik pokarmowy czy też inne składniki odżywcze takie jak witaminy z grupy B, ponieważ należą do produktów wysokoprzetworzonych. Dodatkowo ograniczenie pełnoziarnistych produktów zbożowych, które są źródłem glutenu, może wiązać się z większym ryzykiem wystąpienia chociażby chorób serca, ponieważ produkty te wykazują korzystny wpływ w profilaktyce sercowo-naczyniowej. Co więcej, stosowanie diety bezglutenowej może wiązać się z pogorszeniem flory bakteryjnej, ponieważ gluten, podobnie jak błonnik, trudno się trawi i może być pożywką dla bakterii jelitowych. Badania naukowe przeprowadzone przez G. de Palmę i wsp. potwierdzają, że stosowanie diety bezglutenowej przez ok. miesiąc przyczyniło się do wzrostu patologicznej mikroflory (Enterobacteriaceae, Escherichia coli) oraz do spadku korzystnej mikroflory (Bifidobacterium, Clostridium lituseburense, Lactobacillus).
Często również stosowanie diety bezglutenowej wiąże się z wysokim spożyciem ryżu, co z kolei może wiązać się z wyższym stężeniem arsenu we krwi, ponieważ ryż jest produktem, który obfituje w ten pierwiastek.
Jak widzimy, zarówno uwzględnianie w diecie glutenu, jak i jego wykluczenie ma swoje zalety i wady. Ważne, aby zastanowić się, które rozwiązanie jest dla nas najbardziej optymalne.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Wojtasik A., Gluten – wróg czy przyjaciel?, ncez.pl/abc-zywienia-/fakty-i-mity/gluten---wrog-czy-przyjaciel- (18.06.2019).
de Palma G. et al., Effects of a gluten-free diet on gut microbiota and immune function in healthy adult human subjects, „British Journal of Nutrition” 2009, 102(8), 1154–1160.
Parol D., Glutenowa paranoja, damianparol.com/glutenowa-paranoja/ (18.06.2019).
Ścibor K. et al., Nietolerancja glutenu problemem zdrowotnym XXI wieku, „Journal of Clinical Healthcare” 2015, 1, 18–24.
Stępień M., Bogdański P., Nadwrażliwość na gluten – fakty i kontrowersje, „Forum Zaburzeń Metabolicznych” 2013, 4(4), 183–191.
