Dlaczego lubimy słodycze? Naukowcy wiedzą!
Reakcja na słodki smak pojawia się nawet u najprostszych organizmów. U ludzi smak słodki wyraźnie wpływa na zachowanie. Odczuwanie słodkiego smaku i związana z tym przyjemność to cecha wrodzona, obserwowana od urodzenia. Służy pobudzeniu odruchu żywieniowego i zachęca do kontynuowania jedzenia.
SPIS TREŚCI:
1. Badania dotyczące słodkiego smaku
2. Słodki smak i dzisiejszy styl życia
3. Dieta a słodki smak – podsumowanie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Badania dotyczące słodkiego smaku
Uczeni uważają, że nasze upodobanie do słodyczy może być związane z ewolucyjnym mechanizmem przeżycia, dziecko akceptuje mleko matki, które ma lekko słodki smak, dzięki zawartej w nim laktozie – głównemu cukrowi mleka ludzkiego. Właśnie dzięki węglowodanom zawartym w mleku kobiecym, które pobudzają produkcję serotoniny w mózgu, smak kobiecego mleka kojarzy nam się z czymś przyjemnym.
Badania przeprowadzone na wcześniakach i noworodkach wykazały, że są one wrażliwe na smak słodki i preferują go od pierwszego kontaktu. W niektórych badaniach zaobserwowano pozytywną reakcję na smak słodki już w dwie godziny po narodzinach, jeszcze przed pierwszym kontaktem z mlekiem matki. Badania wykazały także, że wcześniaki i noworodki reagują nawet na rozcieńczony słodki roztwór, są w stanie rozróżniać stopnie słodkości i zamiast wody chętniej przyjmują słodki roztwór sacharozy.
Obserwacje potwierdzają, że wyraz zadowolenia na twarzy po spożyciu substancji o słodkim smaku jest odruchowy i stanowi wrodzoną cechę człowieka. Od momentu narodzin odczuwany przez nas smak oddziałuje na nasze zachowania w stosunku do jedzenia. Po okresie niemowlęcym smak słodki jest wykorzystywany do wprowadzania nowych produktów do diety dziecka. Sprawia on, że potrawy są bardziej atrakcyjne. Dzieci akceptują nowe smaki i aromaty, gdy potrawy są słodkie lub zawierają składniki o dużej zawartości energii, jak skrobia.
Należy podkreślić, że upodobanie do bardzo słodkich roztworów utrzymuje się w okresie dzieciństwa i dojrzewania, po czym stopniowo zmniejsza się we wczesnym wieku dojrzałym. Wyjaśnieniem tych upodobań jest fakt, że dzieci potrzebują więcej energii niż osoby dorosłe oraz że upodobanie do słodkości jest cechą rozwoju biologicznego, które zmniejsza się po zakończeniu okresu dojrzewania.
Przeciętnie zdolność osobnicza do wykrywania słodkiego smaku cukrów i oceny intensywności smaku zmienia się nieznacznie pomiędzy 20. a 80. rokiem życia. W przeciwieństwie do tego czułość węchu obniża się gwałtownie z wiekiem, co pozbawia część osób starszych możliwości cieszenia się aromatami i zapachami żywności.
Ponieważ aromat jest głównym składnikiem smaku, spadek czułości węchu oznacza, że starsze osoby mogą bardziej polegać na słodkim smaku w swych preferencjach dotyczących produktów spożywczych. Jednakże upodobanie do tego smaku nigdy nie znika.
2. Słodki smak i dzisiejszy styl życia
Nasza dieta i produkcja żywności zmieniły się znacznie od czasów, gdy ludzie polowali i zbierali pożywienie. Kiedy ludzkość odżywiała się wyłącznie produktami naturalnymi, instynktowne mechanizmy psychofizjologiczne w znacznym stopniu zabezpieczały realizację diety zgodnej z potrzebami organizmu. Dzisiejsze rygorystyczne normy bezpieczeństwa żywności sprawiają, że nie musimy polegać na słodkim smaku jako na mechanizmie, który pozwala uznawać pokarmy za bezpieczne.
Na skutek zmian preferencji konsumentów wiele pokarmów i napojów uważanych za przysmaki ma smak gorzki, słony bądź kwaśny. Jednak mimo upływu czasu jedna rzecz pozostaje niezmienna – nasze upodobanie do słodkości.
Gęstość energetyczna diety jest często wyczuwana dzięki zmysłowi smaku. Słodkość, tradycyjny wskaźnik zmysłowy zarówno wartości odżywczej, jak i kalorycznej, zwiększa atrakcyjność danego pokarmu. W istocie pojęcia przyjemności dla podniebienia i dobrego smaku przez długi czas były synonimami słodkich pokarmów.
Małe dzieci preferują pokarmy o większej gęstości energetycznej. Wynika to głównie z faktu, że słodkość sygnalizuje również obecność kilokalorii, głównego fizjologicznego wzmocnienia dla aktywnego, rozwijającego się dziecka. Sprawia to, że gęstość energetyczna i przyjemność dla podniebienia są ze sobą powiązane.
Zazwyczaj produkty są uważane za smaczne, ponieważ ich gęstość energetyczna jest wysoka. Pokarmy o niskiej gęstości energetycznej powinny być słodkie, aby były uważane za smaczne. Na ogół słodkie owoce są wybierane częściej niż produkty, które nie są słodkie (np. szpinak). Smak jogurtu słodzonego jest atrakcyjniejszy niż smak jogurtu zwykłego.
3. Dieta a słodki smak – podsumowanie
Ludzie powinni kontrolować wrodzone upodobanie do słodyczy. Bezkrytyczne poleganie na mechanizmach psychofizycznych może zaburzyć zbilansowaną dietę i będzie sprzyjać rozpowszechnianiu się chorób dietozależnych, jak np. otyłość, miażdżyca czy cukrzyca. Reasumując, każdy pokarm i każdy napój mogą być odpowiednie w kontekście zdrowego, aktywnego stylu życia, który obejmuje racjonalną, zrównoważoną dietę i regularne ćwiczenia fizyczne. Jednakże wysokie wskaźniki otyłości u dzieci i osób dorosłych wskazują na potrzebę równoważenia liczby kilokalorii spożywanych i spalanych w trakcie codziennych zajęć.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Taraszewska A., (Nie)słodki odwyk – jak odzwyczaić się od słodkiego smaku?, ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/-nie-slodki-odwyk---jak-odzwyczaic-sie-od-slodkiego-smaku- (18.03.2019).
Ehmke vel Emczyńska-Seliga E., Kształtowanie preferencji smakowych dzieci jako praktyka prozdrowotna, ncez.pl/dzieci-i-mlodziez/dzieci-0-3/ksztaltowanie-preferencji-smakowych-dzieci-jako-praktyka-prozdrowotna (18.03.2019).
Gawęcki J., Galiński G., Sensoryczne mechanizmy regulacji apetytu, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 2010, 59(3–4), 281–290.
Gawęcki J., Baryłko-Pikielna N., Zmysły a jakość żywności i żywienia, Poznań 2015, 169–185.
Zmysł słodkości, laboratoria.net/felieton/23593.html (18.03.2019).
