Dieta a trądzik – fakty i mity
Trądzik jest przewlekłym schorzeniem skórnym, które dotyka głównie młodzież i osoby dorosłe. Może powodować dyskomfort, ból oraz przyczyniać się do obniżenia samooceny. W aptekach dostępne są żele, maści, kremy, a nawet leki, które mają pomóc w niwelowaniu objawów trądziku. A czy dieta może wpływać na stan skóry?
SPIS TREŚCI:
1. Czym jest trądzik?
2. Leczenie trądziku
3. Czy dieta ma wpływ na trądzik
4. Dieta a trądzik – fakty i mity
5. Podsumowanie
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Czym jest trądzik
Trądzik jest chorobą zapalną skóry objawiającą się występowaniem krostek, grudek i zaskórników. Do ich powstania przyczyniają się nadmierna produkcja łoju przez androgeny i rogowacenie komórek gruczołów łojowych, dochodzi wówczas do zatkania przewodów wyprowadzających. Dodatkowo pojawia się stan zapalny, w którym biorą udział także bakterie naturalnie bytujące na skórze, np. Cutibacterium acnes.
Obserwuje się duże czerwono-różowe zmiany, które mogą być bardzo bolesne. Trądzik pojawia się m.in. na twarzy, szyi, plecach oraz klatce piersiowej. Uważa się, że ok. 80% przypadków trądziku ma podłoże genetyczne, jednak trwają badania sprawdzające inne czynniki, które mogą wpływać na powstawanie tego schorzenia.
2. Leczenie trądziku
Terapia trądziku zazwyczaj jest długotrwała i wymaga cierpliwości. Przepisywane są leki o działaniu miejscowym (np. retinoidy i antybiotyki) oraz leki ogólnoustrojowe (np. hormony). Coraz większym zainteresowaniem cieszą się również metody fizjoterapeutyczne, m.in. ekstrakcja zaskórników czy krioterapia.
Dodatkową przeszkodą w skutecznym leczeniu jest rosnąca oporność trądziku na powszechnie stosowane antybiotyki. Wymusza to opracowanie nowych metod leczenia. Co ciekawe, zaobserwowano pozytywny wpływ metforminy (leku stosowanego w terapii cukrzycy) na zanik zmian trądzikowych. Coraz częściej pojawiają się także badania sugerujące, że dieta oraz styl życia mogą mieć istotny wpływ na kondycję skóry. Oznaczałoby to, że osoby z trądzikiem mogą w sposób mało inwazyjny wpłynąć na poprawę stanu cery.
3. Czy dieta ma wpływ na trądzik?
Pierwsze wzmianki dotyczące roli diety w przebiegu trądziku pochodzą z lat 70. XX wieku. Przypuszczano, że określone składniki diety mogą wpływać na przebieg choroby. Głównymi elementami, które brano wtedy pod uwagę, były indeks glikemiczny i ładunek glikemiczny. Obecnie trądzik określa się jako chorobę cywilizacyjną lub konsekwencję typowej zachodniej diety, która charakteryzuje się wysoką podażą cukrów prostych (np. w napojach), wysokotłuszczowych produktów mlecznych oraz słodkich dań.
Dodatkowymi czynnikami, które mogą przyczyniać się do powstawania trądziku, są otyłość i cukrzyca. Istnieją doniesienia sugerujące, że dieta eliminująca węglowodany o wysokim indeksie glikemicznym, mleko oraz jego przetwory może obniżać ryzyko występowania trądziku ( M.S. Matsui 2019).
4. Dieta a trądzik – fakty i mity
Dieta o wysokim indeksie glikemicznym może przyczynić się do zaostrzenia trądziku – FAKT
Spożywanie produktów o wysokim IG przyczynia się do wzrostu poziomu cukru we krwi, a co za tym idzie – zwiększenia produkcji insuliny. Dochodzi do stymulacji insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1), który indukuje proliferację zarówno keratynocytów, jak i komórek łojowych oraz stymuluje produkcję androgenów.
Badanie przeprowadzone na mężczyznach w wieku 15–25 lat stosujących dietę wysokobiałkową o niskim indeksie glikemicznym potwierdziło, że stan ich skóry poprawił się w porównaniu ze stanem skóry osób stosujących dietą o wysokim IG. Zaobserwowano zmniejszenie liczby zmian trądzikowych i wielkości gruczołów łojowych oraz redukcję stanu zapalnego.
Trądzik ma tylko jedną przyczynę – MIT
Uważa się, że trądzik jest schorzeniem dziedzicznym (ok. 81%), jednak trudno określić, czy jest to wynik przyjęcia zachodniego modelu żywienia, czy np. nieznanych czynników środowiskowych. Obecnie przyjęło się, że jest to choroba wieloczynnikowa (genetyka, epigenetyka, mikrobiom skóry i mikrobiom jelitowy).
Dieta powoduje trądzik – MIT
Dostępne badania pokazują, że dieta może przyczynić się do zaostrzenia trądziku, ale nie może być jego pierwotną przyczyną.
Wspomaganie leczenia dietą daje natychmiastowe efekty – MIT
Aby mówić o skuteczności diety w procesie leczenia trądziku, należy brać pod uwagę okres ok. 10–12 tygodni. Tylko długotrwałe wykluczenie mleka i produktów o wysokim indeksie glikemicznym może (ale nie musi) przyczynić się do poprawy stanu cery. Warto dodać, że jeśli nawet nie zauważymy efektów, stosowanie produktów o niskim IG przynosi wiele korzyści zdrowotnych – obniża ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, chorób układu krążenia czy nowotworów.
Mleko może powodować zaostrzenie trądziku – FAKT
Istnieją badania, np. C.A. Adebamowo i wsp., sugerujące, że pewne produkty mleczne (mleko odtłuszczone, mleko chude, mleko tłuste) mogą przyczyniać się do powstawania zmian trądzikowych. Nie wykazano jednak związku między tym schorzeniem a spożywaniem jogurtów i serów. Potwierdza to także obecne stanowisko Amerykańskiej Akademii Dermatologicznej.
Czekolada ma wpływ na zaostrzenie zmian trądzikowych – FAKT
Z badań opublikowanych w 2016 r. wynika, że spożywanie gorzkiej czekolady przez mężczyzn ze skłonnościami do wystąpienia trądziku pogorszyło kondycję ich skóry. Czekolada predysponuje do hiperglikemii i insulinemii, które nasilają trądzik pospolity.
Słone przekąski mogą przyczyniać się do zaostrzenia zmian trądzikowych – FAKT
W 2016 r. M.A. El Darouti i wsp. opublikowali badanie, które sugeruje, że spożycie pokarmów słonych było istotnie wyższe wśród pacjentów z trądzikiem w porównaniu z osobami niechorującymi na trądzik. Oznacza to, że te przekąski mogą przyczyniać się do zaostrzenia zmian trądzikowych. Przypuszcza się także, że ostre potrawy mogę wywoływać podobny efekt.
Kwasy tłuszczowe omega-3 mogą mieć pozytywny wpływ na kondycję skóry – FAKT
Badania sugerują, że skojarzona suplementacja kwasów omega-6, kwasu gamma-linolenowego (GLA) oraz długołańcuchowych PUFA omega-3 wykazuje największy potencjał przeciwzapalny, co może być korzystne w leczeniu trądziku oraz innych chorób skórnych, np. łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry. Oznacza to, że spożywanie olejów bogatych w kwasy omega-3 (np. oleju lnianego), ryb (makrela, łosoś) czy orzechów (np. włoskich) może przyczynić się do złagodzenia zmian trądzikowych.
5. Podsumowanie
Podsumowując, trądzik jest uważany na wieloczynnikowe schorzenie, które ma związek z dietą. Mleko, czekolada, słone przekąski oraz spożywanie produktów o wysokim indeksie glikemicznym mogą przyczynić się do zaostrzenia zmian trądzikowych. Długo utrzymujący się i nawracający trądzik wiąże się z wysokim stresem i może prowadzić do pogorszenia jakości życia.
W leczeniu istotna jest podaż kwasów tłuszczowych omega-3, które mogą zmniejszyć stan zapalny skóry, dlatego zaleca się, aby jadłospis uwzględniał orzechy, dobrej jakości tłuszcze oraz ryby.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Adebamowo C.A. et al., Milk consumption and acne in teenaged boys, „Journal of the American Academy of Dermatology” 2008, 58, 787–793.
Aghasi M. et al., Dairy intake and acne development: a meta-analysis of observational studies, „Clinical Nutrition” 2019, 38(3), 1067–1075.
Balić A. et al., Omega-3 Versus Omega-6 Polyunsaturated Fatty Acids in the Prevention and Treatment of Inflammatory Skin Diseases, „International Journal of Molecular Sciences” 2020, 21(3), 741.
Can the right diet get rid of acne?, aad.org/public/diseases/acne/causes/diet (18.02.2021).
Darouti M.A.E et al., Salty and spicy food; are they involved in the pathogenesis of acne vulgaris? A case controlled study, „Journal of Cosmetic Dermatology” 2016, 15(2), 145–149.
Fox L. et al., Treatment Modalities for Acne, „Molecules” 2016, 21(8), 1063.
Matsui M.S., Update on diet and acne, „Cutis” 2019, 104(1), 11–13.
Ozdarska K. et al., Diet in pathogenesis of acne vulgaris, „Polski Merkuriusz Lekarski” 2017, 43(256), 186–189.
Vongraviopap S., Asawanonda P., Dark chocolate exacerbates acne, „International Journal of Dermatology” 2016, 55(5), 587–591.
Williams H., Dellavalle R.P., Garner S., Acne vulgaris, „The Lancet” 2012, 379(9813), 314.
Wolkenstein P. et al., Acne prevalence and associations with lifestyle: a cross-sectional online survey of adolescents/young adults in 7 European countries, „Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology” 2018, 32(2), 298–306.
