Czy znasz te tłuszcze?
W większości przypadków tłuszcze są bezwonnymi i nierozpuszczalnymi
w wodzie substancjami. Ich suplementacja jest szczególnie ważna
ze względu na swoją energetyczną funkcję w organizmie. Szczególnie ważne jest przyjmowanie nienasyconych kwasów tłuszczowych, które mają prozdrowotny charakter. W artykule przedstawimy kilka alternatywnych źródeł, z których można je dostarczać do naszego organizmu.
SPIS TREŚCI:
1. Olej z kryla – skorupiaki też mają tłuszcz
2. Olej kokosowy – lipidy prosto z drzewa
3. Olej orzechowy – pachnący tłuszcz
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Olej z kryla – skorupiaki też mają tłuszcz
Olej z kryla stanowi bardzo dobre źródło długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które charakteryzują się wysoką zawartością (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy). Olej z kryla różni się od oleju z ryb tym, że zawarte w nich kwasy tłuszczowe związane są głównie z fosfolipidami, podczas gdy w oleju z ryb kwasy tłuszczowe znajdują się przede wszystkim w triacyloglicerolach. Olej ten charakteryzuje się lepszą biodostępnością niż olej rybny, dlatego uznaje się go za bardzo dobre źródło kwasów omega-3.
Tłuszcz znajdujący się w oleju z kryla zawiera w swoim składzie astaksantynę, czyli czerwony barwnik karotenoidowy. Astaksantyna jest silnym przeciwutleniaczem. Występuje głównie w łososiu, krewetce, krylu, skorupiakach oraz niektórych algach. Odpowiada przede wszystkim za walkę z wolnymi rodnikami, ale również zwiększa wydajność i wytrzymałość u osób aktywnych fizycznie. Dodatkowo dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych pozytywnie wpływa na pracę układu sercowo- naczyniowego, normalizację poziomu cholesterolu oraz wspomaganie funkcjonowania mózgu. Omawiany olej posiada zastosowanie w przemyśle spożywczym jako dodatek do potraw (np. zup czy sałatek). Jednak jest głównie wykorzystywany w branży medycznej.
Preparat ze względu na zawartość NNKT oraz antyoksydantów wykazuje działanie:
– przeciwzapalne,
– przeciwnowotworowe,
– przeciwzakrzepowe,
– zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej serca oraz rozwoju miażdżycy.
Warto tutaj także wspomnieć o bardzo popularnych na polskim rynku olejach z ryb, którym przypisuje się liczne działania prozdrowotne. Oleje te powszechnie wykorzystuje się w profilaktyce i leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, nowotworów i zaburzeń odporności. Dodatkowo wykazują działanie przeciwalergiczne. Należy jednak zaznaczyć, że działania te zależą w dużej mierze od składu olejów. Najczęściej kupowany olej z wątroby rekina charakteryzuje się wysoką zawartością skwalenu i alkilogliceroli i stosunkowo niskim udziałem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Związki skwalenu i alkilogliceroli są związkami o silnym działaniu przeciwnowotworowym, nasilają odpowiedź prozapalną, dlatego, jak widzimy, olej ten nie charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym. Przeciwnie jest w olejach pozyskiwanych z mniejszych ryb morskich, tu głównym składnikiem biologicznie czynnym są nienasycone kwasy tłuszczowe. Jak widzimy, zanim kupimy olej, warto zastanowić się, jakiego działania oczekujemy.
2. Lipidy prosto z drzewa
Olej kokosowy, zwany także masłem bądź tłuszczem kokosowym, jest przykładem oleju roślinnego pozyskiwanego z twardego miąższu orzechów palmy kokosowej. Ze względu na szerokie spektrum działania znalazł on zastosowanie nie tylko w gastronomii, ale także w kosmetyce, medycynie estetycznej oraz kulturystyce.
Olej kokosowy składa się głównie z nasyconych kwasów tłuszczowych, z których możemy wyróżnić kwas laurynowy, którego jest stosunkowo najwięcej, i mirystynowy. Pozostałą jego część stanowią nienasycone kwasy tłuszczowe takie jak kwas oleinowy (jednonienasycone kwasy tłuszczowe) oraz kwas linolenowy (wielonienasycone kwasy tłuszczowe). Produkty kokosowe są również źródłem magnezu, potasu oraz błonnika pokarmowego. Choć olej kokosowy składa się głównie z tłuszczów nasyconych, to w przeciwieństwie do występujących wiązań w produktach zwierzęcych tłuszcz ten zbudowany jest ze średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Kwasom tym przypisuje się właściwości bakteriostatyczne, przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, antyoksydacyjne oraz pozytywnie wpływające na układ sercowo-naczyniowy. Warto jednak zauważyć, że kwasy tłuszczowe zawarte w oleju kokosowym tylko w ok. 25% wchłaniają się do organizmu jak średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe MCT, pozostała ich część wchłania się jak nasycone kwasy tłuszczowe, których spożycie prowadzi do wzrostu stężenia złego cholesterolu. Dlatego też jeżeli mamy problemy z cholesterolem, warto zastanowić się, czy korzystać z oleju kokosowego. Wyniki badań nadal nie są jednoznaczne.
3. Olej orzechowy – pachnący tłuszcz
Olej perilla pochodzi z nasion pachnotki zwyczajnej. Ta oleista i jednoroczna roślina z rodziny jasnotowatych występuje głównie na obszarach Chin, Indii, Półwyspu Indyjskiego i Japonii. Pozyskiwany z niej tłuszcz zawiera w swoim składzie kwas palmitynowy, stearynowy, linolowy oraz alfa-linolenowy. Dzięki zawartości kwasu rozmarynowego, luteolinę i apigeninę wykazuje działanie przeciwalergiczne i łagodzące atopowe zapalenie skóry.
Olej perilla ma działanie antyoksydacyjne, antyseptyczne, przeciwzapalne, przeciwalergiczne, promieniochronne, przeciwcukrzycowe i chroni ściany naczyń krwionośnych. Stosuje się go w przypadku problemów dermatologicznych (np. trądzik młodzieńczy lub rogowacenie gruczołów łojowych) oraz ran zewnętrznych takich jak odmrożenia czy oparzenia. Nie istnieją udowodnione przeciwwskazania do stosowania oleju z pachnotki. Może być wykorzystywany do pielęgnacji zewnętrznej, można nałożyć kilka kropel bezpośrednio na twarz bądź dodać do kąpieli w przypadku regeneracji skóry całego ciała.
Ze względu na prozdrowotne działanie na organizm człowieka warto wyróżnić również olej z orzechów włoskich, który charakteryzuje się specyficznym smakiem i aromatem. Olej ten w swoim składzie zawiera głównie nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym wielonienasycone kwasy tuszowe z rodziny omega-3, omega-6. Dzięki korzystnemu profilowi lipidowemu olej z orzechów włoskich wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, pozytywnie wpływa na pracę jelit, usprawniając ją. Zarówno olej z pachnotki zwyczajnej jak i olej z orzechów włoskich nie należy poddawać obróbce kulinarnej z użyciem wysokiej temperatury, ponieważ szybko ulegają utlenieniu. Są to oleje, które w naszej kuchni stosujemy głównie na zimno jako dodatek do sałatek lub sosów.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Georges J. et al., The Effects of Krill Oil on mTOR Signaling and Resistance Exercise: A Pilot Study, „Journal of Nutrition and Metabolism” 2018, 1–11.
Materac E., Marczyński Z., Bodek K., Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka, „Bromatologia i Chemia Toksykologiczna” 2013, 2, 225–233.
Lewkowicz N. et al., Mechanizm działania i zastosowanie kliniczne oleju z wątroby rekina, „Polski Merkuriusz Lekarski” 2006, 20(119), 598–601.
Jessa J., Hozyasz K., Wartość zdrowotna produktów kokosowych, „Pediatria Polska” 2015, 90(5), 415–423.
Kłopotek K., Ocieczek A., Palka A., Wpływ temperatury przechowywania na wybrane parametry jakości olejów z orzechów, „Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni” 2017, 99, 34–47.
Szeleszczuk Ł., Zielińska-Pisklak M., Młodzianka A., Perilla frutescens – niezwykłe właściwości pachnotki zwyczajnej, „Farmakoterapia” 2013, 23(4), 45–50.