Arginina – czym jest i jak ją stosować?
Arginina jest aminokwasem względnie egzogennym. Osoby młode powinny dostarczać ją do organizmu wraz z dietą, natomiast dorośli są w stanie endogennie produkować odpowiednie ilości argininy. W ostatnich latach odkryto istotne działanie argininy na organizm, dlatego warto dbać o jej odpowiedni poziom. By zapewnić właściwą podaż, warto wiedzieć, gdzie występuje arginina, jak działa i czy należy ją suplementować?
SPIS TREŚCI:
1. Występowanie argininy
2. Działanie argininy
3. Dawkowanie argininy
4. Przeciwwskazania do stosowania argininy
5. Opinie o argininie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Występowanie argininy
Na pulę argininy w ustroju oprócz przemian endogennych i wewnątrzkomórkowej degradacji białek wpływa także podaż aminokwasów z dietą. Szczególnie o prawidłowy jej poziom należy dbać w przypadku zwiększonego zapotrzebowania – przy urazach, w stanach chorobowych i momentach znacznego obciążenia organizmu procesami katabolicznymi. Wraz z postępującym procesem starzenia się organizmu zmniejsza się produkcja endogennej argininy i zalecane jest jej uzupełnianie z dietą.
Bogatym źródłem argininy są produkty zawierające białko zwierzęce i roślinne: soja, wołowina, wieprzowina, indyk, orzechy włoskie, nerkowca, laskowe, ziemne, brazylijskie, sezam, słonecznik, pestki dyni, migdały, siemię lniane, czekolada, kasza gryczana i makrela. Niewielkie ilości występują także w białkach mleka. Tylko połowa argininy dostarczonej z pożywieniem do organizmu w wyniku trawienia jest wchłaniana do krwi, zaś 40% ulega rozkładowi w jelicie cienkim.
2. Działanie argininy
Arginina powstaje w cyklu mocznikowym i bierze udział w syntezie białek, kreatyny, mocznika, proliny, poliamin i tlenku azotu. Aminokwas spełnia funkcję regulatorową i stymuluje wydzielanie glukagonu, insuliny, prolaktyny i hormonu wzrostu. Szlaki metaboliczne argininy różnią się w zależności od poszczególnych narządów i komórek.
Arginina ma wpływ na prawidłowe funkcjonowanie i ochronę wątroby. Zapewnia detoksykację organizmu poprzez przekształcenie toksycznego amoniaku w mocznik w cyklu mocznikowym.
Arginina jest substratem w syntezie kreatyny, która jest prekursorem wskaźnika prawidłowej pracy nerek – kreatyniny. Kreatyna odgrywa kluczową rolę w energetyce mięśniowej, wpływa na usprawnienie metabolizmu tlenowego i obniżenie poziomu kwasu mlekowego. W przypadku osób trenujących pozwala to na zwiększenie obciążeń treningowych, wzrost masy mięśniowej i zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej.
Podaż argininy wpływa także na produkcję hormonu wzrostu (GH). GH oddziałuje na układ immunologiczny i ośrodkowy układ nerwowy. Zbyt duże ilości hormonu wzrostu negatywnie wpływają na organizm, zwiększają ryzyko chorób nowotworowych i zmniejszają wychwyt glukozy, która jest substratem energetycznym, zwłaszcza w sportach wytrzymałościowych. Podaż argininy przed snem jeszcze bardziej stymuluje wydzielanie GH.
Arginina w śródbłonku naczyń odpowiada za syntezę tlenku azotu (NO), który stymuluje układ immunologiczny, zmniejsza stany zapalne, ułatwia gojenie ran (zwłaszcza w przypadku oparzeń) i rozszerza naczynia krwionośne. Ponadto bierze udział w rozluźnianiu mięśni gładkich, poprawia krążenie krwi i pomaga w regeneracji uszkodzonych włókien mięśniowych. Niedobór NO ma istotny wpływ na tworzenie się blaszki miażdżycowej i utlenianie cząsteczek cholesterolu frakcji LDL.
Aminokwas opóźnia także proces starzenia się organizmu dzięki swoim właściwościom antyoksydacyjnym oraz wpływa na syntezę kolagenu. Arginina jest potrzebna do produkcji nasienia, zachowania odpowiedniej ilości plemników i ich ruchliwości. Ponadto wywiera pozytywny wpływ na mikrobiom jelitowy i poprawia insulinowrażliwość u osób z cukrzycą typu 2, co wpływa na obniżenie ryzyka rozwoju choroby i jej późniejszych powikłań.
3. Dawkowanie argininy
Arginina jest wykorzystywana w postaci czystej, wyizolowego aminokwasu L-argininy lub jako syntetyczne związki – AAKG (arginina z kwasem glutarowym), chlorowodowek lub jabłczan L-argininy. Najlepiej przyswajalną formą jest ta najbardziej zbliżona do naturalnej, występującej w żywności.
Arginina jako lek stosowana jest w chorobach układu krążenia: nadciśnieniu tętniczym, chorobie niedokrwiennej, miażdżycy, udarach mózgu i zakrzepach, a także w przypadku cukrzycy, jaskry, bezpłodności u mężczyzn, poparzeń i infekcji.
Arginina suplementowana jest bardzo często przez sportowców w celu wspomagania zdolności wysiłkowych organizmu. Niestety nie ma jednoznacznych badań, które dowodzą korzystnego wpływu suplementacji argininą w sportach siłowych i wytrzymałościowych.
Zalecana dobowa dawka argininy powinna wynosić 5 g – jest to dawka podstawowa, nie powoduje żadnych skutków ubocznych. Najbardziej efektywne jest stosowanie preparatu przed treningiem. W przypadku stosowania dużych dawek argininy mogą pojawić się dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, biegunki, odwodnienie).
4. Przeciwwskazania do stosowania argininy
Argininy nie powinny suplementować osoby chorujące na schizofrenię, kobiety w ciąży, matki karmiące, osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe, osoby z niewydolnością nerek, wątroby i dróg żółciowych, zaburzeniami trawienia i wchłaniania oraz zaawansowanym nadciśnieniem tętniczym.
Każda suplementacja powinna zostać poparta wykonaniem badań laboratoryjnych i konsultacją z lekarzem. Dodatkowo między zażyciem suplementu diety i leku należy zachować kilkugodzinny odstęp, by nie zaszła między nimi interakcja.
5. Opinie o argininie
Arginina jest aminokwasem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu, natomiast zarówno jej nadmiar, jak i niedobór nie są korzystne dla organizmu. Jeśli w ustroju jest za dużo argininy, produkowane są też zbyt duże ilości tlenku azotu, a to odwraca całkowicie jego działanie – zamiast obniżać ciśnienie, podwyższa je i usztywnia naczynia krwionośne, zamiast je uelastyczniać. Ponadto podawanie dużych dawek argininy może zaburzać równowagę innych aminokwasów.
Racjonalna i dobrze zbilansowana dieta pozwala na dostarczenie odpowiednich ilości argininy, by można było odczuć pozytywny wpływ tego aminokwasu na organizm.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Durkalec-Michalski K., Jeszka J., Czy suplementacja argininą jest skuteczną metodą wspomagania zdolności wysiłkowych w sporcie?, „Studia Periegetica”, 2011, 6, 101–110.
Ścibor D., Czeczot H., Arginina – metabolizm i funkcje w organizmie człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2004, 58, 321–332.
Ścibor D., Czeczot H., Arginina – metabolizm i funkcję w układzie sercowo-naczyniowym, „Advances in Clinical and Experimental Medicine” 2005, 14(5), 1041–1050.
Piatti P. et al., Wpływ długotrwałego stosowania l-argininy na poprawę insulinowrażliwości obwodowej i wątrobowej u chorych na cukrzycę typu II, „Diabetes Care” 2001, 24(5), 875–880.
Wilmore D., Enteral and parenteral arginine supplementation to improve medical outcomes in hospitalized patients, „The American Society for Nutritional Sciences” 2004.
Zozulińska D., Majchrzak A., Znaczenie argininy w patologii przewlekłych powikłań cukrzycy, „Diabetologia Doświadczalna i Kliniczna” 2004, 4(5), 331–336.
Opinia dotycząca argininy wydana przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie PD-2187/78/RW/06.
