Zaburzenia hormonalne – nie lekceważ tych objawów!
Zaburzenia hormonalne dotyczą coraz większej liczby osób. Najczęściej dochodzi do zaburzeń pracy tarczycy, gospodarki węglowodanowo-insulinowej oraz hormonów płciowych. Równowaga hormonalna jest kluczowa do prawidłowego funkcjonowania organizmu, hormony regulują funkcje seksualne, odporność organizmu, odczuwanie głodu i sytości, poziom energii, odczuwane emocje, jakość snu i wiele innych obszarów.
SPIS TREŚCI:
1. Czym są zaburzenia hormonalne
2. Zaburzenia pracy tarczycy – objawy
3. Zaburzenia gospodarki węglowodanowo-insulinowej – objawy
5. Zespół policystycznych jajników – objawy
6. Jak wspomóc pracę hormonów – wskazówki
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym są zaburzenia hormonalne
Hormony są w organizmie przekaźnikami informacji i wpływają na wszystkie procesy, które w nim zachodzą. Zaburzenia hormonalne pojawiają się wtedy, gdy organizm zaczyna wydzielać za dużo lub za mało któregoś z hormonów. Mogą objawiać się w różny, czasami niespecyficzny sposób.
2. Zaburzenia pracy tarczycy – objawy
Tarczyca jest największym gruczołem wydzielającym hormony do krwi, od jej kondycji zależą zdrowie i samopoczucie, dlatego nie warto lekceważyć nieprawidłowych wyników badań hormonalnych.
W nadczynności tarczycy dochodzi do zwiększonego wydzielania hormonów tarczycy. Diagnozuje się ją na podstawie:
– TSH zmniejszone, fT3 i fT4 zwiększone – nadczynność tarczycy,
– TSH zmniejszone lub w dolnej granicy normy, fT3, fT4 prawidłowe – subkliniczna nadczynność tarczycy.
Nadczynność tarczycy najczęściej jest wywołana chorobą Gravesa-Basedowa. Organizm zaczyna wtedy produkować przeciwciała przeciwko receptorom TSH. Prowadzi to do nieprzerwanej produkcji hormonów tarczycy, a tym samym do nadczynność tarczycy.
Do najczęstszych objawów nadczynności tarczycy należą:
– chudnięcie,
– drżenie rąk,
– zwiększona potliwość,
– biegunki,
– impulsywność.
Niedoczynność tarczycy to stan, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów.
Diagnozuje się ją na podstawie wyników:
– TSH zwiększone, fT3, fT4 zmniejszone – niedoczynność tarczycy,
– TSH zwiększone lub w górnej granicy normy, fT3, fT4 prawidłowe – subkliniczna niedoczynność tarczycy.
Przyczynami nabytej niedoczynności tarczycy mogą być np. niedobór jodu czy choroba Hashimoto.
Do najczęstszych objawów niedoczynności tarczycy należą:
– blada, zimna skóra, uczucie chłodu, niska temperatura ciała,
– słabe, wypadające włosy, sucha skóra, przerzedzenie brwi,
– spadek apetytu,
– zaparcia, wzdęcia,
– stany depresyjne, lęki,
– pogorszenie koncentracji, senność, trudności w budzeniu się,
– przyrost masy ciała,
– opuchnięcie twarzy, dłoni, kostek,
– dolegliwości mięśniowe: sztywność mięśni, osłabienie.
3. Zaburzenia gospodarki węglowodanowo-insulinowej – objawy
Insulinooporność to stan zmniejszonej tolerancji tkanek na insulinę. Organizm produkuje insulinę, ale tkanki odpowiedzialne za jej metabolizm na nią nie reagują. Wychwyt insuliny jest zmniejszony, co prowadzi do nadmiernej ilości glukozy we krwi, czyli hiperglikemii. Stymuluje to trzustkę do ciągłego produkowania insuliny w celu przetransportowania glukozy do komórki i obniżenia jej stężenia we krwi.
Do najczęstszych objawów insulinooporności należą:
– zmęczenie,
– senność,
– apetyt na słodycze po posiłku,
– bóle głowy,
– problemy z koncentracją,
– obniżenie nastroju,
– rozdrażnienie,
– nieuzasadniony wzrost masy ciała.
4. Hiperandrogenizm – objawy
Hiperandrogenizm to stan, w którym organizm produkuje nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych, występujących w mniejszych ilościach także u kobiet. Gdy ich poziom u kobiet jest zbyt wysoki, w ich wyglądzie pojawiają się cechy charakterystyczne dla mężczyzn, najczęściej są to:
– hirsutyzm, czyli owłosienie typu męskiego (na twarzy, klatce piersiowej i brzuchu, plecach oraz po wewnętrznej stronie ud),
– trądzik androgenny, charakteryzujący się dużymi i bolesnymi wypryskami, zaskórnikami (otwartymi lub zamkniętymi) i łojotokiem. Wypryski są umiejscowione na czole, brodzie, szyi, plecach i linii żuchwy,
– nadmierne wypadanie włosów charakterystyczne dla łysienia typu męskiego,
– obniżenie tonu głosu,
– przerost łechtaczki,
– obniżenie libido,
– obniżenie nastroju, stany depresyjne.
5. Zespół policystycznych jajników – objawy
Zespół policystycznych jajników, czyli PCOS, to zaburzenie dotyczące coraz większej liczby kobiet w wieku rozrodczym. Skutkami PCOS są zbyt wysoki poziom androgenów oraz cykle bezowulacyjne, które powodują trudności z zajściem w ciążę. PCOS przyczynia się do wzrostu masy ciała i rozwoju insulinooporności.
Najczęstszymi objawami PCOS u kobiet są:
– zaburzenia miesiączkowania,
– bolesne miesiączki,
– niepłodność,
– owłosienie typu męskiego,
– trądzik, łojotok,
– nadmierne wypadanie włosów,
– wzrost masy ciała i problemy ze schudnięciem,
– zaburzenia nastroju,
– problemy ze snem.
Zaburzenia hormonalne to poważny problem i nie należy ich bagatelizować. Po otrzymaniu wyników badań hormonalnych, które nie są prawidłowe, należy udać się do endokrynologa w celu ich skonsultowania i ustalenia odpowiedniego leczenia.
6. Jak wspomóc pracę hormonów – wskazówki
Na pracę układu hormonalnego wpływają rodzaj spożywanej żywności, predyspozycje genetyczne, środowisko, masa ciała, styl życia, ilość snu i stresu.
Aby zadbać o prawidłową pracę układu hormonalnego, należy:
– ograniczyć stres,
– zadbać o odpowiednio długi sen dobrej jakości,
– wprowadzić regularny odpoczynek,
– ograniczyć alkohol,
– zadbać o odpowiednią dietę.
Jeśli chodzi o sposób żywienia, warto ograniczyć przetworzoną żywność i cukier oraz zadbać o odpowiednią podaż warzyw, owoców, orzechów oraz białka pochodzenia roślinnego, a w szczególności:
– witaminy E: olej rzepakowy, oliwa z oliwek, oliwki, awokado, migdały, żółtka jaj, tłuste ryby morskie,
– witaminy C: natka pietruszki, kiwi, jarmuż, papryka, brokuły, czarna porzeczka, truskawki, cytrusy,
– L-argininy: nabiał, mięso, orzechy, nasiona, soja,
– magnezu: kasza gryczana, ryż, płatki owsiane, ciemne pieczywo, banany, szpinak, orzechy, pestki dyni, kakao, czekolada, ryby, owoce morza,
– cynku: pestki dyni, kakao, kasza gryczana, migdały, płatki owsiane, pestki słonecznika, jaja,
– witaminy D: łosoś, śledź, sardynki, żółtka jaj. Ilości witaminy D w pożywieniu są jednak zbyt małe, dlatego konieczna może okazać się dodatkowa suplementacja.
Hormony oddziałują na siebie wzajemnie, a zaburzenie działania jednego z nich może wpłynąć na pozostałe. Pierwsze oznaki zaburzeń hormonalnych to często zmęczenie, senność, spadek koncentracji czy wypadanie włosów. Wiele osób lekceważy te objawy, bo uczucie zmęczenia może być spowodowane nadmiarem obowiązków, a wypadanie włosów – stresem lub porą roku. Gdy zauważymy, że objawy utrzymują się przez dłuższy czas, należy udać się do lekarza, który zleci wykonanie odpowiednich badań i na podstawie wyników dobierze leczenie.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Hajduk M., Wpływ wybranych składników pokarmowych na funkcjonowanie układu rozrodczego u kobiet, „Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii” 2013, 9(1), 29–33.
Koperwas M., Głowacka M., Problem niepłodności wśród kobiet i mężczyzn – epidemiologia, czynniki ryzyka i świadomość społeczna, „Aspekty Zdrowia i Choroby” 2017, 2(3), 31–49.
Nowotnik A., Wielowymiarowość doświadczenia zespołu policystycznych jajników u kobiet w wieku rozrodczym: przegląd badań, „Nowiny Lekarskie” 2012, 81(3), 268–272.
