W jaki sposób otyłość wpływa na zdrowie człowieka
Obecnie można zaobserwować, że odsetek ludzi otyłych nieustannie wzrasta. Do głównych przyczyn otyłości należą siedzący tryb życia, niedostateczna ilość ruchu w ciągu dnia, a także brak świadomości żywieniowej w połączeniu z bardzo łatwym dostępem do różnych produktów, również tych przetworzonych. Nie każdy zdaje sobie sprawę, że otyłość niesie za sobą wiele negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Jak wpływa na zdrowie człowieka?
SPIS TREŚCI:
2. W jaki sposób otyłość wpływa na zdrowie człowieka
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym jest otyłość
Należy pamiętać, że nadwaga nie powinna być stawiana na równi z otyłością. Jej wpływ na zdrowie człowieka jest inny. Osoba, która zmaga się z nadwagą, może być w większym stopniu narażona na wystąpienie otyłości, jednak sama nadwaga nie jest chorobą.
Według definicji otyłość występuje, kiedy BMI (wskaźnik masy ciała) przekracza 30 kg/m2. Warto jednak zaznaczyć, że wskaźnik BMI nie w każdym przypadku jest wiarygodną metodą pozwalającą ocenić, czy dana osoba jest otyła, czy też nie. Dlaczego? BMI nie uwzględnia bardzo ważnej kwestii – zawartości beztłuszczowej masy ciała oraz tkanki tłuszczowej. W nielicznych przypadkach osoba z wysokim poziomem masy mięśniowej może być potraktowana jako osoba otyła. Dotyczy to jednak w głównej mierze osób, których celem jest rozbudowa masy mięśniowej (np. trenujących siłowo lub kulturystów).
Mimo tych kilku przypadków BMI można uznać za wyznacznik otyłości. Zauważono, że im wyższy jest ten wskaźnik, tym większa zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie (N. Achamrah i wsp. 2018). Obecnie dostępne są również inne metody, np. analiza składu ciała czy pomiar obwodu talii, jednak różnice między tymi metodami a BMI nie są znaczące, a narzędzia te są trudniejsze w wykorzystaniu.
W badaniach naukowych wykorzystuje się przede wszystkim wskaźnik BMI, gdyż wymaga to mniejszego nakładu pracy badaczy. Dokładniejsze metody zazwyczaj są stosowane w mniejszych badaniach lub bezpośrednio w praktyce klinicznej.
2. W jaki sposób otyłość wpływa na zdrowie człowieka
Niejednokrotnie zostało udowodnione, że otyłość może negatywnie wpłynąć na zdrowie człowieka. Większość chorób cywilizacyjnych zdecydowanie częściej dotyka osoby z nadmierną masą ciała. Jednak są również wyjątki, jak osteoporoza czy czy udar krwotoczny. Zauważono, że u osób otyłych choroby te występują znacznie rzadziej (M.E. Kroll i wsp. 2016).
Niestety korzyści związanych z otyłością jest zdecydowanie mniej niż negatywnych jej skutków. Nadmierna masa ciała może przyczynić się do rozwoju licznych nowotworów, m.in. piersi, jajników, nerek czy trzustki. Wykazano również, że osoby otyłe mogą mieć większe problemy z płodnością. Ta choroba wiąże się również z występowaniem zwyrodnień w obrębie stawów, depresji, dny moczanowej, niewydolności nerek, a także cukrzycy typu 2. U osób otyłych wzrasta również ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej oraz udaru niedokrwiennego. Otyłość zwiększa również ryzyko ciężkiego przebiegu i dłuższego leczenia COVID-19 (F. Gao i wsp. 2020).
3. Stres a otyłość
Przewlekły stres, na który narażona jest większość społeczeństwa, może istotnie przyczynić się do rozwoju otyłości. Osoby, które doświadczają sytuacji stresowych, często nie potrafią poradzić sobie z emocjami, na skutek czego „zajadają” stres.
Apetyt to chęć zjedzenia określonego produktu/posiłku, silnie związana z psychiką człowieka. Osoby, które często doświadczają stresu, są w szczególny sposób narażone na zaspokajanie potrzeb psychologicznych związanych z jedzeniem, co może prowadzić do rozwoju otyłości.
Dlaczego tak się dzieje? Otóż obecnie spożywanie posiłków nie pełni wyłącznie funkcji odżywczej.
Jedzenie zaspokaja również wewnętrzne potrzeby psychologiczne każdego człowieka takie jak:
– potrzeba wyrażania uczuć poprzez obdarowywanie np. słodyczami;
– potrzeba samorealizacji, której przejawem jest chęć gotowania, np. dla całej rodziny czy przyjaciół;
– potrzeba bezpieczeństwa, której przejawem jest spożywanie posiłków o tej samej porze każdego dnia;
– spożywanie posiłków czy też zakup żywności z tzw. wyższej półki może zaspokajać potrzebę szacunku czy uznania;
– spożywanie posiłków w gronie rodzinnym oraz przyjaciół zaliczane jest również do jednej z form komunikacji interpersonalnej. Zapewnia wiele pozytywnych odczuć i pozwala na spędzenie czasu wolnego z rodziną i przyjaciółmi w miłej atmosferze (A. Juruć, B. Wierusz-Wysocka 2011).
Na przestrzeni czasu funkcja jedzenia rozszerzyła się. Spożywanie posiłków nie służy już wyłącznie zaspokajaniu potrzeb związanych z dostarczaniem energii oraz makro- i mikroskładników, lecz zaspokaja także potrzeby psychologiczne człowieka. Wymienione wyżej role jedzenia nie są zjawiskiem negatywnym, jednak w połączeniu z przewlekłym stresem mogą niestety przyczynić się do rozwoju otyłości (M. Makara-Studzińska, A. Buczyjan, J. Morylowska 2007).
4. Podsumowanie
Powszechnie wiadomo, że otyłość może przyczynić się do występowania i rozwoju wielu chorób. Warto zaznaczyć, że styl życia, który może powodować otyłość (niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej), może w takim samym stopniu negatywnie wpłynąć na zdrowie osoby z prawidłową masą ciała.
Obecnie jedzenie nie służy wyłącznie zaspokajaniu potrzeb energetycznych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, lecz również odgrywa ważną rolę psychologiczną.
Warto również zwrócić uwagę na to, że przewlekły stres, którego doświadcza coraz więcej osób, niestety może negatywnie wpłynąć na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Bardzo często osoby, które nie potrafią sobie poradzić ze stresem, „zajadają go”, co przekłada się na znaczne zwiększenie liczby przyjmowanych kilokalorii w ciągu dnia, w efekcie doprowadza to do rozwoju otyłości.
Warto również wspomnieć o tym, że patrzenie na otyłość wyłącznie przez pryzmat budowy ciała czy też wyglądu jest błędem. Problem ten jest dużo bardziej złożony i może nieść za sobą liczne konsekwencje zdrowotne. Należy zatem zadbać o prawidłowo zaplanowaną aktywność fizyczną oraz zbilansowaną dietę, dzięki którym można zachować zdrowie i sprawność na długie lata.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Achamrah N. et al., Comparison of body composition assessment by DXA and BIA according to the body mass index: A retrospective study on 3655 measures, „PLoS ONE” 2018, 13(7), epub.
Bottone F.G. et al., Obese older adults report high satisfaction and positive experiences with care, „BMC Health Services Research” 2014, 14, 220.
Gao F. et al., Obesity is a risk factor for greater COVID-19 severity, „Diabetes Care” 2020, 43(7), e72–e74.
Hebl M.R., Xu J., Weighing the care: physicians’ reactions to the size of a patient, „International Journal of Obesity and Related Metabolic Disorders” 2001, 25(8), 1246–1252.
Juruć A., Wierusz-Wysocka B., Bogdański P., Psychologiczne aspekty jedzenia i nadmiernej masy ciała, „Farmacja Współczesna” 2011, 4, 119–126.
Kroll M.E. et al., Adiposity and ischemic and hemorrhagic stroke, „Neurology” 2016, 87(14), 1473–1481.
Makara-Studzińska M., Buczyjan A., Morylowska J., Jedzenie – przyjaciel i wróg. Korelaty psychologiczne otyłości. Przegląd piśmiennictwa, „Zdrowie Publiczne” 2007, 117, 392–396.