Morsowanie – zalety zimnych kąpieli
Zima to idealny czas dla miłośników jazdy na nartach, desce snowboardowej czy łyżwach. W tym okresie można również zażyć bardzo popularnych w ostatnim czasie kąpieli w zimnych jeziorach, rzekach czy morzu. Jakie korzyści może przynieść regularne morsowanie?
SPIS TREŚCI:
2. W jaki sposób zimno oddziałuje na organizm człowieka?
4. Jak długo należy przebywać w zimnej wodzie?
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
Historia zimnolecznictwa sięga czasów starożytnych. Wzmianki o stosowaniu tego rodzaju terapii pojawiły się ok. 2500 r. p.n.e. w Egipcie. Kąpiel była rytuałem, miała znaczenie religijne. W starożytnym Rzymie budowano specjalne łaźnie przeznaczone do zażywania kąpieli ciepłych, zimnych i parowych (R. Wesołowski i wsp. 2013). W 377 r. p.n.e. Hipokrates szczegółowo opisał działanie zimnolecznictwa oraz wskazania i przeciwwskazania – zalecał terapię zimnem m.in. w celu uśmierzania bólu, zahamowania krwawienia czy zmniejszania obrzęków (C. Mila-Kierzenkowska i wsp. 2016).
Zwolennikami zimnolecznictwa w Polsce byli lekarze króla Zygmunta Augusta Józef Struś i Wojciech Oczko, ten ostatni w traktacie Cieplice opisał wskazania oraz przeciwwskazania do stosowania zimnych kąpieli (R. Wesołowski i wsp. 2013).
Ludzie nauczyli się przyzwyczajać organizm do przebywania w bardzo niskich temperaturach. Powstała również krioterapia (stgr. κρυο krýos – zimny + θεραπεια therapeía – leczenie) wykorzystująca wiedzę ze starożytności, jej skuteczne działanie potwierdzili współcześni badacze (C. Mila-Kierzenkowska i wsp. 2016).
2. W jaki sposób zimno oddziałuje na organizm człowieka?
Efekty działania zimnolecznictwa uzależnione są od takich czynników jak temperatura, czas trwania ekspozycji na zimno czy indywidualna odporność na działanie chłodu.
Podczas terapii zimnem wykorzystuje się m.in. skurcze naczyń tętniczych. Zimno powoduje skurcz powierzchniowych naczyń krwionośnych (krew przemieszcza się w głąb narządów oraz tkanek). Wraz z podniesieniem temperatury ciała dochodzi do rozkurczu naczyń oraz przywrócenia pierwotnego krążenia. W efekcie dochodzi do lepszego ukrwienia narządów i tkanek.
Urazy ciała wzmagają objawy stanu zapalnego. Z powodu braku wystarczającej ilości tlenu spowodowanego ograniczeniem przepływu krwi komórki obumierają. Zastosowanie zimnych okładów lub kąpieli przyczynia się do spadku aktywności zachodzących procesów, zarówno fizycznych, jak i chemicznych, powodujących wymianę energii i substancji między komórką a środowiskiem zewnętrznym oraz zmniejszenia zapotrzebowania komórek na tlen. Ponadto zimnolecznictwo wpływa na złagodzenie dolegliwości bólowych, zmniejszenie obrzęków oraz poprawę ruchomości stawów. Zwiększa również aktywność układu immunologicznego (L. Jansky 2013).
Udowodniono również, że stosowanie tego typu zabiegów pozytywnie wpływa na redukcję uczucia zmęczenia, poprawę humoru oraz działa odmładzająco i hamuje procesy starzenia (R. Wesołowski, A. Woźniak, C. Mila-Kierzenkowska 2011). Regularne kąpiele mogą również wspomóc proces redukcji tkanki tłuszczowej. Wychłodzony organizm potrzebuje energii – wprawdzie liczba spalonych kalorii nie jest duża, lecz podczas stosowania diety z ujemnym bilansem energetycznym można wspomóc proces utraty masy ciała.
Osoby, które chcą czerpać korzyści z morsowania, przed wejściem do wody powinny pamiętać o wykonaniu krótkiej rozgrzewki trwającej ok. 10 minut w celu przygotowania mięśni oraz poprawienia ukrwienia. Należy zabrać ze sobą ciepłe ubrania i bieliznę na zmianę, strój kąpielowy, ręcznik oraz termos z gorącą herbatą. Osoby początkujące powinny również nałożyć czapkę i rękawiczki.
W wyniku nagłego ochłodzenia we krwi wzrasta stężenie hormonów stresu. Pojawiają się dreszcze, które pobudzają wytwarzanie ciepła. Drżenie mięśni prowadzi do ich zmęczenia oraz osłabienia zdolności wysiłkowych, dlatego nie należy oddalać się zbytnio od brzegu, lecz wybierać miejsca, w których woda jest płytka, i morsować w miarę możliwości w towarzystwie innych osób. Przebywanie w wodzie nie powinno trwać zbyt długo, muszą o tym pamiętać zwłaszcza osoby, które dopiero zaczynają swoją przygodę z zimnymi kąpielami.
Oczywiście morsowanie niesie za sobą wiele korzyści, należy jednak pamiętać, że nie jest to odpowiednia metoda dla każdego. Zimnych kąpieli powinny unikać m.in. osoby po przebytym zawale/udarze, z niedoczynnością tarczycy, niewydolnością krążeniowo-oddechową, chorobami serca, otwartymi ranami/owrzodzeniami, padaczką czy kobiety w ciąży. Nie należy również wchodzić do wody po spożyciu alkoholu lub innych używek.
4. Jak długo należy przebywać w zimnej wodzie?
Czas przebywania w zimnej wodzie jest kwestią indywidualną. Przyjmuje się, że osoby początkujące powinny morsować od kilku do kilkunastu sekund. Z kolei osoby regularnie morsujące w wodzie mogą spędzić od kilku do nawet kilkunastu minut. Wymaga to jednak dobrej znajomości organizmu i swoich możliwości. Przede wszystkim należy być rozważnym, aby nie doprowadzić do nadmiernego wyziębienia organizmu.
Pozytywny wpływ zimnolecznictwa na zdrowie człowieka jest znany już od starożytności. Obecnie metoda ta jest bardzo chętnie stosowana w fizjoterapii czy odnowie biologicznej. Zimno może być wykorzystywane jako skuteczny środek przeciwbólowy, przyspiesza powysiłkową regenerację, przyczynia się do wzmocnienia układu odpornościowego. Prowadzi również do poprawy samopoczucia oraz redukcji zmęczenia.
Aby móc czerpać korzyści z morsowania, należy przede wszystkim zadbać o swoje bezpieczeństwo i odpowiednio się do tego przygotować. Przy zachowaniu wszelkich środków ostrożności zimne kąpiele mogą stanowić świetną formę spędzania wolnego czasu.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Jansky L., Physiologic basis of human adaptation to cold, „Ceskoslovenska Fysiologie” 2003, 52(3), 107–117.
Mila-Kierzenkowska C. et al., Wpływ zmian temperatury otoczenia na wskaźniki stresu oksydacyjnego we krwi osób regularnie poddających się kąpielom zimowym, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2016, 22(1), 46–50.
Wesołowski R. et al., Oddziaływanie zimna na organizm człowieka – morsowanie jako forma rekreacji ruchowej, Wiosna młodych fizjoterapeutów, pod red. Kalmusa P., Bydgoszcz 2013, 39, t. 1.
Wesołowski R., Woźniak A., Mila-Kierzenkowska C., Zastosowanie krioterapii w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów, Chory przewlekle – aspekty pielęgnacyjne, rehabilitacyjne, terapeutyczne, pod red. Rosińczuk-Tonderys J., Uchmanowicz I., Wrocław 2011, 231–240.
