Jak zadbać o zdrowie serca?
Choroby układu krążenia stanowią najczęstszą przyczynę zgonów u osób poniżej 65. roku życia. Co roku z tego samego powodu w samej Europie umiera 3,9 mln osób. Czy istnieją sposoby, aby przeciwdziałać chorobom związanym z układem krążenia? W jaki sposób zadbać o serce, aby cieszyć się zdrowiem przez długie lata?
SPIS TREŚCI:
1. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia
2. Rola aktywności fizycznej w profilaktyce chorób układu krążenia
3. Jaką aktywność fizyczną wybrać
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia
Choroby układu krążenia zaliczane są do grupy chorób cywilizacyjnych. W większości przypadków ich występowanie i rozwój wiąże się z zanieczyszczeniem powietrza, brakiem aktywności fizycznej, niewłaściwym odżywianiem, a dokładniej spożywaniem dużej ilości żywności wysokoprzetworzonej (zawierającej różnego rodzaju konserwanty, szkodliwe tłuszcze, barwniki, a także polepszacze smaku) oraz zmniejszeniem spożycia owoców i warzyw.
Ponadto nieprawidłowy stosunek ilości lipidów we krwi oraz choroby takie jak nadciśnienie, otyłość oraz cukrzyca również wpływają na zwiększenie ryzyka wystąpienia chorób związanych z układem krążenia. Dodatkowo osoby przewlekle narażone na stres, nadużywające alkoholu, a także palące papierosy również są w większym stopniu narażone na problemy z układem krążenia.
2. Rola aktywności fizycznej w profilaktyce chorób układu krążenia
Wiadomo, że aktywność fizyczna jest niezwykle istotna w kontekście zachowania zdrowia oraz sprawności fizycznej. Wraz z rozwojem cywilizacyjnym dostęp do informacji dotyczących funkcjonowania ludzkiego organizmu jest dużo łatwiejszy. Mimo to liczba osób otyłych i nieaktywnych fizycznie ciągle wzrasta. Większą część dnia ludzie spędzają w pozycji siedzącej – zarówno w trakcie pracy, jak i w czasie wolnym. Wszędzie możemy dojechać samochodem, wybieramy ruchome schody lub windę, dlatego ograniczamy możliwość wykonania dodatkowej aktywności fizycznej. Mówi się nawet, że siedzący tryb życia stał się plagą XXI wieku.
Liczne badania naukowe potwierdzają, że przeznaczenie większej ilości czasu na regularną aktywność fizyczną zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób związanych z układem krążenia (C.J. Womack, P.R. Nagelkirk, A.M. Coughlin 2003). J. Mirat w swoim przeglądzie zauważył, że regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego. Aktywność powoduje, że funkcje śródbłonka naczyń poprawiają się, a czynniki ryzyka wystąpienia zmian w naczyniach takich jak nadciśnienie, otyłość czy dyslipidemia zostają ograniczone.
Wykazano również, że w perspektywie długofalowej regularne wykonywanie ćwiczeń korzystnie wpływa na obniżenie ciśnienia krwi i tętna, a także utrzymanie prawidłowej masy ciała i redukcję nadprogramowych kilogramów (J. Mirat 2007).
Wykazano również, że regularna aktywność fizyczna jest niezwykle istotna w profilaktyce miażdżycy i zapobieganiu negatywnym skutkom, jakie niesie ze sobą rozwój tej choroby (choroby mózgu oraz naczyń serca). Efekty te zauważono zarówno u osób zdrowych, jak i pacjentów kardiologicznych (W. Drygas 1995).
W wielu publikacjach naukowych wykazano, że brak odpowiedniej ilości ruchu w ciągu dnia jest bezpośrednią przyczyną wystąpienia chorób przewlekłych, w tym chorób układu sercowo-naczyniowego (P.T. Katzmarzyk, I. Janssen, C.I. Ardern 2003). Według AHA (American Heart Association) siedzący tryb życia jest jednym z najistotniejszych czynników warunkujących rozwój choroby niedokrwiennej serca. Wykazano również, że regularna aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko zgonu w przebiegu chorób układu krążenia o ponad 50%, zwłaszcza po zawale serca (K. Nazar, H. Kaciuba-Uściłko 2006).
Aktualnie tylko 63% Polaków podejmuje aktywność fizyczną co najmniej raz w miesiącu, co oznacza, że 37% nawet nie spaceruje. U osób tych wzrasta ryzyko wystąpienia zawału, nawet jeżeli uznają się za osoby potencjalnie zdrowe. Regularny wysiłek fizyczny wzmacnia serce, opóźnia jego proces starzenia, dotlenia organizm, wpływa na poprawę krążenia krwi.
Warto pamiętać, że regularny wysiłek fizyczny może przynieść liczne korzyści osobom w każdym wieku. Niestety u wielu osób wraz ze starzeniem się ilość czasu przeznaczanego na wykonywanie ćwiczeń drastycznie maleje. Tymczasem odpowiednio dostosowana aktywność fizyczna jest niezwykle istotna dla osób w podeszłym wieku. Pozwala zachować sprawność i samodzielność, wpływa na wydolność, poprawia także jakość życia oraz nastrój. Ponadto zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu przewlekłych chorób, w tym chorób serca.
Aktywność fizyczna nie tylko jest uznawana za istotny element profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych, ale również wpływa korzystnie na proces powrotu do zdrowia. Warto zatem niezależnie od wieku czy rodzaju choroby wdrażać odpowiednią dawkę ruchu w ciągu dnia.
3. Jaką aktywność fizyczną wybrać
W pierwszej kolejności należy ocenić swoje możliwości i umiejętności. Aktywność fizyczna przynosi oczekiwane rezultaty tylko wtedy, kiedy jest wykonywana regularnie. Należy również dokładnie określić rodzaj oraz intensywność wysiłku, ponieważ zbyt mała aktywność nie przyniesie wielu korzyści, z kolei zbyt intensywny trening może przyczynić się do wystąpienia urazów czy kontuzji.
W kontekście profilaktyki chorób układu krążenia zaleca się wykonywanie ćwiczeń aerobowych, jak jazda na rowerze, jogging czy spacery. Uzupełnieniem tego rodzaju treningów powinny być ćwiczenia siłowe, wykonywane minimum dwa razy w tygodniu. Przed rozpoczęciem regularnych treningów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
4. Podsumowanie
Choroby układu krążenia zaliczane są do grupy chorób cywilizacyjnych. Bardzo duży wpływ na ich rozwój i przebieg ma niewłaściwy styl życia. Stosowanie używek, brak ruchu, stres, otyłość i niewłaściwa dieta są jednymi z głównych czynników wpływających na występowanie chorób układu krążenia.
Bardzo ważna w kontekście profilaktyki chorób układu krążenia jest odpowiednio zaplanowana aktywność fizyczna. U osób, które wykonują regularne ćwiczenia, ryzyko chorób jest zdecydowanie niższe. Odpowiednia dawka ruchu w ciągu dnia jest ważna u osób w każdym wieku. Przed rozpoczęciem regularnych treningów warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeżeli stwierdzono u nas chorobę układu krążenia. Lekarz dopasuje rodzaj i intensywność ćwiczeń do aktualnego stanu zdrowia.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Drygas W., Wpływ wysiłku fizycznego na płytki krwi, układ krzepnięcia i fibrynolizy, „Medycyna Sportowa” 1995, 51, 25–28.
Katzmarzyk P.T., Janssen I., Ardern C.I., Physical inactivity, excess adiposity and premature mortality, „Obesity Reviews” 2003, 4(4), 257–290.
Mirat J., Physical activity in the prevention and treatment of cardiovascular diseases (in Croatian), „Acta Medica Croatica” 2007, 61(1), 63–67.
Nazar K., Kaciuba-Uściłko H., Znaczenie aktywności ruchowej w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, pod red. Górskiego J., Warszawa 2006, 546–555.
Womack C.J., Nagelkirk P.R., Coughlin A.M., Exercise-induced changes in coagulation and fibrinolysis in healthy populations and patients with cardiovascular disease, „Sports Medicine” 2003, 33(11), 795–807.
