Kwas hialuronowy – właściwości, zastosowanie, suplementacja
Dzisiaj większość osób kojarzy kwas hialuronowy z kosmetykami. Producenci gwarantują wieczną młodość dzięki obecności kwasu hialuronowego w kremie czy innych kosmetykach odmładzających. Czym właściwie jest kwas hialuronowy? I czy możemy go znaleźć tylko w kosmetykach?
SPIS TREŚCI:
1. Definicja kwasu hialuronowego
2. Kwas hialuronowy – występowanie w ludzkim organizmie
3. Właściwości kwasu hialuronowego
4. Kwas hialuronowy – zastosowanie
5. Suplementacja kwasem hialuronowym
1. Definicja kwasu hialuronowego
Kwas hialuronowy to biopolimer, który występuje w organizmie każdego żywego stworzenia. Biopolimer, najprościej mówiąc, to węglowodan złożony z dwucukrów. Pierwszy raz kwas hialuronowy został wyizolowany z oka bydlęcego. Dzisiaj naukowcy izolują go z różnych części organizmów żywych, między innymi z pępowiny. Co ciekawe, jego największe ilości odnotowano w kogucich grzebieniach.
2. Kwas hialuronowy – występowanie w ludzkim organizmie
Kwas hialuronowy występuje niemalże w każdej tkance. Każdego dnia około 1/3 tego związku podlega wymianie. Miejscem, w którym dochodzi do rozkładu tej substancji, są węzły chłonne. Najwyższe stężenie kwasu hialuronowego w ludzkim organizmie znajduje się w tkance łącznej, skórze oraz naskórku. Duże jego ilości odnotowano również w mózgu, mięśniach, nerkach i płucach.
3. Właściwości kwasu hialuronowego
Kwas hialuronowy ma wiele korzystnych właściwości, odpowiada między innymi za prawidłowy poziom nawilżenia i elastyczności skóry. Wpływa na tworzenie się nowych komórek i naczyń krwionośnych. Dodatkowo ma działanie antyoksydacyjne. Działanie to polega na ochronie komórek przed wolnymi rodnikami, czyli pozostałościami z innych reakcji, które odpowiadają za procesy starzenia się organizmu. Inną cenną zaletą tego polimeru jest możliwość mobilizacji układu odpornościowego.
Działanie to zależy jednak od wielkości cząsteczki – kwas hialuronowy, który zaliczamy do postaci wielkocząsteczkowej, bierze udział nie tylko w procesach przeciwzapalnych, ale także w owulacji, rozwoju zarodka i zapłodnieniu. Dzieje się tak, ponieważ kwas hialuronowy oddziałuje na spójność tkanek i w ten sposób chroni je przed samozniszczeniem i uszkodzeniami.
Z kolei małocząsteczkowe formy tego związku nasilają procesy zapalne i starzenie się komórek. Zwiększoną produkcję tych cząsteczek można zauważyć między innymi w tkankach zlokalizowanych w okolicy nowotworu, co prowadzi do zaostrzenia procesu chorobowego.
4. Kwas hialuronowy – zastosowanie
Połowa tego związku naturalnie występuje w skórze, dzięki temu kwas hialuronowy znalazł zastosowanie nie tylko w pielęgnacyjnych kosmetykach, ale i medycynie estetycznej. Używa się go do poprawy kondycji skóry, a także w niewielkich korektach nosa czy ust. Z wiekiem ludzki organizm produkuje coraz mniej tego polimeru, dlatego wykorzystuje się go również do wypełniania zmarszczek czy blizn. Wszechstronne działanie kwasu hialuronowego może mieć znaczenie również przy odleżynach. Z wiekiem człowiek jest narażony na ich szybsze występowanie. Niektóre badania dowodzą, że smarowanie zmian skórnych preparatami z kwasem hialuronowym może przynieść korzyści. Badania póki co przeprowadzono na myszach, u nich stosowanie takich kosmetyków powodowało wzrost naskórka oraz wzrost poziomu endogennego kwasu hialuronowego.
Kwas hialuronowy dzięki swojemu antyzapalnemu działaniu znalazł swoje zastosowanie również w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów. Poprawia mechanikę stawów, dzięki czemu pacjenci odczuwają mniejszy ból, o ile kwas hialuronowy jest tam bezpośrednio aplikowany. Oprócz tego posiada on działanie przeciwzapalne. Jednak nadal związek ten wymaga kolejnych badań klinicznych potwierdzających jego skuteczność.
Sole kwasu hialuronowego można wykorzystywać także w zapobieganiu lub leczeniu chorób. Aby odczuć efekt nawilżenia, np. w zespole suchego oka, zawartość hialuronianu musi mieścić się w zakresie 0,1–0,3%. Dzięki temu, że stabilizuje film łzowy, wykorzystuje się go też do produkcji płynów stosowanych do przechowywania soczewek kontaktowych. Okulistyka to właściwie pierwsza dziedzina medycyny, w której zaczęto wykorzystywać kwas hialuronowy. Dzisiaj w czasie trudnych operacji przeprowadzanych na oczach niezbędne jest stosowanie preparatów zawierających kwas hialuronowy. Związek ten nie tylko ułatwia przeprowadzanie takich skomplikowanych zabiegów, ale sprawia też, że oczekiwane efekty pooperacyjne są lepsze.
Nowym sposobem wykorzystania tej substancji jest leczenie ran powstałych w wyniku oparzeń, ponieważ kwas hialuronowy wspomaga proces gojenia się, ale nie tylko. Ma on szerokie zastosowanie w dermatologii, stosuje się go także wspomagająco w leczeniu owrzodzeń powstałych w wyniku między innymi nieleczonej cukrzycy. Pochodne kwasu hialuronowego mają swoje zastosowanie również przy bliznach przerostowych, hamują świąd, a po ich usunięciu obniżają znacznie ryzyko ponownego pojawienia się takiej blizny. Skuteczność kwasu hialuronowego oraz jego pochodnych potwierdzają liczne badania kliniczne.
Inną dziedziną medycyny, w której kwas hialuronowy również ma znaczenie, jest stomatologia. W stomatologii wykorzystuje się go w leczeniu chorób przyzębia. Preparaty, które zawierają ok. 0,025% tego kwasu, zdolne są zahamować narastanie kamienia nazębnego oraz niektórych bakterii odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych.
Z zalet tego związku korzysta także urologia dziecięca, która wykorzystuje go do leczenia schorzeń pęcherzowo-moczowych. Z kolei ginekologia stosuje preparaty z kwasem hialuronowym w leczeniu uszkodzeń pooperacyjnych. W chirurgii ogólnej związkiem tym pokrywa się rany w celu szybszej regeneracji i zapobieganiu pooperacyjnym zrostom.
Jak widać, kwas hialuronowy ma wiele korzystnych cech prozdrowotnych, stąd też coraz większą popularnością cieszą się suplementy diety, które go zawierają.
5. Suplementacja kwasem hialuronowym
Doustne preparaty z kwasem hialuronowym można podzielić na dwie grupy. Jedne mają poprawiać stan skóry, drugie z kolei wspomagać proces leczenia zwyrodnienia stawów. Te, które stosuje się w celu uzyskania lepszej kondycji skóry, dzielimy na drobnocząsteczkowe i wielkocząsteczkowe. Producenci twierdzą, że te, które mają większą budowę cząsteczkową, posiadają lepszą zdolność wiązania wody i tym samym wywołują korzystniejszy efekt nawilżenia i wygładzenia odwodnionej skóry. Poza tym doustna suplementacja kwasem hialuronowym może zwiększać produkcję tej substancji przez organizm, co z kolei może opóźniać proces starzenia się skóry. Wprawdzie wiele badań było przeprowadzanych na zwierzętach, sugerują one jednak, że zasadna jest suplementacja w celu polepszenia jakości skóry czy wspomagania procesu leczenia stawów.
Kwas hialuronowy ma ogromne znaczenie we współczesnej medycynie ogólnej, medycynie estetycznej oraz kosmetologii. Niemniej jednak obecnie suplementacja tym związkiem powinna być rozważana głównie w dwóch przypadkach – w celu poprawy jakości skóry lub poprawy działania stawów przy chorobie zwyrodnieniowej. Inne zalety wynikają ze stosowania preparatów zewnętrznych, często jednak, aby przynosiły one oczekiwany efekt, muszą zawierać jego odpowiednie stężenie, dlatego warto na to zwracać uwagę przy zakupie kosmetyków czy preparatów leczniczych.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Korzeniowska K., Mariola Pawlaczyk M., Kwas hialuronowy – nie tylko kosmetyk, „Farmacja Współczesna” 2014, 7, 72–76.
Wilk-Jędrusik M., Kwas hialuronowy w dermatologii estetycznej i kosmetologii: intradermoterapia doustna oraz aplikacja zewnętrzna, Poznań 2013.
