Główne antyoksydanty – polifenole!
Polifenole to jedna z grup antyoksydantów, które zapobiegają procesom utleniania w organizmie spowodowanym przez działanie wolnych rodników.
SPIS TREŚCI:
1. Czym są polifenole?
2. Polifenole a wolne rodniki
3. Właściwości polifenoli
4. Występowanie
5. Opinie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Czym są polifenole?
Polifenole to organiczne związki chemiczne należące do grupy fenoli. Do tej grupy można zaliczyć takie substancje jak pochodne kwasów dihydroksybenzoesowego i dihydroksycynamonowego, flawony, flawonoidy, izoflawonoidy, katechiny, kumaryny, kwercetyna, antocyjany, lignany, ligniny czy też produkty uboczne stilbenu.
2. Polifenole a wolne rodniki
Podstawową rolą polifenoli w organizmie jest hamowanie wolnych rodników. Wolne rodniki są cząsteczkami, które reagują z innymi substancjami ludzkiego ustroju i powodują ich utlenianie.
Czynniki nasilające ich powstawanie w organizmie to m.in. palenie papierosów, nadużywanie alkoholu bądź leków, nadmierna ekspozycja na słońce, długotrwały stres, mała ilość wypoczynku, częste spożywanie grillowanych i wędzonych potraw, częste infekcje wirusowe i bakteryjne, a także przebywanie w obszarach zanieczyszczonych. Wolne rodniki są przyczyną wielu chorób. Do najczęstszych należą:
– cukrzyca;
– niewydolność nerek;
– przewlekły stan zapalny trzustki;
– choroba zwyrodnieniowa stawów;
– defekty mózgu (demencja starcza, choroba Alzheimera i choroba Parkinsona, udar mózgu);
– choroby skóry (egzemy, łuszczyca, przedwczesne starzenie);
– problemy w obrębie narządu wzroku (zaćma, zwyrodnienie plamki żółtej);
– schorzenia układu pokarmowego (nieżyt żołądka, wrzody żołądka i dwunastnicy);
– nowotwory jajnika, jądra, jelita grubego, macicy, nerek, pęcherza, piersi, płuca, skóry, trzustki;
– patologie układu krążenia (choroba wieńcowa, miażdżyca, nadciśnienie, zaburzenia rytmu i zawał serca).
Polifenole zatrzymują działanie enzymów utleniających – lipooksygenazy oraz cyklooksygenazy. Co więcej, zapobiegają powstawaniu jonów metali. Dzięki temu polifenole mają działanie przeciwnowotworowe. Usuwają wolne rodniki z okolic materiału genetycznego i zapobiegają tym samym jego modyfikacjom (mutacje). Dodatkowo kwercetyna zapobiega podziałom komórek nowotworowych oraz je niszczy.
Niewątpliwą zaletą polifenoli jest działanie przeciwmiażdżycowe. Dzięki ograniczeniu działania lipooksygenazy hamują powstawanie i rozwój stanów zapalnych w ustroju. Ponadto dzięki ograniczeniu działania cyklooksygenazy wykazują charakter antyagregacyjny (zapobiegają odkładaniu blaszek miażdżycowych) oraz zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych. Katechiny obniżają stężenie cholesterolu frakcji LDL. Wspomniane już antocyjany odpowiadają za wzrost stężenia cholesterolu frakcji HDL. Z kolei hyperozyd powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi.
Katechiny hamują produkcję glukozy w wątrobie i obniżają stężenie cukru we krwi. Oprócz tego wpływają na produkcję insuliny, intensyfikują procesy transformacji proinsuliny we właściwy hormon. Chronią również wątrobę przed wirusami WZW A i B. Co więcej, wykazano, że ten rodzaj związków zapobiega rozwojowi Helicobacter pylori (przyczyna rozwoju raka żołądka), a także sprzyja rozwojowi dobroczynnych drobnoustrojów – bifidobakterii i bakterii kwasu mlekowego. Należy także wspomnieć o kwercetynie, która zwalcza wirusy opryszczki wargowej i płciowej.
Polifenole wykazują korzystny wpływ na stan skóry. Poprawiają stopień nawilżenia skóry, wykazują działanie przeciwzmarszczkowe, aktywują podziały komórek skóry (co powoduje pogrubienie skóry), stymulują produkcję kolagenu i elastyny, dzięki czemu skóra jest elastyczniejsza i jędrna. Ponadto zmniejszają zaczerwienienia i obrzęki poprzez poprawę cyrkulacji krwi, działają rozjaśniająco na przebarwienia, poprawiają koloryt skóry, a także wspomagają procesy naprawcze w przypadku jej uszkodzenia.
Do pozostałych prozdrowotnych właściwości polifenoli zalicza się:
– działanie antyalergiczne (kwercetyna hamuje uwalnianie histaminy i zmniejsza jej produkcję);
– zapobieganie chorobom neurologicznym, jak choroba Alzheimera, demencja starcza czy choroba Parkinsona;
– zmniejszenie ryzyka i ograniczenie rozwoju schorzeń narządu wzroku, jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej.
Polifenole w największych ilościach występują w roślinach. W przypadku owoców, które można uznać za ich podstawowe źródło, wymienia się aronię, czarny bez, brzoskwinie, czereśnie, dziką różę, granaty, grejpfruty, jabłka, jagody (tj. borówki, jeżyny, maliny, porzeczki), pomarańcze, truskawki, winogrona i wiśnie. Do najbardziej antyoksydacyjnych warzyw zalicza się brokuły, buraki ćwikłowe, cebulę, czerwoną paprykę, czosnek, fasolę zieloną, kapary, kapustę, pietruszkę (nać i korzeń), seler (nać i korzeń) oraz szpinak.
Duże stężenie polifenoli znajduje się także w czerwonym winie, herbacie, nasionach kakaowca, oliwie z oliwek, orzechach, piwie, sokach owocowych i warzywnych oraz yerba mate.
Skuteczność działania polifenoli potwierdza praca badawcza naukowców ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Badacze w 2013 r. zaprezentowali wyniki licznych badań, które udowadniają prozdrowotne właściwości tych związków.
W badaniach in vitro przeprowadzonych na komórkach trzustki szczura wykazano, że epikatechina przyczynia się do wzrostu produkcji oraz wydzielania insuliny. W innym badaniu dowiedziono, że daidzeina ogranicza wchłanianie glukozy, a genisteiny redukują insulinooporność u kobiet po menopauzie.
Badanie dotyczące wpływu polifenoli na choroby sercowo-naczyniowe potwierdziło, że takie związki jak peroksydazy czy reduktazy glutationowe regulują proces utleniania cholesterolu frakcji LDL oraz wykazują właściwości przeciwzapalne. Co więcej, zapobiegają agregacji płytek krwi, sprzyjają rozszerzeniu naczyń krwionośnych oraz obniżają ciśnienie krwi.
