GABA – o tym suplemencie mogłeś nie słyszeć
Intensywne ćwiczenia i stresujący tryb życia bardzo często doprowadzają do stanu ogólnego psychofizycznego wyczerpania. Każdy z nas choć raz doświadczył sytuacji, w której po położeniu się do łóżka był zbyt zmęczony, aby zasnąć. Jak sobie z tym radzić? Jak wspomóc nocną regenerację organizmu i złagodzić skutki intensywnej aktywności fizycznej i umysłowej? Zapoznaj się z właściwościami produktu GABA.
SPIS TREŚCI:
1. Co to jest GABA?
2. Po co się stosuje GABA?
3. Działanie
4. Dawkowanie
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Co to jest GABA?
GABA jest suplementem, który wspomaga prawidłowe funkcjonowania układu nerwowego. Ten neuroprzekaźnik ogranicza jego nadmierne pobudzenie, przez co może łagodzić skutki stresu. GABA pozytywnie wpływa na nastrój, wspomaga nocną regenerację organizmu i nasila produkcję hormonu wzrostu w przysadce mózgowej.
Stres, zmęczenie fizyczne i psychiczne to obecnie nieodłączne elementy naszego życia. Każdy szuka sposobów na polepszenie komfortu życia. GABA, czyli kwas gamma-aminomasłowy, staje się coraz bardziej popularnym suplementem, szczególnie wśród sportowców. Badania dotyczące prozdrowotnego wpływu przyjmowania GABA nadal trwają. Wielu sportowców potwierdza jego wyciszające działanie na organizm, szczególnie w czasie intensywnych przygotowań do startów.
GABA to naturalnie występujący w mózgu kwas gamma-aminomasłowy, sklasyfikowany jako aminokwas niebiałkowy. Jest głównym neuroprzekaźnikiem ograniczającym i hamującym aktywność ośrodkowego układu nerwowego (OUN). W największym stężeniu występuje w układzie pozapiramidowym (wspomagającym i umożliwiającym automatyzację ruchów). Prekursorem GABA jest glutaminian, anion podstawowego aminokwasu będący neurotransmiterem pobudzającym w ośrodkowym układzie nerwowym. GABA działa przeciwstawnie do takich neuroprzekaźników pobudzających jak adrenalina i dopamina.
Kwas gamma-aminomasłowy oddziałuje na komórki poprzez receptory błonowe. Szacunkowo prawie 1/3 neuronów wykorzystuje GABA w komunikacji między sobą. Zmniejszona aktywność enzymatyczna dekarboksylazy glutaminianowej, aminotransferazy GABA i dehydrogenazy semialdehydobursztynianowej upośledza metabolizm kwasu gamma-aminomasłowego, a to powoduje wystąpienie różnorodnych chorób. Aby wzmocnić przekaźnictwo nerwowe z udziałem GABA, należy wpłynąć na zahamowanie wychwytu zwrotnego GABA z przestrzeni synaptycznej. Poznanie wszystkich etapów przekształcania kwasu gamma-aminomasłowego przez enzymy pozwoliło zrozumieć źródło niejednej choroby neurologicznej.
2. Po co się stosuje GABA?
GABA to suplement, który znalazł swoje zastosowanie w kulturystyce w celu zwiększenia dotychczasowej masy mięśniowej i spalania tkanki tłuszczowej. GABA stabilizuje również ciśnienie w krwi i łagodzi ból. Substancja ta ma korzystny wpływ na sen – a jak wiadomo, dobry sen jest podstawą regeneracji organizmu po ciężkim wysiłku fizycznym.
GABA jako suplement zróżnicowanej diety najczęściej stosowany jest przez sportowców. Ze względu na pełnione funkcje przyjmowany jest w okresie wzmożonego wysiłku – okresu okołostartowego, ze względu na ograniczony czas na regenerację staje się jej niezbędnym elementem.
Poza działaniem wyciszającym GABA wpływa na sekrecję hormonu wzrostu o działaniu anabolicznym. Jest to szczególnie pożądane w okresie budowy masy mięśniowej oraz rekompozycji sylwetki.
Poznanie wpływu kwasu gamma-aminomasłowego na organizm pozwala wywnioskować, że będzie dobrym rozwiązaniem w przypadku przetrenowania, ogólnego przemęczenia czy też chronicznego stresu. Suplementacja pozwoli uniknąć zaburzeń homeostazy kwasowo-zasadowej bądź wspomoże walkę z nimi. Jest to szczególnie ważne dla zachowania optymalnej pracy włókien mięśniowych.
GABA działa na nasz organizm w kompleksowy sposób. Do efektów stosowania zalicza się:
– zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi;
– podniesienie poziomu i skuteczność hormonu wzrostu;
– lepszą przemianę materii, GABA wpływa na jakość snu;
– wzmacnianie układu odpornościowego organizmu;
– zwiększenie syntezy białek w mózgu, mięśniach i wątrobie;
– aktywne uczestnictwo w regeneracji i tworzeniu masy mięśniowej;
– lepszą kontrolę cukru we krwi;
– lepszy apetyt.
Oprócz tych wszystkich korzyści suplement GABA jest znany także z pomocy przy problemach z prostatą, depresją, poza tym zwiększa popęd płciowy, a także normalizuje funkcjonowanie mózgu. Omawiany suplement jest polecany w stanach dyskomfortu w stawach oraz plecach.
Zażywający GABA obserwują u siebie lepszą koncentrację, co prowadzi
do poprawy funkcji pamięci i innych funkcji psychicznych.
O zaburzeniach związanych z przekaźnictwem nerwowym, w którym uczestniczy układ GABA-ergiczny świadczą różnego rodzaju schorzenia i choroby układu nerwowego, tj. schizofrenia, bezsenność, padaczka czy też zaburzenia siły i pracy mięśniowej. Wszystko to związane jest z uczestniczeniem GABA w procesach poznawczych, do których należą zdolność skupiania uwagi czy też pamięć robocza. Kwas gamma-aminomasłowy odgrywa także ważną rolę w procesie odczuwania bólu.
Jednocześnie odpowiednia ilość GABA jako neuroprzekaźnika w mózgu wiąże się z obniżeniem odbioru sygnałów, przez co dochodzi do redukcji stresu, szybszego odczucia relaksu i odprężenia, obniżenia napięcia mięśniowego. Wpływa to na skuteczniejszą i szybszą regenerację organizmu.
Ponadto badania naukowe pokazują, że kwas gamma-aminomasłowy wpływa na wsparcie funkcji jelit poprzez regenerację nabłonka i oddziaływanie na układ odpornościowy.
Zapewnienie optymalnego poziomu neuroprzekaźników w mózgu wpływa na zachowanie koncentracji, witalności i dobrego samopoczucia.
Ze względu na polepszenie koncentracji i ogólnego stanu psychicznego GABA może być stosowany przez osoby aktywne nie tylko fizycznie, ale także umysłowo, które jednocześnie borykają się z zaburzeniami snu i regeneracji oraz zmęczeniem psychicznym.
Znajdziemy również badania wykazujące pozytywny wpływ GABA na gospodarkę węglowodanową w organizmie. Stosowanie odpowiednich leków redukujących katabolizm kwasu gamma-aminomasłowego powodował poprawę stanu zdrowia osób chorych na cukrzycę oraz zespół uogólnionego sztywnienia (SPS).
Leki wpływające na poziom neurotransmiterów GABA stosuje się w leczeniu takich schorzeń jak depresja czy też choroba Alzheimera. Suplementacja może wydawać się dobrym rozwiązaniem w przypadku nadmiernego stresu i zmęczenia przy jednocześnie podwyższonym ryzyku rozwoju wyżej wymienionych chorób.
4. Dawkowanie
Najbardziej korzystny czas na spożycie GABA to ok. 60 minut przed snem. Pomoże w lepszym wydzielaniu hormonu wzrostu w osoczu, który następuje ok. 90 minut po zaśnięciu. Sugeruje się przyjmować dodatkowe dawki GABA podczas wczesnych godzin porannych, co spowoduje kolejny skok poziomu hormonu wzrostu. Jednakże nie przeprowadzono badań, które udowodniłyby, że może to przynieść dodatkowe korzyści. Poza tym dawka ta może być zbyt duża dla większości ludzi.
GABA jako suplement coraz powszechniej jest stosowany przez osoby aktywne fizycznie w celu zintensyfikowania okresu regeneracji i odpoczynku. Zalecane dawki rozpoczynają się od poziomu 500 mg i dochodzą nawet do 5000 mg. Najczęściej jednak oscylują w granicach 2–3 g. Ważną kwestią jest rozpoczęcie suplementacji od najniższej sugerowanej dawki, stopniowo ją zwiększać i cały czas obserwować zachowanie organizmu.
Jeśli jednym z powodów, dla których wykorzystano suplementację GABA, było zwiększenie poziomu hormonu wzrostu, powinno się dążyć do przyjmowania suplementu w optymalnej zalecanej dawce. Nie powinno się przekraczać tej dawki ze względu na możliwe skutki uboczne, gdyż kwas gamma-aminomasłowy nie jest adaptogenem (naturalnym preparatem ziołowym wspomagającym odporność na stres i zmęczenie) i mogą wystąpić negatywne skutki po przyjmowaniu zbyt wysokich dawek.
Jak już wspomnieliśmy, ze względu na swoje właściwości zaleca się przyjmować GABA ok. 30–60 minut przed snem. Wpływa to na polepszenie wydzielania m.in. hormonu wzrostu. Suplement powinno się przyjmować na pusty żołądek. Bardzo ważne, aby nie suplementować GABA przed treningiem, gdyż wpływa rozluźniająco na mięśnie szkieletowe, co obniża możliwości treningowe sportowca.
5. GABA – skutki uboczne
Jak większość suplementów, kwas gamma-aminomasłowy może nieść za sobą niebezpieczeństwo wystąpienia skutków ubocznych. Głównie należą do nich:
– przyspieszona akcja serca i duszności,
– mdłości,
– mrowienie i swędzenie,
– senność.
Pierwszym sygnałem świadczącym o przyjmowaniu zbyt wysokich dawek GABA jest przyspieszenie akcji serca i spłycenie oddechu, pozostałe objawy występują średnio po ok. 30 minutach od spożycia.
GABA nie powinny stosować osoby z zaburzeniami na tle psychicznym. Ze względu na powodowanie senności i rozluźnienia nie zaleca się suplementacji GABA w krótkim czasie przed prowadzeniem samochodu lub obsługiwaniem różnego rodzaju maszyn.
Do tej pory nie przeprowadzono badań na temat wpływu kwasu gamma-aminomasłowego na kobiety w ciąży, karmiące piersią, dzieci i osoby w podeszłym wieku i osoby borykające się z chorobami nerek i wątroby. W związku z czym nie powinny one przyjmować tego suplementu.
Nie ma jednoznacznego stanowiska naukowego dotyczącego wpływu GABA na zmiany nastroju i stan umysłu. Obecnie wiemy, że nie jest on w stanie przejść przez barierę krew–mózg. Mimo to obserwuje się jego wyciszające działanie na organizm. Nie zawsze jednak GABA oddziałuje z taką samą intensywnością. Nie we wszystkich przypadkach GABA wykazywał oczekiwaną skuteczność. Znane są badania, w których nie wykazano statystycznych różnic w procesie regeneracji czy jakości snu pomiędzy osobami suplementującymi kwas gamma-aminomasłowy a grupą kontrolną. Jakie jest więc jego działanie?
Przypuszcza się, że kwas gamma-aminomasłowy oddziałuje prozdrowotnie już w naszych jelitach. Stosując zalecane dawki według schematu suplementacji, warto sprawdzić, czy GABA wpływa na nas, a jeśli tak, to w jakim stopniu. Oczywiście należy rozpocząć od naturalnych metod regeneracji organizmu poprzez odpowiednią ilość snu i unikanie stresorów. Jeśli staje się to niewystarczające, warto wspomóc się suplementacją kwasu gamma-aminomasłowego (GABA).
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Furgała A., Sałat K., Podkowa A., Transportery gaba jako cel terapeutyczny dla nowych leków przeciwbólowych, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ. Nauki Ścisłe” 2016, 12(1), 141–154.
Kwas γ-aminomasłowy (GABA), http://neuroexpert.org/wiki/kwas-%CE%B3-aminomaslowy-gaba/ (2.03.2018).
Traczyk D., Czy jesteś jedną z tych osób, na które działa GABA? – o tym, jak wypoczywać efektywniej, https://dieta-sportowca.pl/2017/01/gaba/ (2.03.2018).
Wisłowska A. et al., Rola układu GABA-ergicznego i serotoninergicznego w regulacji zachowań lękowych i terapii zaburzeń lękowych, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 2003, 12(2), 201–210.
Kowalski A., Rębas E., Żylińska L., Kwas γ-aminomasłowy – metabolizm i jego zaburzenia, „Postępy Biochemii” 2007, 53(4), 356–360.
Prud'homme G.J., Glinka Y., Kurt M., The anti-aging protein Klotho is induc ed by GABA therapy and exerts prot ective and stimulatory effects on pancreatic beta cells, „Biochemical and Biophysical Research Communications” 2017, 493(4), 1542–1547.
Boonstra E. et al., Neurotransmitters as food supplements: the effects of GABA on brain and behawior, „Frontiers in Psychology” 2015, (6)1520, 1–5.
Mariusz Janecki
