Ashwagandha – charakterystyka, skład, właściwości, zastosowanie
Znana i stosowana w tradycyjnej medycynie starohinduskiej od wielu tysięcy lat. Wywodzi się z Indii. Powszechnie występuje również w środkowej i południowej Azji. Od niedawna zyskuje popularność ze względu na wpływ, jaki wykazuje na zdrowie. Czym tak naprawdę jest witania ospała? Jakie prozdrowotne właściwości posiada? W jaki sposób należy ją stosować? Czy spożywanie ashwagandhy poza korzystnymi efektami może powodować także skutki uboczne?
SPIS TREŚCI:
1. Ashwagandha – krótka charakterystyka
2. Ashwagandha – skład
3. Ashwagandha – właściwości i zastosowanie
4. Ashwagandha – jak wybrać odpowiedni produkt?
1. Ashwagandha – krótka charakterystyka
Witania ospała jest krzewem z rodziny psiankowatych. Występuje m.in. w południowo-wschodniej części Europy i w Afryce. Witania ospała, która dla wielu z pewnością jest lepiej znana jako ashwagandha, to roślina oferująca niezliczone korzyści. Osiąga nawet do 150 centymetrów wysokości. Pochodzi głównie z Indii, gdzie uprawia się ją na globalną skalę, lecz powszechnie występuje także w krajach takich jak Iran, Afganistan, Pakistan, Bangladesz, Sri Lanka czy Egipt. W Europie cieszy się stale rosnącym zainteresowaniem i coraz większą popularnością zarówno wśród badaczy, jak i konsumentów.
Ashwagandha charakteryzuje się kwiatami o żółto-zielonej barwie oraz czerwonymi lub ciemnopomarańczowymi owocami przypominającymi jagody. Świeży korzeń tej rośliny odznacza się nieprzyjemnym zapachem określanym mianem końskiego, skąd wywodzi się jego nazwa – ashwagandha w języku sanskryckim oznacza „zapach konia”. To właśnie korzeń oraz owoce są wykorzystywane w lecznictwie.
2. Ashwagandha – skład
Witania ospała zawiera wiele niezwykłych substancji aktywnych wykazujących właściwości farmakologiczne, dzięki czemu nosi miano rośliny o działaniu adaptogennym. Oferuje nam całą gamę różnorodnych korzyści zdrowotnych. Głównym elementem składowym ziela ashwagandhy są tak zwane witanolidy – substancje o strukturze witaferyny A, mającej charakter laktonu. To właśnie dzięki nim roślina ta działa m.in. przeciwbakteryjnie, przeciwnowotworowo, hamuje podział komórek na drodze mitozy oraz skutecznie obniża ciśnienie tętnicze krwi.
Korzeń ashwagandhy stanowi natomiast źródło substancji z grupy glikowitanolidów, do której należą sitoindozydy oraz witanozydy. Te z kolei wspierają przede wszystkim działanie układu nerwowego, lecz nie tylko. Dodatkowo w witanii ospałej można znaleźć związki z grupy fitosteroli (beta-sitosterole), alkaloidy, głównie nikotynowe, takie jak np. anahigryna czy anaferyna, kumaryny, fenolokwasy (kwas chlorogenowy), a także całkiem spore ilości żelaza.
3. Ashwagandha – właściwości i zastosowanie
Lista prozdrowotnych funkcji witanii ospałej jest długa. Badania naukowe potwierdzają skuteczność ashwagandhy we wspieraniu funkcjonowania układu nerwowego. Przypisuje się jej bowiem działanie przeciwlękowe oraz antydepresyjne. Zwiększa koncentrację i usprawnia proces zapamiętywania. Co więcej, związki znajdujące się w witanii ospałej wykazują zdolność pobudzania receptorów układu GABA-ergicznego umiejscowionych w podwzgórzu, przez co dochodzi do zahamowania wydzielania kortykoliberyny. W rezultacie zwiększa się tolerancja organizmu na napięcie nerwowe. Dlatego też suplementacja ashwagandhą może przynieść ulgę i pomóc osobom narażonym na permanentny stres.
Ponadto istnieją także doniesienia, że witania ospała może być skutecznym elementem terapii choroby Alzheimera. Wynika to z faktu, że ashwagandha spowalnia proces tworzenia się płytek beta-amyloidu, które działają destrukcyjnie na neurony osób cierpiących na różnego rodzaju choroby neurodegeneracyjne. Co więcej, substancje aktywne zawarte w witanii ospałej posiadają zdolność hamowania acetylocholinoesterazy rozkładającej acetylocholinę, która usprawnia procesy pamięciowe w mózgu. To ważne, gdyż u osób cierpiących na chorobę Alzheimera obserwuje się znaczny niedobór tego neuroprzekaźnika. Ashwagandha pobudza również neurogenezę – stymuluje syntezę nowych neuronów oraz wydłużenie aksonów.
Ashwagandha korzystnie wpływa także na procesy rozrodcze. Badania naukowe dowodzą, że poprawia ona funkcje seksualne zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Dobroczynnie wpływa na libido. Niweluje problemy z erekcją u mężczyzn. Witania ospała hamuje także peroksydazę lipidów, zwiększa liczbę plemników i ich ruchliwość oraz reguluje poziom hormonów reprodukcyjnych. Wszystko to sprawia, że poprawia jakość nasienia, a tym samym stanowi dobrą alternatywę dla mężczyzn zmagających się z niepłodnością.
Witania ospała korzystnie wpływa także na układ odpornościowy. Jest skuteczna w leczeniu chorób autoimmunologicznych. Zawarte w niej substancje nasilają namnażanie komórek swoistego układu odpornościowego, zwanych limfocytami B i T, oraz wzmagają aktywność komórek NK (natural killers), przez co wykazują działanie cytotoksyczne i przeciwbakteryjne.
Co więcej, ashwagandha wspomaga również działanie układu krwionośnego. Poprawia bowiem przepływ substancji odżywczych do wnętrza komórek, niweluje anemię, wzmacnia układ krążenia, poprawia profil lipidowy krwi poprzez obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego, LDL i triglicerydów oraz podniesienie poziomu HDL. Działa także hipoglikemicznie i hipotensyjnie.
Dodatkowo witania ospała wykazuje następujące działanie:
– stymuluje gruczoł tarczowy, wspomaga jego pracę, co skutkuje zmniejszeniem nasilenia objawów jego niedoczynności,
– poprawia koordynację i czas reakcji, przez co zwiększa wydolność fizyczną,
– poprawia napięcie mięśni i działa anabolicznie, a tym samym wzmacnia tkankę mięśniową,
– wspomaga leczenie alergii i astmy, łagodzi nieżyt nosa, dzięki czemu poprawia funkcje oddechowe,
– działa moczopędnie i redukuje obrzęki,
– wspomaga pracę trzustki, nerek i wątroby,
– opóźnia procesy starzenia.
4. Ashwagandha – jak wybrać odpowiedni produkt?
Obecnie ashwagandha jest produktem łatwo dostępnym na rynku. Można ją znaleźć zarówno w sklepach internetowych, jak i stacjonarnych oferujących zdrową żywność. Dostępne są preparaty w formie tabletek i korzenia przeznaczonego do sporządzania wywarów. Sięgając po preparat w formie tabletek, należy zwrócić szczególną uwagę na skład. Ważne jest, by produkt był dobrej jakości. Do grupy tej należą preparaty zawierające ekstrakt z korzenia ashwagandhy standaryzowany na 2,5% witanolidów i więcej.
Zaleca się przyjmowanie 1–2 tabletek na dobę, w zależności od zaleceń producenta. Jeśli wybierzemy świeży korzeń ashwagandhy, zaleca się jego parzenie bądź gotowanie pod przykryciem przez kilka minut, a następnie picie wywaru dwa razy dziennie. Do stosowania witanii ospałej, poza ciążą i okresem karmienia piersią, nie ma żadnych przeciwwskazań. Nie należy jednak przekraczać zalecanych dawek, mimo że nie odnotowano jak dotąd skutków ubocznych po spożyciu tej rośliny.
W medycynie ajurwedyjskiej ashwagandha jest stosowana od tysięcy lat jako tonik poprawiający witalność i pracę mózgu. Stosuje się ją także w leczeniu wielu różnych schorzeń. W świetle doniesień naukowych witania ospała jest prawdziwym dobrodziejstwem natury. W Polsce zyskuje ona coraz większą sławę, co jest dobrym znakiem. Ashwagandha to roślina, która niewątpliwie powinna być stosowana przez każdego z nas – zarówno przez osoby zdrowe, jak i zmagające się z różnymi chorobami. Kupując ten produkt, podejmujemy najtrafniejszą decyzję w życiu, ponieważ inwestujemy w nasze zdrowie.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Sengupta P. et al., Role of Withania somnifera (Ashwagandha) in the management of male infertility, „Reproductive BioMedicine Online” 2017, 1–16, 29277366.
Dongre S., Langade D., Bhattacharyya S., Efficacy and safety of Ashwagandha (Withania somnifera) root extract in improving sexual function in women: a pilot study, „Biomed Research International” 2015, 1–9, 284154.
Kuboyama T., Tohda C., Komatsu K., Effects of Ashwagandha (roots of Withania somnifera) on neurodegenerative diseases, „Biological and Pharmaceutical Bulletin” 2014, 37(6), 892–897.
Ven Murthy M.R. et al., Scientific basis for the use of Indian ayurvedic medical plants in the treatment of neurodegenerative disorders: ashwagandha, „Central Nervous System Agents in Medicinal Chemistry” 2010, 10(3), 238–246.
Obidoska G., Sadowska A., Rośliny o działaniu adaptogennym, „Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin” 2004, 233, 163–171.
Mishra L.C, Singh B.B., Dagenais S., Scientific basis for the therapeutic use of Withania somnnifera (ashwagandha): a review, „Alternative Medicine Review” 2000, 4, 334–346.
