Sól kuchenna – zalety i wady
Sól jest używana przez człowieka od bardzo dawna. Pierwotnie była środkiem konserwującym, pozwalającym na dłuższe przechowywanie żywności i ograniczającym jej psucie. Walory smakowe soli doceniono później. Jest niezbędnym dodatkiem w procesie wypieku pieczywa, wyrobu przetworów mięsnych, serów dojrzewających czy kiszonek. Nadaje smak, ogranicza także rozwój niepożądanej mikroflory, dzięki czemu jest ważnym czynnikiem higienicznym. Sól kuchenna jest podstawowym źródłem sodu w diecie.
SPIS TREŚCI:
1. Sól kuchenna – rola sodu w organizmie człowieka
2. Wpływ nadmiernego spożycia soli na rozwój chorób
3. Zawartość soli w produktach spożywczych
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Sól kuchenna – rola sodu w organizmie człowieka
Sód jest pierwiastkiem niezbędnym dla organizmu człowieka. Jest najważniejszym kationem występującym w płynach pozakomórkowych. Odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, zapewnia właściwe ciśnienie krwi i odpowiednią równowagę osmotyczną w zewnątrzkomórkowych płynach ustrojowych.
Sód i potas wpływają na potencjał błony komórkowej, bez którego prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych czy czynność komórek mięśniowych nie byłyby możliwe. Sód bierze udział w transporcie aminokwasów i cukrów. Jest także ważny w regulacji gospodarki kwasowo-zasadowej organizmu.
Pomimo tylu ważnych funkcji, które pełni w organizmie, spożywany w nadmiarze sód, głównie w postaci soli kuchennej, może przyczyniać się do rozwoju wielu groźnych chorób.
2. Wpływ nadmiernego spożycia soli na rozwój chorób
Nadmierne spożycie soli może przyczynić się do:
– wzrostu ciśnienia tętniczego, wystąpienia chorób układu krążenia i zwiększenia ryzyka udaru mózgu;
– nadwagi i otyłości. Sól nie ma bezpośredniego wpływu na ich rozwój, powoduje jednak wzmożone pragnienie, które jest często gaszone słodzonymi napojami znajdującymi się w grupie produktów przyczyniających się do rozwoju nadwagi i otyłości, ponieważ ich spożywanie wiąże się ze wzrostem ilości energii przyjmowanej w ciągu dnia;
– obciążenia pracy nerek poprzez zwiększenie ilości wydalanego z moczem białka, co jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób nerek, zwłaszcza powstawania kamicy nerkowej;
– zwiększenia ryzyka nowotworów, powstawanie zmian zanikowych błony śluzowej żołądka sprzyja zapoczątkowaniu procesów nowotworowych. Wzrasta także ryzyko zakażenia Helicobacter pylori, która także może być przyczyną zmian nowotworowych w żołądku.
Nadmierne spożycie soli może również wypływać na rozwój układu kostnego u dzieci. Wynika to z faktu, że nadmiar sodu ma niekorzystny wpływ na ogólnoustrojową gospodarkę wapniową. Zbyt duża ilość soli w diecie może prowadzić do zwiększonej demineralizacji kości, gdyż powoduje zwiększone wydalanie wapnia z moczem. Nadmiar sodu wzmaga również wydalanie z moczem magnezu.
3. Zawartość soli w produktach spożywczych
Jedynie ok. 10% spożywanego dziennie sodu jest związane z jego naturalną zawartością w produktach takich jak mleko i jego przetwory, białko jaja, świeże mięso i ryby, warzywa, owoce. Pozostałe 90% to sól używana do sporządzania potraw, dosalania gotowych potraw oraz dodawana w trakcie procesów technologicznych żywności.
Naturalna zawartość sodu w produktach wynosi od kilku do kilkudziesięciu miligramów w 100 g produktu. Jednak zastosowanie procesów przetwórczych sprawia, że zawartość sodu może wzrosnąć nawet kilkaset razy w stosunku do pierwotnej zawartości w użytym surowcu.
Produkty spożywcze kupowane na co dzień mogą zawierać duże ilości soli. Wśród produktów, w których zawartość soli jest duża, znajdują się m.in. przetwory mięsne i rybne, sery podpuszczkowe, pieczywo, koncentraty zup i sosów, dania gotowe, produkty wędzone i marynowane, mieszanki przyprawowe czy słone przekąski. Dlatego podczas zakupów należy już w sklepie zwracać uwagę na to, ile soli zawiera dany produkt. Warto wybierać ten o jak najniższej zawartości tego składnika.
Obecnie podawanie informacji o zawartości soli/sodu na opakowaniu produktu jest dobrowolne. W nowo opracowywanych przepisach Unii Europejskiej przewiduje się obowiązkowe podawanie zawartości soli.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Włodarek D. et al., Dietoterapia, Warszawa 2014, 141–144.
Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Warszawa 2009, 159–160.
Szostak W.B., Jarosz M., Wpływ spożycia soli na rozwój chorób układu krążenia, „Żywienie Człowieka i Metabolizm” 2010, 37, 5–6.
Stolarz-Skrzypek K., Kawecka-Jaszcz K., Ograniczenie spożycia soli kuchennej jako metoda prewencji nadciśnienia tętniczego, „Postępy Nauk Medycznych” 2009, 1, 34–38.
Jarosz M., Sajór I., Konsekwencje nadmiernego spożycia soli, zachowajrownowage.pl/wp-content/uploads/2015/06/160721Sol-artykul_MJIwSa.pdf (19.11.2018).
Czerwińska D., Czerniawska A., Ocena spożycia sodu, z uwzględnieniem soli kuchennej jako źródła w wybranej populacji warszawskiej, „Roczniki Państwowego Zakładu Higieny” 2007, 58(1), 205–210.
Wojtasik A., Sól – dobra czy zła? Co warto wiedzieć?, zachowajrownowage.pl/wp-content/uploads/2013/09/S%c3%b3l-dobra-czy-z%c5%82a-Co-warto-wiedzie%c4%87.pdf (19.11.2018).
