Słodycze w jadłospisie dzieci – czy mogą być elementem zdrowej diety
Słodycze w diecie maluchów to temat trudny. Niektórzy rodzice przymykają oko na słodkie przekąski, inni wprowadzają ich całkowity zakaz. W dzisiejszym świecie trudno jednak udawać, że słodyczy nie ma. Cukier jest prawie wszędzie, a producenci prześcigają się w wymyślaniu coraz lepszych przysmaków dla najmłodszych. Jak rozsądnie wprowadzić słodycze do diety dziecka? Czy zakaz jedzenia słodyczy jest dobrym wyjściem?
SPIS TREŚCI:
1. Dlaczego lubimy słodycze
2. Zdrowa relacja ze słodyczami
3. Słodycze w diecie dziecka – wskazówki
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Dlaczego lubimy słodycze
Zamiłowanie do słodyczy jest cechą wrodzoną. Słodki smak jest pierwszym, który poznaje dziecko. Już pierwszy pokarm, mleko mamy, dzięki zawartości laktozy ma lekko słodki smak. Co więcej, słodki jest nawet płyn owodniowy, który pije maluch w brzuchu mamy. Smak ten kojarzony jest więc z mamą, bezpieczeństwem i ciepłem.
Reakcją organizmu na spożycie produktów o słodkim smaku jest wzrost poziomu endorfin i serotoniny (węglowodany pobudzają produkcję serotoniny, która poprawia nastrój). Słodki smak kojarzony jest z pokarmem bezpiecznym, nietrującym i dojrzałym, sygnalizuje również zazwyczaj wysoką gęstość energetyczną.
Dodatkowo już w dzieciństwie łączymy pozytywne emocje ze słodyczami. Pojawiają się w ważnych i miłych chwilach życia, np. podczas urodzin, świąt czy innych uroczystości. Często są prezentem lub nagrodą w wygranym konkursie. Dawniej słodycze były spożywane od święta, i to raczej w formie domowych wypieków.
2. Zdrowa relacja ze słodyczami
Nie mamy wpływu na wrodzone upodobanie do słodyczy, ale mamy wpływ na własne zachowania. Warto pokazywać dzieciom, że słodycze to jeden z wielu rodzajów jedzenia. Nie powinny być produktem zakazanym – ważniejszy jest całokształt diety.
Co istotne, słodycze nie powinny pełnić funkcji nagrody, pocieszenia czy pomagać w rozładowaniu napięcia. Nagradzanie dziecka słodyczami za zjedzony obiad lub dobre zachowanie nie jest dobrym pomysłem. W późniejszym okresie może to skutkować zaburzoną relacją z jedzeniem – pocieszaniem się, zmniejszaniem napięcia lub gratyfikacją łakociami.
Zamiast prezentów w postaci słodyczy można wybrać drobne upominki, np. naklejki, gazetki, kolorowanki. Urodziny niech kojarzą się ze świetną zabawą, a nie tylko z dużą ilością słodyczy. Słodkości nie powinny być też produktem, na który trzeba sobie specjalnie zasłużyć (np. kiedy zje się cały obiad). Zasada „najpierw obiad, potem deser” nie sprawdzi się, gdyż wskazuje, że deser jest czymś ważniejszym, lepszym niż obiad, z którym najpierw trzeba się „przemęczyć”, żeby dostać nagrodę. Lepiej, aby słodycze były elementem posiłku, np. podwieczorku, podane razem z bardziej wartościowymi produktami, np. owocami, orzechami czy koktajlem.
3. Słodycze w diecie dziecka – wskazówki
Warto pamiętać, że celem rodziców nie powinno być całkowite uchronienie pociechy przed spożywaniem słodyczy (prawdopodobnie jest to niemożliwe), ale zbudowanie dobrej relacji z jedzeniem, w tym ze słodkościami. Jak o to zadbać?
Nie podawaj słodyczy dzieciom poniżej 2. roku życia
Pierwsze lata życia dziecka to okres, w którym rodzice mają największy wpływ na to, co ląduje na talerzu. Cukier i słodycze ze sklepu nie powinny być stałym elementem jadłospisu dziecka do ukończenia 2 roku życia. Oczywiście nie trzeba robić problemu z jednorazowego podania dziecku np. kawałka tortu urodzinowego.
Na co dzień warto jednak unikać w jadłospisie dziecka nie tylko białego cukru, ale także cukru brązowego, ksylitolu, miodu, syropu klonowego oraz innych zamienników. Warto również ograniczać nawet tzw. zdrowe słodycze, jak batoniki daktylowe, musy owocowe, lizaki z ksylitolem czy żelki z soku owocowego.
Przyjrzyj się etykietom produktów
Warto uświadomić sobie, jak dużo cukru zjada cała rodzina. Cukier może znajdować się w jogurtach, płatkach śniadaniowych, napojach, suszonych owocach itp. Słodzone napoje warto zastąpić wodą (można dodać do niej owoce, np. cytrusy, i miętę), a słodkie płatki śniadaniowe płatkami owsianymi, jaglanymi lub kukurydzianymi (bez cukru w składzie).
Daj dobry przykład
Warto zastanowić się nad własną relacją ze słodyczami – czy słodycze pojawiają się w momencie smutku lub stresu? Dzieci uczą się przez naśladowanie. To, jaką relację ze słodyczami będzie miało dziecko, w dużej mierze zależy od tego, co rodzice pokazują w domu. Jeśli słodkości są narzędziem np. do poprawy humoru u rodziców, łatwo przekazać taki schemat dzieciom. W przypadku gdy relacja z jedzeniem (np. ze słodyczami) jest zaburzona u rodziców, warto zadbać najpierw o jej naprawę. W tym celu można skorzystać z pomocy psychodietetyka.
Nie dziel żywności na dozwoloną i zakazaną
Słodycze mogą być elementem zdrowej diety – ważna jest ich ilość i jakość. Warto oczywiście podkreślać, że produkty mniej zdrowe (np. słodycze ze sklepu) lepiej spożywać rzadziej. Jednak zabranianie spożywania słodyczy może wywołać odwrotny efekt. Zakazany owoc kusi najbardziej – dziecko może zacząć jeść słodycze w ukryciu, co dodatkowo może wywołać u niego poczucie winy.
Wprowadź zdrowsze alternatywy
Przygotowanie domowych słodkości będzie bardzo dobrym pomysłem, kiedy dziecko ma ochotę na coś słodkiego. Warto zaangażować malucha w przygotowanie np. babeczek, ciasta, ciastek owsianych, gofrów, placuszków, koktajlu owocowego, a nawet lodów. Dobrym wyborem będzie też zaproponowanie dziecku świeżych lub suszonych owoców (np. daktyle, śliwki, figi, morele, rodzynki). Owoce można też podać w formie sałatki.
Jeśli dziecko dostanie słodycze w prezencie, nie zabieraj mu ich
Gdy dziecko cieszy się ze słodkiego prezentu, warto to uszanować. W przypadku gdy na co dzień dba się o prawidłowe żywienie, sporadyczne małe odstępstwa nie będą problemem. Można ustalić z dzieckiem, jaką część słodyczy może zjeść od razu, a jaką zostawi na później. Warto również porozmawiać z dziadkami i innymi osobami bez obecności dziecka i zaproponować alternatywny dla słodkich prezentów. Dobrze przyjrzeć się również jadłospisowi w placówce, do której uczęszcza dziecko. Jeśli w żłobku lub przedszkolu pojawiają się słodycze, to warto porozmawiać na ten temat z opiekunami i wspólnie znaleźć alternatywę.
Podsumowując, warto pamiętać, że to rodzice mają największy wpływ na to, jak będą wyglądać nawyki żywieniowe dzieci, dlatego warto konsekwentnie trzymać się ustalonych reguł. Najlepszym wyjściem będzie znalezienie złotego środka. Słodycze mogą być elementem zdrowej diety i nie powinny być całkowicie zakazane. Oczywiście, zbyt duża ilość słodyczy w jadłospisie wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Nadmierna ilość cukru może prowadzić np. do nadwagi, otyłości czy próchnicy. Warto jednak pamiętać, że najważniejszy jest całokształt diety, która powinna być różnorodna, bogata w warzywa i owoce i inne wartościowe produkty.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Cyran A., 5 zasad zdroworozsądkowego podejścia do słodyczy w diecie dziecka, dietly.pl/blog/slodycze-w-diecie-dziecka-5-zasad (28.08.2023).
Dziechciarz P. et al., Cukry w żywieniu dzieci i młodzieży – stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, „Standardy Medyczne. Pediatria” 2019, 16, 561–570.
Szajewska H. et al., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, „Standardy Medyczne. Pediatria” 2021, 18(1), 7–24.
Wędołowska Z., 3 proste rady, by słodycze przestały Cię przerażać, szpinakrobibleee.pl/slodycze-3-proste-rady/ (28.08.2023).
