Kawa – pić czy nie pić?
Na świecie nie brakuje ani kawoszy, ani przeciwników picia kawy. Podczas gdy jedni wychwalają cudowne właściwości kawy, inni negują wszystko, co ma z nią związek. Kawa nadal jest przedmiotem wielu dyskusji. Często pojawia się pytanie – pić czy nie pić?
SPIS TREŚCI:
1. Kawa a wrażliwość insulinowa
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Kawa a wrażliwość insulinowa
Wrażliwość insulinowa to zdolność reagowania komórek mięśniowych, tłuszczowych oraz wątrobowych na działanie insuliny. Im wyższa wrażliwość insulinowa, tym lepiej insulina radzi sobie z poziomem glukozy w naszym organizmie, odpowiednio rozprowadza ją po ciele, by przyniosła jak najlepsze efekty dla naszych komórek.
Kawa posiada dużą ilość polifenoli, a przede wszystkim kwasu chlorogenowego, które wykazują właściwości antyoksydacyjne oraz wpływają na poprawę wrażliwości insulinowej. Przypuszczalnie kwas chlorogenowy hamuje rozwój cukrzycy typu 2 m.in. dzięki osłabieniu absorpcji glukozy w przewodzie pokarmowym. Dodatkowo kawa prawdopodobnie hamuje rozwój cukrzycy typu 2 dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym. Spożycie kawy obniża w organizmie poziom prozapalnej interleukiny 18 (jej wysoki poziom uznawany jest za czynnik rozwoju cukrzycy).
Dowiedziono, że picie kawy u osób z prawidłową masą ciała może poprawiać wrażliwość insulinową oraz zmniejszać ryzyko późniejszego wystąpienia cukrzycy typu 2. Jednak do tej pory nie sprecyzowano mechanizmu, który odpowiadałby za wyżej wymienione działanie kawy.
Można powiedzieć, że miażdżyca jest chorobą, która współistnieje z cukrzycą. Trudno jednak jednoznacznie wskazać szkodliwy wpływ kawy w tym zakresie. Co prawda, spożycie kawy jest jednym z potencjalnych czynników, który może być odpowiedzialny za wzrost poziomu homocysteiny we krwi (co zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych), jednak kawa zawiera wspomniane wyżej polifenole, których właściwości antyoksydacyjne przeciwdziałają wystąpieniu choroby miażdżycowej.
Warto w przypadku tego działania zwrócić również uwagę na rodzaj kawy i sposób jej parzenia. Kawa parzona, która przygotowywana jest bez użycia filtrów, ma potencjalnie większy wpływ na wzrost poziomu homocysteiny, tym samym wzrost poziomu cholesterolu LDL, niż kawa filtrowana.
Najczęściej poruszanym tematem w kontekście kawy jest jej wpływ na ciśnienie tętnicze. Kawa nie zwiększa ryzyka zachorowania na nadciśnienie tętnicze u osób zdrowych i aktywnych fizycznie.
Kawa podnosi ciśnienie tętnicze krwi, ale jest to efekt krótkotrwały, spowodowany przyspieszoną akcją serca, zwiększeniem jego pojemności wyrzutowej oraz zwiększeniem oporu naczyniowego. Osoby, które chorują na nadciśnienie, powinny zachować ostrożność w spożywaniu kawy, jednak nie muszą jej eliminować. Badania wykazują, że spożycie 1–3 filiżanek kawy dziennie zmniejsza ryzyko zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych. Co więcej, wykazano, że wzrost ciśnienia zaraz po spożyciu kawy jest większy u osób, które nie piją kawy regularnie.
Rola kofeiny i jej metabolitów – teofiliny i teobrominy – polega na aktywowaniu receptorów dopaminy, a w konsekwencji na pobudzeniu ośrodkowego układu nerwowego i kory mózgowej, zwiększeniu wydzielania mediatorów takich jak serotonina, GABA, adrenalina i noradrenalina, czego skutkiem jest odczucie zwiększonej koncentracji oraz pobudzenie i polepszenie nastroju. Jest to bardzo ważne, szczególnie w dzisiejszych czasach, kiedy tempo życia wymaga od nas zwiększonej koncentracji i wydajności już od wczesnych godzin porannych.
Kawa może być również pomocna dla kierowców, ponieważ niweluje uczucie senności. Dowiedziono, że kierowcy, którzy spożyli kofeinę – byli bardziej uważni i skupieni w porównaniu z osobami, które nie sięgnęły po ten napój. Należy jednak pamiętać, że spożycie wysokich dawek kofeiny może prowadzić do nadmiernego pobudzenia, zwiększonej diurezy czy też tachykardii. Kawa u osób uprawiających sport oprócz zdolności poprawiania wrażliwości insulinowej przyspiesza tempo przemiany materii. Dzieje się to w wyniku zwiększonej termogenezy oraz zwiększonej oksydacji kwasów tłuszczowych. Dodatkowo kofeina zapobiega zmęczeniu mięśni poprzez przyspieszanie odnawiania zapasów glikogenu.
Czy kobieta w ciąży może spożywać kawę? To bardzo ważne pytanie. Okazuje się, że i tak, i nie. Wykazano bowiem, że u kobiet pijących duże ilości kawy stwierdzono wyższe ryzyko poronienia. Przy odpowiedniej dawce kofeiny (do 300 mg) spożycie kawy przez kobiety w ciąży jest dozwolone. Należy zwrócić uwagę na dzienny bilans kofeiny oraz jej analogów (np. teiny występującej w herbacie lub mateiny w yerba mate).
Zdaje się, że zalety picia kawy przewyższają jej wady. Picie kawy nie jest zabronione, a czasami jest nawet wskazane. Należy pamiętać, że wszystko w nadmiarze szkodzi. Kawę warto wprowadzić do diety ze względu na walory smakowe i zdrowotne.
Warto pamiętać, że u osób borykających się z problemami przewodu pokarmowego kawa nie jest wskazana, gdyż stymuluje procesy wytwarzania kwasu solnego, działającego drażniąco na błony, oraz zmniejsza napięcie dolnego zwieracza przełyku, przez co nasila objawy choroby refluksowej.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Wierzejska R., Jarosz M., Picie kawy a ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Optymistyczne doniesienia naukowe, „Przegląd Epidemiologiczny” 2012, 66, 509–512.
Żukiewicz-Sobczak W. et al., Wpływ spożycia kawy na organizm człowieka, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2012, 18(1), 71–76.
Dworzański W., Kawa i kofeina – wrogowie czy sprzymierzeńcy kardiologa?, „Kardiologia Polska” 2011, 69(2), 173–176.
Zdrojewicz Z., Grześkowiak K., Łukasiewicz M., Czy picie kawy jest zdrowe?, „Medycyna Rodzinna” 2016, 19(3), 138–145.
