Jedną z najpopularniejszych metod przechowywania żywności jest mrożenie. Technika ta nie wymaga specjalistycznej wiedzy, nakładów finansowych czy dużej ilości czasu. Mrożenie pozwala na zminimalizowanie marnowania jedzenia, zachowanie smaku sezonowych produktów, a dodatkowo może pomóc zaoszczędzić pieniądze. To tylko niektóre zalety tej metody. Można przypuszczać, że w dobie coraz większej popularności zero waste mrożenie może mieć ogromne znaczenie.

 

SPIS TREŚCI:

1. Czym jest mrożenie

2. Jak prawidłowo mrozić

3. Zalety mrożenia

4. Wady mrożenia

5. Jakie produkty można mrozić

6. Czego nie można mrozić

7. Cenne wskazówki

 


1. Czym jest mrożenie
Według Słownika języka polskiego pod red. Szymczaka M. mrozić oznacza „poddać coś działaniu niskiej temperatury”. Zabieg ten ma na celu maksymalne przedłużenie trwałości żywności oraz zachowanie jej wartości odżywczej. W domowych warunkach maksymalna temperatura panująca w zamrażarkach wynosi ok. –18°C, w profesjonalnych zakładach produkcyjnych jest ona jeszcze niższa, co pozwala na zminimalizowanie wad jakościowych produktu.

 

Im szybciej produkt zostanie zamrożony, tym lepsze są jego struktura, smak i wygląd. Należy pamiętać, że pod żadnym pozorem nie można ponownie zamrażać już rozmrożonych produktów. Jeżeli dany artykuł spożywczy został wyjęty z zamrażarki i rozmrożony, należy go jak najszybciej zużyć. Ponowne zamrażanie zwiększa ryzyko rozwoju bakterii i wystąpienia groźnych zatruć pokarmowych.

 

2. Jak prawidłowo mrozić
Mrożenie żywności nie należy do trudnych czy skomplikowanych metod przedłużania trwałości. Przede wszystkim należy zapakować produkt i włożyć go do zamrażarki. Można pomyśleć, że jest to czynność banalna, jednak warto zapamiętać kilka przydatnych wskazówek.

 

Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na rodzaj produktu – ogromne znaczenia ma to, czy mrożone będą warzywa, czy pierogi. Najmniej wymagającym produktami są chleb i artykuły cukiernicze (drożdżówki, bułeczki, ciasta). Należy szczelnie owinąć je folią spożywczą lub, jeżeli chcemy zadbać o środowisko, zapakować do pojemnika wielokrotnego użytku, a następnie opisać.

  Fabryka Siły Sklep

Mrożenie owoców i warzyw powinniśmy rozpocząć od wyselekcjonowania najlepszej jakości produktów (odrzucić zmiażdżone czy obite owoce). Następnie należy je umyć i dobrze osuszyć. Zaleca się, aby owoce i warzywa umieścić na tacce i zachować przerwy między owocami – w ten sposób każda sztuka zostanie zamrożona oddzielnie. Ułatwi to późniejsze wykorzystanie produktów w kuchni.

 

Gdy warzywa i owoce zostaną zamrożone, należy szybko (aby się nie rozmroziły) umieścić je w szczelnym opakowaniu i opisać. Z pierogami, knedlami czy kopytkami należy postąpić podobnie. Surowe lub wstępnie podgotowane wyroby należy rozłożyć na tackach, a gdy zostaną zamrożone, umieścić w szczelnym opakowaniu.

 

Po drugie, należy właściwie opisać etykietę – niezależnie od rodzaju żywności zawsze należy umieścić na niej stosowne informacje. Na opakowaniu powinny widnieć nazwa produktu i data jego zamrożenia, np. „jagody czarne, 25.07.2019 r.”. Pozwoli to na uniknięcie pomyłek, np. jagody i czarne porzeczki po zamrożeniu wyglądają bardzo podobnie i nietrudno o wyjęcie z zamrażarki niewłaściwego produktu. Warto wspomnieć, że każdy rodzaj żywności charakteryzuje się nieco innym sugerowanym czasem przechowywania.

 

Sugerowany czas przechowywania wybranych produktów w zamrażarce:
– wołowina mielona: do 3 miesięcy,
– wołowina w kawałkach: 6–12 miesięcy,
– wieprzowina: do 2 miesięcy,
– ryby tłuste: do 6 miesięcy,
– ryby chude: 6–12 miesięcy,
– owoce i warzywa: do 12 miesięcy,
– zupy, gulasze z warzywami i mięsem: 2–3 miesiące,
– pieczywo: 4–6 miesięcy,
– ciasta: 6–8 miesięcy.

 

Umieszczenie na opakowaniu daty mrożenia pozwala ustalić, w jakim czasie należy wykorzystać dany produkt.

 

Po trzecie, ważna jest temperatura mrożenia i jego czas. Zaleca się szybkie mrożenie w maksymalnie niskiej temperaturze. Według badania Hyun-Wooka K. i wsp. z 2018 r. ten sposób może przyczyniać się do zminimalizowania wad jakościowych mięsa, m.in. zatrzymania wody i zachowania kruchości. Warto wspomnieć, że cały czas trwają badania udoskonalające procesy mrożenia. Naukowcy dążą do zachowania struktur świeżych produktów przy zachowaniu wartości odżywczej oraz maksymalnym przedłużeniu trwałości. Wykorzystują takie procesy jak m.in. zamrażanie wysokociśnieniowe (HPF), z wykorzystaniem mikrofal (MWF), z zaburzeniami elektrycznymi (EF) czy wspomagane ultradźwiękami (UAF).

Do zamrażania warzyw i owoców zalecane jest osmo-dehydro-zamrażanie (ODF).

 

Badacze podkreślają, że aby zrozumieć wpływ technologii na procesy zamrażania żywności, należy przeprowadzić więcej eksperymentów. Na podstawie badania z 2017 r. można wysnuć wniosek, że zamrażanie wspomagane ultradźwiękami może poprawić wydajność tego procesu poprzez wytwarzanie małych i równomiernie rozmieszczonych kryształów lodu, co przedkłada się na lepszą jakość żywności. Ta metoda jest zalecana do przechowywania warzyw i owoców. Z kolei producentom mrożonych ryb sugeruje się, aby wykorzystywali metodę izochoryczną. Badanie Năstasei G. i wsp. z 2017 r. potwierdza, że w tym przypadku tkanki mięśniowe zostają nienaruszone – nie dochodzi do odwodnienia.

 

3. Zalety mrożenia
Jedną z największych zalet mrożenia żywności jest przedłużenie jej przydatności do spożycia. Jeśli zamrozimy pozostałe z obiadu mięso czy zupę, możemy spożyć je nawet kilka dni czy kilka tygodni później bez żadnych negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Jest to świetna metoda dla osób mieszkających samotnie czy małych rodzin, ale nie tylko. Nie zawsze mamy ochotę na spożywanie tej samej potrawy przez klika dni. Warto wspomnieć, że zdrowa dieta powinna być jak najbardziej urozmaicona. Nie trzeba przypominać, jakie ilości jedzenia przygotowujemy co roku na święta. Wiele osób nie wie, że świetną metodą jest szczelne zapakowanie resztek ciasta czy mięsa i włożenie ich do zamrażarki. Czy nie lepiej sięgnąć po ulubiony sernik kilka dni później, niż na siłę jeść go, zanim się zepsuje?

 

Kolejną zaletą mrożenia jest oszczędność czasu. W wolnej chwili warto przygotować posiłek w większej ilości i podzielić go na porcje. Tak przygotowane jedzenie można spokojnie zamrozić i wykorzystać, kiedy nie mamy czasu na gotowanie obiadu czy pieczenie bułek.

 

Skoro mowa już o oszczędnościach – metoda ta może pomóc w wydawaniu mniejszej ilości pieniędzy. Mrożenie owoców sezonowych takich jak maliny czy truskawki w sezonie wiosenno-letnim z pewnością będzie tańsze niż kupowanie tego typu produktów w chłodniejszych miesiącach. Dodatkowo nie musimy szukać świeżych owoców na półkach sklepowych w zimie lub płacić większej kwoty za takie same gotowe mrożonki.

 

Ogromnym plusem tej metody jest jej wpływ na jakość surowca. Do produktów, które możemy przechowywać po zamrożeniu, należą mięso, wędliny czy ryby. Po prawidłowym rozmrożeniu są one niemalże nie do odróżnienia od świeżych odpowiedników.

 

Oczywiście trzeba pamiętać, że nie każda żywność nadaje się do mrożenia lub nie będzie tak atrakcyjna wizualnie jak jej świeży odpowiednik. Pomimo utraty pierwotnego wyglądu, np. jeżyny, ich smak pozostanie taki sam. Dzięki temu można zatrzymać smak ulubionych warzyw czy owoców na długie tygodnie. Warto wiedzieć, że żywność mrożona ma dużą wartość odżywczą. Straty witamin i składników mineralnych są nieduże, dzięki czemu można bez obaw sięgać po mrożonki.

 

Bouzari A., Holstege D. i Barrett D.M. w badaniu opublikowanym w 2015 r. wykazali, że straty witamin (C, E, A, B2) w takich produktach jak brokuły, groch, kukurydza, marchew, zielona fasolka, szpinak, truskawki i jagody są minimalne. Co więcej, w niektórych mrożonkach zauważono wyższy poziom witamin niż w ich świeżych odpowiednikach. Stwierdzono, że poziom beta-karotenu spada w wyniku mrożenia m.in. w marchewce, szpinaku i grochu.
Ci sami badacze przeprowadzili również badanie dotyczące zawartości składników mineralnych, fenoli oraz błonnika w wyżej wymienionych produktach. Wykazali, że zatrzymanie wartości odżywczej było zależne od rodzaju towaru, ale w większości produktów nie zauważono znaczącej różnicy między świeżą a mrożoną żywnością. Mrożenie nie wymaga dodawania cukru, soli czy dłuższego czasu gotowania potraw. Dzięki temu nie dochodzi do strat wartościowych makro- i mikroskładników. Mrożone owoce są zdrowsze od wysokosłodzonych dżemów czy soków.

 

4. Wady mrożenia
Jak każda z metod przechowywania żywności mrożenie też może wiązać się z pewnymi negatywnymi aspektami. Niestety nie wszystkie produkty spożywcze nadają się do mrożenia. Uważa się, że produkty o bardzo dużej zawartości wody, np. sałata czy ogórek, po rozmrożeniu tracą bardzo dużo wody, dlatego nie zaleca się przechowywać ich z użyciem tej metody. Ogórki o wiele lepiej sprawdzą się jako domowe kiszonki.

 

Kolejnym minusem jest utrata apetycznego wyglądu niektórych produktów spożywczych. Żywność bogata w wodę, np. maliny, po rozmrożeniu nie jest już tak jędrna i apetyczna, ale nie można zapominać o smaku. W masach do ciast czy zdrowych koktajlach zamrożone owoce na pewno sprawdzą się świetnie.

 

Dla niektórych problemem może być specyficzny zapach mrożonych produktów. Owszem, jeżeli nie zadbamy o szczelne opakowanie, może być on wyczuwalny. Dlatego warto poświęcić kilka minut na wybranie odpowiednich pojemników czy folii spożywczej. Połączenie mrożonek z innymi świeżymi produktami czy dodanie odpowiednich przypraw może skutecznie pomóc w pozbyciu się wspomnianego zapachu w potrawie.

Dla niektórych prawidłowe opisanie, pakowanie żywności i mrożenie może być uciążliwe (czy nie łatwiej wrzucić żywność do kosza na śmieci?). Należy jednak mieć świadomość, że żywność jest w obecnych czasach bardzo droga i nie ma sensu marnować produktów i pieniędzy.

 

Dodatkowo mrożenie, a raczej korzystanie z przechowywanych produktów może wymagać odpowiedniego planowania jadłospisu i wyjmowania produktów z zamrażarki odpowiednio wcześnie, co również może być problematyczne dla niektórych osób. Prawidłowe rozmrażanie powinno odbywać się stopniowo. Pozwoli to na maksymalne zachowanie kształtu i smaku żywności. Z tego też powodu zaleca się mrożenie małych porcji, które będą wymagały mniej czasu do rozmrożenia.

 

Niektóre badania wskazują jednak, że mrożenie może obniżać soczystość mięsa drobiowego w wyniku długiego czasu mrożenia tego produktu. Na koniec warto wspomnieć, że opisywana metoda przechowywania żywności wiąże się z ograniczonym miejscem dostępnym w zamrażarce. Niestety nie każda zamrażarka jest na tyle duża, żeby pomieścić większe ilości żywności. Może to jednak motywować do bieżącego zużywania artykułów, co w gruncie rzeczy nie jest wcale złe. Zapobiega to zaleganiu żywności i spożywaniu nieświeżych produktów. Podsumowując – wszystko zależy od podejścia!

 

5. Jakie produkty można mrozić
Do produktów, które świetnie nadają się do mrożenia, zalicza się mięso (surowe oraz wędliny, kiełbasy), ryby (przede wszystkim świeże), grzyby, masło, niektóre owoce i warzywa. Poleca się mrożenie owoców takich jak np. truskawki, maliny, jeżyny, jagody czarne, borówki amerykańskie, śliwki, wiśnie, morele, agrest, porzeczki, czereśnie, brzoskwinie, granat, rabarbar czy mango. Warzywa dobrze znoszące mrożenie to np. szpinak, groszek zielony, marchew, seler, kalafior, brokuły, kukurydza, bób, szparagi, fasolka szparagowa, papryka pozbawiona gniazd nasiennych czy ugotowane buraki.

 

Doskonałym pomysłem jest mrożenie ziół. Drobno posiekany koperek czy pietruszkę można przełożyć do szczelnych pojemniczków lub wypełnić foremki do lodu ziołami i odrobiną wody. Resztki po obiedzie również możemy zamrozić, np. zupy, wywary, sosy (ale nie te na bazie jogurtu czy produktów mlecznych), gulasze, wszelkiego rodzaju upieczone czy ugotowane mięsa i ryby. Do zamrażarki można także włożyć żółty ser, pieczywo, ciasta (bez galaretek czy mas) czy drożdżówki.

 

6. Czego nie można mrozić
Należy pamiętać, że produkty o dużej zawartości wody źle znoszą mrożenie. Nie powinno się mrozić arbuzów, papai, pomarańczy, grejpfrutów, kiwi, ogórków, bakłażanów czy czosnku. Uważa się, że pomidory lepiej zamrażać w formie przecieru niż całych owoców. Odradza się mrożenia produktów mlecznych. Jogurty czy maślanki po rozmrożeniu rozwarstwiają się, przez co wyglądają nieapetycznie i tracą swoje walory smakowe. Nie zaleca się mrożenia surowych jajek w skorupkach.

 

7. Cenne wskazówki
Podsumowując, mrożenie żywności jest świetnym sposobem na przedłużenie jej trwałości. Warto jednak zapamiętać kilka podstawowych zasad:
– zamrażaj tylko dobrej jakości surowce,
– zadbaj o szczelne opakowania i prawidłowo opisz produkty,
– zamrażaj produkty szybko i w jak najniższej temperaturze, uzyskasz wtedy najlepsze efekty,
– pamiętaj, że nie każdy produkt nadaje się do mrożenia,
– nie wkładaj do zamrażarki produktów, które były już wcześniej zamrażane,
– nie doprowadzaj do zalegania jedzenie w zamrażarce – produkty, które są zamrożone 2 lata, na pewno nie będą tak smaczne jak te zamrożone przez 6 miesięcy.

 

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

Bibliografia
Słownik języka polskiego, pod red. Szymczaka M., Warszawa 1979, 223.
Bouzari A., Holstege D., Barrett D.M., Vitamin retention in eight fruits and vegetables: a comparison of refrigerated and frozen storage, „Journal of Agricultural and Food Chemistry” 2015, 63(3), 957–962.
Cheng L. et al., Emerging techniques for assisting and accelerating food freezing processes: A review of recent research progresses, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2017, 57(4), 769–781.
Bouzari A., Holstege D., Barrett D.M., Mineral, fiber, and total phenolic retention in eight fruits and vegetables: a comparison of refrigerated and frozen storage, „Journal of Agricultural and Food Chemistry” 2015, 63(3), 951–956.
Zhang P., Zhu Z., Sun D.W., Using power ultrasound to accelerate food freezing processes: Effects on freezing efficiency and food microstructure, „Critical Reviews in Food Science and Nutrition” 2018, 58(16), 2842–2853.
Giampietro-Ganeco A. et al., Physical and chemical characteristics of meat from broilers raised in 4 different rearing systems, stored under freezing for up to 12 months, „The Journal of Poultry Science” 2017, 96(10), 3796–3804.
Hyun-Wook K. et al., Effects of aging/freezing sequence and freezing rate on meat quality and oxidative stability of pork loins, „Meat Science” 2018, 139, 162–170.
Năstase G. et al., Isochoric and isobaric freezing of fish muscle, „Biochemical and Biophysical Research Communications” 2017, 485(2), 279–283.