Fitosterole i ich właściwości
Temat cholesterolu jest niezwykle popularny. Od wielu lat związek ten stanowi zmorę osób niedbających o swoje odżywianie, jest przyczyną wielu chorób, jak miażdżyca, zawały czy otyłość. Wciąż poszukiwane są nowe sposoby zapobiegające rozwojowi wielu schorzeń. W niniejszym artykule zostanie przybliżony temat fitosteroli, związków będących alternatywą dla niebezpiecznego cholesterolu LDL.
SPIS TREŚCI:
1. Co to są fitosterole?
2. Właściwości
3. Dawkowanie i źródła występowania
Indywidualne plany
dietetyczne i treningowe już od 42 zł / mies.
1. Co to są fitosterole?
Mianem fitosteroli określamy związki chemiczne pochodzenia roślinnego, których budowa jest łudząco podobna do budowy ich „zwierzęcego” odpowiednika, czyli cholesterolu. W roślinach odpowiadają przede wszystkim za ochronę przed roślinożercami poprzez naturalne wzmocnienie oraz utwardzanie błon komórkowych – zwiększa to odporność na uszkodzenia. Wśród tej wielkiej grupy związków blisko 10% stanowią stanole. To grupa różnorodnych substancji chemicznych, które wykazują silny wpływ na poziom cholesterolu. Można więc śmiało przypuścić, że sterole roślinne są organicznym stabilizatorem gospodarki lipidowej.
2. Właściwości
Właściwość stanoli, polegająca na modulowaniu poziomu cholesterolu jest de facto głównym działaniem całej grupy fitosteroli. Identyczna budowa komórkowa cząsteczek steroli oraz cholesterolu pozwala uzupełniać komórki roślinnymi zamiennikami. To powoduje wyraźną intensyfikację wydalania cząsteczek LDL (tzw. złego cholesterolu) oraz zastopowanie wchłaniania z przewodu pokarmowego. Normalizacja poziomu cholesterolu znacząco przyczynia się do poprawy przemiany materii oraz gospodarki tłuszczowej. To także bardzo dobry element profilaktyki chorób układu krążenia, których podłożem jest często nieprawidłowe stężenie cholesterolu. Systematyczne stosowanie steroli roślinnych z pewnością zmniejszy ryzyko rozwoju takich problemów jak miażdżyca, nadciśnienie, hipercholesterolemia czy choroba wieńcowa.
Działanie obronne cząsteczek fitosteroli w komórkach roślinnych znajduje również zastosowanie w ludzkim organizmie. Sterole roślinne wykazują bardzo silne działanie antyoksydacyjne i detoksykacyjne, co znalazło zastosowanie w leczeniu chorób nowotworowych. Komórka nowotworowa jest odporna na destrukcyjne działanie układu odpornościowego, który
za wszelką cenę stara się zatrzymać nieustanny proces progresji choroby. Systematyczne i długotrwałe stosowanie organicznych steroli przyczynia się do intensyfikacji procesów apoptozy. To jedna z reakcji obronnych ludzkiego organizmu, która powoduje zaprogramowanie patologicznej komórki do procesu samozniszczenia. Takie właściwości wykazuje przede wszystkim β-sitosterol, odpowiedzialny za wyraźne oddziaływanie na raka przewodu pokarmowego (okrężnicy), a także piersi.
Fitosterole są także polecane w przypadku innych zagrożeń dla zdrowia. Dieta bogata w produkty o wysokiej zawartości roślinnych steroli jest często rekomendowana w przypadku innych chorób o podłożu immunologicznym. Mowa tutaj przede wszystkim o schorzeniach narządu ruchu, jak łuszczyca stawowa, oraz stanach zapalnych o podłożu reumatoidalnym. Regularne spożycie organicznych związków sterolowych wyraźnie zwiększa wydzielanie insuliny. To natomiast ma niewątpliwie duży wpływ na łagodzenie przebiegu cukrzycy typu 2 oraz samo leczenie tego problemu. Znajduje również zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości związanych z pęcherzem moczowym. Fitosterole przyczyniają się do spadku zalegającej objętości moczu oraz nasilenia jego przepływu przez cewkę.
3. Dawkowanie i źródła występowania
Ze względu na swoje organiczne pochodzenie fitosterole znajdują się przede wszystkim w produktach roślinnych. Głównymi produktami wzbogacającymi dietę powinny być tłuszcze roślinne. Przede wszystkim mowa o olejach pozyskiwanych z kukurydzy, rzepaku, sezamu oraz słonecznika czy soi. Również popularna oliwa z oliwek sprawdzi się jako źródło naturalnych steroli. Oprócz tego w pokryciu ich codziennego zapotrzebowania pomocne będą migdały. Niemniej jednak bezwzględnym faworytem pod tym względem są otręby ryżowe. Spożycie w ciągu dnia 100 g tego produktu dostarcza naszemu organizmowi blisko 1200 mg naturalnego cholesterolu.
Jeśli chodzi o dawkowanie, należy pamiętać, że nawet najbardziej prozdrowotne związki mogą powodować niepożądane efekty, jeżeli zapomnimy o umiarze w ich stosowaniu. Zaleca się spożywać maksymalnie 3 g fitosteroli. Długotrwała suplementacja w wyższych dawkach może doprowadzić do upośledzenia wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K). Efektem tego mogą być ogólnoustrojowe zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu oraz rozwinięcie wielu innych poważnych schorzeń. Pamiętajmy, że pomimo szkodliwości złego cholesterolu jest on niezbędny do zachodzenia pewnych reakcji biochemicznych, które mają podłoże fizjologiczne. Wobec tego nie należy go całkowicie niwelować, a jedynie utrzymywać na bezpiecznym poziomie.
