Dieta dla niejadka – jak zwiększyć apetyt u dziecka
Większość małych dzieci przechodzi w swoim życiu fazę bycia niejadkiem. Objawia się to spożywaniem niewystarczającej ilości pokarmów, głównie warzyw i owoców. Dla wielu rodziców jest to duży problem, jednak można sobie z nim poradzić. Wystarczy zwrócić uwagę na kilka ważnych elementów.
SPIS TREŚCI:
1. Dlaczego dziecko nie chce jeść
2. Rola rodzica w kształtowaniu nawyków żywieniowych dziecka
3. Jak zachęcić dziecko do jedzenia – porady
4. Posiłki, które zaciekawią niejadka – przepisy
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Dlaczego dziecko nie chce jeść
Większość rodziców chociaż raz spotkała się z sytuacją, że dziecko nie chciało jeść, jadło za mało lub chciało jeść tylko słodycze. Może to być spowodowane różnymi czynnikami, które różnią się w zależności od wieku. Jeśli rodzic zauważy niechęć dziecka do jedzenia, należy zastanowić się nad potencjalną przyczyną.
Na początku należy zwrócić uwagę na aspekty zdrowotne. Choroba może znacznie osłabiać apetyt u dziecka, podobnie jak u osób dorosłych. Zaburzenia ze strony układu pokarmowego, alergie pokarmowe czy zakażenia pasożytnicze to także potencjalne przyczyny braku apetytu. Jeśli natomiast dziecko jest zdrowe fizycznie, nie zmaga się z żadną chorobą, należy rozważać inne problemy.
Rodzic powinien zwrócić również uwagę na aspekt psychologiczny. Jednym z czynników powodujących zmniejszone przyjmowanie pokarmów jest stres. Nie należy w żaden sposób naciskać na dziecko i zmuszać go do jedzenia. Nie rozwiąże to problemu, a wręcz przeciwnie – może wzmagać stres.
Innym problemem mogą być zaburzenia odżywiania. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, że anoreksja może dotykać także dzieci w wieku szkolnym, przedszkolnym i niemowląt. Anoreksja niemowlęca różni się nieco od klasycznej postaci choroby. Nie dochodzi do celowego zmniejszania masy ciała, ale u dzieci obserwuje się niechęć do spożywania pokarmów, co powoduje zaburzenia w ich rozwoju.
Ważne, aby jak najszybciej podjąć leczenie i nie dopuścić do powstania groźnych dla zdrowia i życia konsekwencji. Pomoc powinna zostać udzielona także rodzicom dziecka. Jest to trudny okres, który może być dla nich dużym obciążeniem psychicznym. Ponadto powinni otrzymać wskazówki, jak poradzić sobie z problemem podopiecznego. Bardzo często rozwiązaniem jest przestrzeganie zaleceń żywieniowych wydanych przez lekarza i dietetyka. Niekiedy pomocna zarówno dla dziecka, jak i rodziców może okazać się terapia (M. Cichecka-Wilk 2021).
Estetyka i rodzaj potraw to także ważny element w żywieniu dziecka. Niechęć do spożycia pokarmów może wynikać z monotonii i braku różnorodności posiłków. Warto zadbać, aby w diecie pojawiały się rozmaite produkty. Ich kolor i sposób podania mają duże znaczenie. Nieatrakcyjnie wyglądające potrawy nie zachęcają do spożycia osób dorosłych, a tym bardziej małych dzieci.
2. Rola rodzica w kształtowaniu nawyków żywieniowych dziecka
Rodzice powinni być dla dziecka przykładem. To oni są odpowiedzialni za kształtowanie nawyków żywieniowych swoich pociech już od najmłodszych lat. To właśnie wtedy dzieci naśladują i bacznie obserwują rodziców, dotyczy to także wyborów żywieniowych (S. Nazaruk 2019). Jeśli mama lub tata nie je owoców bądź warzyw, istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że dziecko także nie będzie chciało ich jeść. Podobnie może być w przypadku słodyczy. Jeśli rodzice je spożywają, to dziecko również będzie chciało ich spróbować.
Można nauczyć dziecko zdrowych nawyków żywieniowych. Jeśli maluch nie lubi np. szpinaku, ale zobaczy, że któryś z rodziców bardzo chętnie go je, może go to zachęcić do spróbowania. Bardzo ważne jest spożywanie posiłków wspólnie, przy jednym stole.
Jeśli dziecko jest niejadkiem i odmawia spożywania pokarmów, należy być cierpliwym. Rozwiązanie tego problemu może być bardzo czasochłonne i trudne, jednak wprowadzanie negatywnej atmosfery, krzyczenie na podopiecznego czy zmuszanie go do jedzenia nie przyniesie korzyści, a wręcz przeciwnie – może to pogarszać relacje dziecka z jedzeniem.
3. Jak zachęcić dziecko do jedzenia – porady
Liczba posiłków i pory ich spożywania
W diecie niejadka warto ustalić liczbę posiłków i pory ich spożywania. Taka regularność może pomóc w rozwiązaniu problemu. Posiłki nie muszą być duże objętościowo, ponieważ może to zniechęcić dziecko. Warto wprowadzić kilka mniejszych posiłków i zadbać o systematyczność. Jeśli na początku maluch będzie odmawiał spożywania niektórych z nich, należy dać mu czas.
Słodkie napoje i soki
Nie należy podawać dziecku słodkich napojów i dużych ilości soków. Picie między posiłkami może powodować, że w porze posiłku dziecko nie będzie czuło głodu. Uczucie pełności w konsekwencji doprowadzi do ograniczenia spożycia pokarmów lub całkowitej rezygnacji z posiłku. Soki warto przygotowywać w domu ze świeżych owoców i warzyw. Mogą stanowić formę przekąski.
System kar i nagród
Nie należy stosować systemu kar i nagród. Ukaranie dziecka za niezjedzenie posiłku może jeszcze bardziej zmniejszyć jego apetyt. Ponadto jedzenie będzie mu się źle kojarzyć. Podobnie w przypadku nagradzania. Nie należy stosować nagród, szczególnie w formie słodyczy. Takie działania mogą przynosić korzyści tylko chwilowo i prowadzą do utrwalenia niewłaściwych nawyków żywieniowych.
Wspólne gotowanie, wspólne zakupy
Świetnym rozwiązaniem problemu może okazać się wspólne gotowanie z dzieckiem lub pokazywanie mu całego procesu. Maluchy są bardzo ciekawe nowych rzeczy. Podczas całego procesu warto chwalić dziecko, powiedzieć, co zrobiło dobrze i jak smacznie wygląda przygotowana przez nie potrawa. Warto także dać mu wybór podczas przyrządzania niektórych posiłków. Może zadecydować, z czym będzie jadło kanapki lub jogurt.
Wspólne zakupy mogą pomóc w rozwiązaniu problemu. Podczas pobytu w sklepie warto dać dziecku możliwość wyboru ulubionych produktów. Mogą to być owoce lub warzywa. Taki proces może zachęcić dziecko do wybrania czegoś nowego, czego jeszcze nigdy nie próbowało.
Porównywanie do rówieśników
Rodzice bardzo często porównują dziecko do rówieśników. Takie zachowanie nie przynosi korzystnych efektów i może prowadzić do zaostrzenia problemu. Każde dziecko rozwija się w swoim tempie i wymaga innego podejścia, także w kontekście żywienia.
4. Posiłki, które zaciekawią niejadka – przepisy
Warto zadbać o to, aby posiłki podawane dziecku były atrakcyjne. Nawet kanapki przygotowane w odpowiedni sposób mogą wzbudzić zainteresowanie dziecka i zachęcić do spożycia posiłku. Użycie kolorowych talerzy lub sztućców jeszcze bardziej zaciekawi niejadka. Poniżej przedstawiono trzy propozycje na ciekawe dania dla dzieci.
Wesołe kanapki z szynką i warzywami
Składniki (na jedną porcję):
– chleb żytni – 2 kromki,
– masło – łyżeczka,
– wędlina z piersi kurczaka – 2 plastry,
– sałata – 2 liście,
– ogórek – 4 plastry,
– rzodkiewka – 2 plastry,
– papryka czerwona – 2 plastry,
– szczypiorek – łyżeczka.
Sposób przygotowania
1. Chleb posmarować masłem, nałożyć sałatę, a następnie wędlinę.
2. Ogórek i rzodkiewkę pokroić w plasterki, paprykę w słupki, a szczypiorek w kostkę.
3. Z warzyw przygotować buzię. Ogórek to oczy, rzodkiewka nos, z papryki zrobić uśmiech, a ze szczypiorku włosy.
Nadziewane kolorowe pulpeciki z ziemniakami i ogórkiem
Składniki:
– mięso mielone z kurczaka – ½ szklanki,
– jajko – sztuka,
– kasza manna – łyżka,
– marchew – 1½ sztuki,
– pietruszka – ½ sztuki,
– natka pietruszki – 2 łyżeczki,
– pomidory z puszki – ½ opakowania,
– ziemniaki – 2 sztuki,
– ogórek kiszony – sztuka,
– sól – szczypta,
– pieprz – szczypta.
Sposób przygotowania
1. Piekarnik rozgrzać do 180°C.
2. Marchew i pietruszkę zetrzeć na tarce o małych oczkach. Natkę pietruszki posiekać.
3. Mięso przełożyć do miski, dodać jajko, kaszę mannę, starte warzywa, natkę pietruszki, przyprawy i wymieszać.
4. Z przygotowanej masy uformować pulpeciki, przełożyć do naczynia żaroodpornego, zalać pomidorami i piec w piekarniku przez 45 minut.
5. Gotowe pulpety nałożyć na kolorowy talerz, obok nich położyć ugotowane ziemniaki i słupki ogórka.
Jajka w kształcie jeża podawane z kanapką
Składniki (na jedną porcję):
– chleb żytni – kromka,
– ser żółty – plaster,
– pomidor – 2 plastry,
– jajko – sztuka,
– sałata – 3 liście,
– szczypiorek – 2 łyżki,
– rzodkiewka – plaster.
Sposób przygotowania
1. Jajko ugotować na twardo, następnie obrać i przekroić na pół.
2. Szczypiorek pokroić w ok. 2–3-centymetrowe paski, następnie każdy wbić w żółtko jaja.
3. Sałatę umieścić pod jajkiem, a z rzodkiewki zrobić oczy i nos jeża.
4. Jajko podać z kanapką z serem żółtym i warzywami.
Bibliografia
Cichecka-Wilk M., Anoreksja niemowlęca – kryteria rozpoznania, etiologia, sposoby leczenia, „Studia Edukacyjne” 2021, 60, 213–229.
Nazaruk S. et al., Kształtowanie nawyków prozdrowotnych u dzieci w wieku przedszkolnym a potrzeba współpracy nauczycieli i rodziców – przykłady z praktyki przedszkolnej, Wybrane problemy edukacji przedszkolnej we współczesnym świecie, pod red. Klim-Klimaszewskiej A., Siedlce 2019, 11–21.
