Trądzik pospolity to schorzenie, które dotyka wiele młodych osób. Ze względu na powstające na skórze czerwone, często ropne wykwity, w wielu przypadkach prowadzi do obniżenia samopoczucia, a także pewności siebie, zwłaszcza w młodym wieku. Leczenie najczęściej jest długotrwałe i skomplikowane, dlatego nowe kuracje spotykają się z wielkim entuzjazmem. Czy cynk może być pomocny w walce z trądzikiem?

 

SPIS TREŚCI:

1. Trądzik pospolity – definicja

2. Przyczyny trądziku pospolitego

3. Metody leczenia

4. Cynk – rola i występowanie

5. Cynk – skutki niedoboru

6. Cynk a trądzik

7. Podsumowanie

 

 

1. Trądzik pospolity – definicja
Trądzik pospolity to jedna z najczęstszych chorób skórnych w młodym wieku. Do pierwszego rozpoznania zwykle dochodzi u osób w wieku 11–13 lat. U 15% pacjentów schorzenie ma przebieg ciężki, występują liczne stany zapalne, które bardzo często pozostawiają po sobie blizny. Szczyt zachorowalności na trądzik pospolity zazwyczaj przypada na okres między 14. a 17. rokiem życia.

 

Niestety nie da się przewidzieć czasu jego trwania, w większości zmiany utrzymują się na skórze przez 2–3 lata, jednak istnieją przypadki, w których stany zapalne występowały przez 10 lat. Choć choroba ta najczęściej dotyka osoby młode, to niewielki procent dorosłych również może jej doświadczać. Szacuje się, że ok. 5% kobiet i 1% mężczyzn po 40. roku życia zgłasza się do lekarza z klinicznymi stanami zapalnymi (J. Szepietowski i wsp. 2013). Zmiany skórne zwykle pojawiają się w obrębie twarzy i pleców, w mniejszej ilości na skórze ramion czy pośladków.

 

Zwykle wyróżnia się następujące typy trądziku:
– grudkowo-krostkowy,
– zaskórnikowy,
– ropowiczy,
– bliznowcowy.

 

2. Przyczyny trądziku pospolitego
Trądzik jest jednostką chorobową o bardzo skomplikowanej etiopatogenezie. Wyróżnia się kilka przyczyn jego powstawania, do głównych należą m.in.:
– zaburzenia rogowacenia ujść włosowych lub gruczołów łojowych,
nadmierne wydzielanie łoju,
– kolonizacja skóry przez bakterię Propionibacterium acnes,
– rozwój stanu zapalnego w obrębie skóry.


Wszystkie powyższe zjawiska są ze sobą powiązane. Trudno określić, który z tych czynników zapoczątkowuje rozwój kolejnych. Początkowo uważano, że za powstanie choroby odpowiada zaburzenie rogowacenia skóry, jednak coraz częściej można się spotkać z teorią, że to stan zapalny, a w szczególności komórki układu odpornościowego, które pojawiają się w obrębie gruczołów łojowych, są pierwszym symptomem tego schorzenia.

 

Według najnowszych badań (J. Szepietowski i wsp. 2012) w procesie powstawania zapalenia w obrębie skóry ogromne znaczenie mają dwa czynniki: produkowany przez sebocyty łój, a także interakcje między gruczołem łojowym a mikroorganizmami, w tym P. acnes. Nie ma jednak jednoznacznych dowodów, że to właśnie ta bakteria jest odpowiedzialna za powstawanie zmian w obrębie skóry, gdyż w części badanych ropni nie stwierdza się jej obecności. Fabryka Siły Sklep

 

W ostatnim czasie szczególną rolę w powstawaniu trądziku przypisuje się również insulinopodobnemu czynnikowi wzrostu (IGF-1). U kobiet wyższe stężenie IGF-1 koreluje z nasileniem choroby, a u mężczyzn – ze zwiększonym łojotokiem.

 

Czynniki zaostrzające stan chorobowy:
hormony – u kobiet w okresie przedmenstrualnym obserwuje się nasilenie zmian chorobowych;
dieta – wciąż trwają dyskusje co do udziału diety wysokowęglowodanowej w indukcji stanu zapalnego. Obserwuje się także nieliczne przypadki zaostrzenia choroby po spożyciu nabiału, a także w przypadku stosowania diety o wysokim indeksie glikemicznym (C.R. Juhl i wsp. 2018);
leki – istnieje duża grupa preparatów, które wpływają negatywnie na przebieg choroby, są to m.in. leki przeciwpadaczkowe i przeciwdepresyjne, witamina B12, barbiturany czy glikokortykosteroidy;
chlor – w tym przypadku warto uważać na chlorowaną wodę w basenach. Lepiej wybierać kąpieliska, które są ozonowane;
palenie tytoniu – nikotyna zawarta w papierosach może przyczyniać się do zaburzenia rogowacenia ujść włosowych i łojowych, co jest jedną z przyczyn powstawania trądziku;
stres – zwykle zwiększa wydzielanie kortyzolu, który ma działanie podobne do androgenów nasilających łojotok.

 

3. Metody leczenia

Głównym celem leczenia trądziku pospolitego jest zmniejszenie zmian skórnych, a także zminimalizowanie prawdopodobieństwa pojawienia się kolejnych. Bardzo ważna jest również ochrona przed powstawaniem blizn, które bardzo często wpływają niekorzystnie na samopoczucie osób chorych. Niestety zastosowanie wybranych metod terapeutycznych nie gwarantuje całkowitego wyleczenia.

 

Zwykle stosuje się leczenie miejscowe i ogólne, jednak metody postępowania zależą od postaci czy nasilenia zmian chorobowych. Leczenie miejscowe jest najczęściej wybieranym sposobem interwencji medycznej, a jego skuteczność wynosi około 60%. Preparaty są ukierunkowane na usunięcie zjawisk skórnych. W lżejszej postaci choroby stosuje się monoterapię, czyli tylko jeden preparat, a w przypadku postaci bardziej zaawansowanej – terapię skojarzoną przy użyciu kilku leków.

Do terapii miejscowej zwykle używane są:
– retinoidy,
– kwas azalainowy,
– nadtlenek benzoilu,
– antybiotyki miejscowe.

 

Stosowanie antybiotyków w leczeniu miejscowym nie jest jednak polecaną metodą, gdyż u wielu pacjentów istnieje duże ryzyko wystąpienia lekooporności flory bakteryjnej skóry. Choć są zwykle dobrze tolerowane, a także niezwykle skuteczne w zmniejszaniu stanu zapalnego, to nabycie przez bakterie oporności na dany antybiotyk wiąże się ze zbyt dużym ryzykiem.

 

W przypadku bardziej zaawansowanej postaci choroby zwykle stosuje się leczenie ogólne. Do preparatów stosowanych w tym przypadku zalicza się antybiotyki doustne, retinoidy i leki hormonalne. Podobnie jak w przypadku leczenia miejscowego ze względu na możliwość wystąpienia lekooporności zwykle nie stosuje się monoterapii przy użyciu antybiotyku ani nie łączy się kuracji antybiotykowej zewnętrznej i wewnętrznej. W niektórych przypadkach może dojść do wystąpienia działań niepożądanych związanych ze wszystkimi preparatami, jednak najczęściej dotyczy to retinoidów. Właśnie dlatego część osób nie decyduje się na podjęcie leczenia lub rezygnuje w trakcie kuracji.

 

4. Cynk – rola i występowanie

Cynk to pierwiastek o niezwykle istotnym wpływie na funkcjonowanie całego organizmu. Jest obecny w wielu enzymach, wpływa na syntezę hormonów, białek, a także na prawidłowy stan skóry i błon śluzowych. Jego zbyt niska zawartość ma duży wpływ na występowanie różnych zaburzeń naturalnych procesów fizjologicznych.

 

Cynk jest dostarczany do organizmu wraz z dietą. Dzienne zapotrzebowanie na ten składnik dla kobiet wynosi 8 mg, a dla mężczyzn – 11 mg. Cynk jest przyswajany głównie w jelicie cienkim, zależy to od wielu czynników takich jak stosowanie używek, poziom aktywności fizycznej, stresu, ilość cukru prostego i białka w diecie czy poziom żelaza i wapnia w organizmie. Jedną z przyczyn niedoboru cynku w diecie są choroby układu pokarmowego, które upośledzają wchłanianie tego pierwiastka z pożywienia.

 

Największe ilości cynku znajdują się w:
– pestkach dyni,
– czerwonym mięsie,
– owocach morza – małżach, ostrygach, krewetkach,
– grzybach – shiitake, kurkach, boczniakach,
– gryce,
– otrębach pszennych,
– nasionach fasoli,
– nasionach słonecznika,
– sezamie.

 

5. Cynk – skutki niedoboru
Największa ilość cynku znajduje się w mózgu, jest on niezbędny do prawidłowego przekazywania sygnałów synaptycznych. W przypadku niedoboru zaburzone zostaje przewodnictwo nerwowe. Pierwiastek ten ma również istotne znaczenie we wspieraniu prawidłowej pracy układu nerwowego. Jego zbyt mała ilość w organizmie może prowadzić do częstszych i dłuższych zakażeń. Jego obniżoną zawartość zauważa się również u osób cierpiących na depresję.

 

Ten pierwiastek bierze udział w regulacji gospodarki węglowodanowej, a także wpływa na gospodarkę hormonalną. Dowiedziono, że u osób cierpiących na zaburzenia glikemii zauważa się obniżone stężenie cynku w porównaniu z osobami zdrowymi. Cynk wspomaga walkę z wolnymi rodnikami. Ze względu na liczne funkcje, które pełni w ustroju, jego zbyt niskie stężenie może prowadzić do wielu uszkodzeń, stanów zapalnych czy chorób.

 

6. Cynk a trądzik
Cynk jest pierwiastkiem, który ma niezwykle duże znaczenie w utrzymaniu dobrego stanu skóry. Jego niedobór może prowadzić do osłabienia układu odpornościowego tego narządu, a w konsekwencji do pojawienia się alergii i dermatoz. Przyspiesza gojenie się ran, a także zwiększa odporność na zakażenia. Ma duży wpływ na procesy regeneracji skóry ze względu na czynny udział w przetwarzaniu kwasów tłuszczowych, a także metabolizowaniu kolagenu.

 

Cynk bierze udział w wydzielaniu prostaglandyn, czyli hormonów mających wpływ na funkcje wydzielnicze skóry. Jego zmniejszona ilość we krwi może prowadzić do nadmiernego wydzielania androgenów. Hormony te zwiększają wydzielanie łoju, co jest jedną z przyczyn trądziku.

 

Pierwsze badania, które potwierdziły skuteczność zastosowania preparatów z cynkiem w leczeniu trądziku pospolitego, pojawiły się już w latach 70. XX wieku. Grupa naukowców udowodniła wtedy, że suplementacja cynkiem powodowała zmniejszanie stanów chorobowych w tej jednostce (A. Maciejewska-Radomska i wsp. 2015).

 

Cynk może zmniejszać stan zapalny, ma również wpływ na obniżenie uwalniania cytokin zaangażowanych w powstawanie zapalenia w organizmie czy na wydzielanie histaminy, która pełni rolę mediatora stanów zapalnych.

 

Cynk wykazuje także działanie bakteriostatyczne w kierunku P. acnes, której przypisuje się ogromną rolę w powstawaniu trądziku pospolitego. U wielu pacjentów z tą dolegliwością stwierdza się zbyt niski poziom cynku w surowicy. Przeprowadzono badanie, w którym chorym podano dziennie suplement diety zawierający 500 mg cynku. Zauważono znaczną poprawę stanu skóry (B.E. Yee i wsp. 2020). Inni badacze postanowili sprawdzić skuteczność doustnej suplementacji cynkiem w porównaniu z najczęściej stosowanym antybiotykiem. Jak wykazało ich badanie, cynk charakteryzował się taką samą skutecznością (G. Michaëlsson i wsp. 1977; E. Tolino i wsp. 2021).

 

Dużą rolę w powstawaniu trądziku pospolitego przypisuje się nadekspresji insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1). Jak się okazuje, i w tym przypadku cynk może być pomocny, gdyż działa modulująco na układ IGF-1/IGF-1R, co prowadzi do zmniejszenia stanu zapalnego i poprawia stan zdrowia pacjenta.

 

7. Podsumowanie
Cynk nazywany jest pierwiastkiem zdrowia, to składnik ponad 300 enzymów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspiera układ odpornościowy na wielu płaszczyznach. Choć jego największe ilości znajdują się w mózgu, to aż 6% skrywa się w skórze. To pierwiastek, którego zbyt niska ilość koreluje z gorszym stanem skóry, włosów i paznokci. Jest niezbędny do prawidłowego gojenia się ran, a także naprawy DNA.

 

Jak pokazują badania, jego zastosowanie w leczeniu trądziku może przynosić liczne korzyści zdrowotne. Cynk poprzez regulację odpowiedzi immunologicznej, modulację insulinopodobnego czynnika wzrostu czy zmniejszanie populacji P. acnes ma wielowymiarowy wpływ na walkę z tą chorobą. Dlatego coraz więcej badaczy skupia się na wykorzystaniu jego dobroczynnych właściwości w poprawie stanu skóry.

 

Niewątpliwie trądzik pospolity jest jednostką złożoną i samo zastosowanie cynku nie będzie w stanie zupełnie jej wyleczyć. Warto jednak wykorzystać pozytywny wpływ tego pierwiastka na cały organizm i włączyć do codziennego menu produkty, które w niego obfitują. Świetnym pomysłem może okazać się dodanie pestek dyni do sałatki, częstsze sięganie po owoce morza, które dostarczają również zdrowych tłuszczów, czy dodawanie kaszy gryczanej do obiadu.

 

 

1 / 4
A jaki Ty masz cel? Nie trać czasu i zacznij już dziś! Skorzystaj z profesjonalnej opieki.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.

Bibliografia
Cervantes J. et al., The role of zinc in the treatment of acne: A review of the literature, „Dermatologic Therapy” 2017, 31, 1–17.
Dawidziak J., Balcerkiewicz M., Dieta jako uzupełnienie leczenia trądziku pospolitego (Acne vulgaris). Część I. Witaminy i minerały, „Farmacja Współczesna” 2016, 9, 1–5.
Juhl C.R. et al., Dairy intake and acne vulgaris: A systematic review and meta-analysis of 78,529 children, adolescents, and young adults, „Nutrients” 2018, 10(8), 1–13.
Kaymak Y. et al., Zinc Levels in Patients with Acne Vulgaris, „Journal of the Turkish Academy of Dermatology” 2007, 1(3), 71302a.
Michaëlsson G., Juhlin L., Ljunghall K., A double-blind study of the effect of zinc and oxytetracycline in Acne vulgaris, „British Journal of Dermatology” 1977, 97(5), 561–566.
Osowski S., Znaczenie diety w terapii trądziku pospolitego, „Kosmetologia Estetyczna” 2019, 6(8), 755–760.
Placek W., Dieta w chorobach skóry, Lublin 2015.
Romańska-Gocka K. et al., The possible role of diet in the pathogenesis of adult female acne, „Postępy Dermatologii i Alergologii” 2016, 33(6), 416–420.
Serafin M., Dąbrowska H., Trądzik zwyczajny – etiopatogeneza i leczenie, „Nowa Pediatria” 2003, 2, 128–132.
Stainforth J. et al., A single-blind comparison of topical erythromycin/zinc lotion and oral minocycline in the treatment of acne vulgaris, „Journal of Dermatological Treatment” 1993, 4(3), 119–122.
Szcześniak M., Grimling B., Meler J., Cynk – pierwiastek zdrowia, „Farmacja Polska” 2014, 70(7), 363–366.
Szepietowski J. et al., Acne vulgaris: pathogenesis and treatment. Consensus of the Polish Dermatological Society, „Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny” 2013, 99(6), 649–673.
Tolino E. et al., An Open-label Study Comparing Oral Zinc to Lymecycline in the Treatment of Acne Vulgaris, „The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology” 2021, 14(5), 56–58.
Yee B.E. et al., Serum zinc levels and efficacy of zinc treatment in acnevulgaris: A systematic review and meta-analysis, „Dermatologic Therapy” 2020, 33(6), e14252.