Jak sobie poradzić z sezonową alergią? 5 wskazówek
Niektórym wiosna nie kojarzy się wyłącznie z budzącą się do życia przyrodą i lepszą pogodą, ale i z nawracającymi i dość uciążliwymi reakcjami alergicznymi. Co robić, aby opanować wiosenną alergię i zminimalizować ryzyko pojawienia się związanych z nią problemów? Te 5 wskazówek ułatwi życie osobom borykającym się z alergią sezonową.
SPIS TREŚCI:
1. Alergia sezonowa – najważniejsze informacje
3. Dbaj o jakość powietrza w domu
4. Zadbaj o jelita i codzienną dietę
5. Zwróć uwagę na suplementację
6. Dbaj o higienę dróg oddechowych
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Alergia sezonowa – najważniejsze informacje
Katar sienny, pyłkowica czy też alergiczne zapalenie zatok przynosowych to różne nazwy dla alergii wiosennej – sezonowych zmian zapalnych w obrębie błony śluzowej nosa, które wywołują szereg uciążliwych objawów.
Przyczyną kataru siennego jest przede wszystkim bezpośredni kontakt z alergenami, co wiosną zwykle oznacza pyłki roślinne pochodzące z:
– traw, np. tymotka łąkowa;
– drzew, np. brzoza, dąb, klon;
– chwastów, np. ambrozja, bylica, babka lancetowata;
– kwiatów, zwłaszcza o silnym zapachu, np. lilie, pelargonie.
Niemniej jednak nie tylko pyłki roślinne mogą sprzyjać reakcjom alergicznym. Należy też wspomnieć o zwierzęcej sierści, ptasim pierzu i zarodnikach pleśni, które mogą znajdować się w powietrzu.
Kontakt z alergenem wyzwala odpowiedź immunologiczną, co skutkuje uwalnianiem sporych pokładów histaminy z komórek tucznych.
Działanie histaminy prowadzi z kolei do pojawienia się problemów takich jak:
– świąd nosa,
– uciążliwe kichanie,
– reakcja zapalna błony śluzowej nosa,
– nadmierna produkcja śluzu i niedrożność górnych dróg oddechowych,
– obrzęk i zmiany zapalne spojówek ze współtowarzyszącymi łzawieniem, świądem i zaczerwienieniem.
W skrajnych przypadkach sezonowi alergicy mogą borykać się z poważnym zagrożeniem dla zdrowia wskutek zwężenia oskrzeli, co zwiększa ryzyko problemów z oddychaniem. Stan zapalny wynikający z kontaktu z alergenem następuje po kilku minutach, natomiast szczyt osiąga 15–30 minut po ekspozycji na czynnik uczulający (A. Emeryk i wsp. 2019; M. DeCapua 2016; A.W.M. Chan i wsp. 2015).
2. Unikaj alergenów
Wiosna to czas intensywnego pylenia niektórych roślin, a wysokie stężenie pyłków potęguje ryzyko rozwoju alergii. Dlatego też nie powinno być zaskoczeniem, że jednym z najskuteczniejszych sposobów na zapobieganie reakcjom alergicznym jest minimalizowanie kontaktu z czynnikami uczulającymi. Alergicy powinni zrezygnować z przebywania poza domem w dni, w które stężenie pyłków w powietrzu jest bardzo wysokie, zwłaszcza w porze wczesnoporannej (wówczas poziom alergenów jest największy).
Poza tym alergicy powinni zadbać o: szczelne zamykanie okien w domu i samochodzie, regularną zmianę odzieży i pranie, unikanie suszenia ubrań na świeżym powietrzu, a także mycie ciała po każdym powrocie do domu i przed pójściem spać. Warto skorzystać z mobilnych aplikacji, które umożliwiają monitorowanie stężenia pyłków (M. DeCapua 2016; A.W.M Chan i wsp. 2016).
3. Dbaj o jakość powietrza w domu
Z jednej strony należy zadbać, aby alergeny wziewne ze środowiska zewnętrznego nie dostały się do wnętrza budynku. Z drugiej strony – uwagę należy również zwrócić na inne czynniki, które dotyczą stricte pomieszczeń, np. kontakt z dymem tytoniowym, nieodpowiednia temperatura i wilgotność powietrza, roztocza kurzu domowego, zwierzęca sierść.
Osoby borykające się z alergią sezonową powinny pamiętać o:
– wybieraniu hipoalergicznych tkanin;
– zakupie nawilżacza powietrza i odpowiedniej wentylacji pomieszczeń;
– unikaniu dymu, m.in. tytoniowego, ze świec zapachowych i kadzidełek;
– regularnym sprzątaniu, zwłaszcza odkurzaniu pomieszczeń, ścieraniu kurzu i praniu.
Alergicy powinni dopilnować, aby czystość i jakość powietrza w domu, mieszkaniu czy miejscu pracy były odpowiednie. Nieodpowiednie warunki mogą stać się bowiem realną przyczyną zwiększonego ryzyka reakcji alergicznej (M. DeCapua 2016; AWM Chan i wsp. 2016).
4. Zadbaj o jelita i codzienną dietę
Przypuszcza się, że układ odpornościowy jest ściśle zależny od zdrowia jelit, dlatego też problemy jelitowe są w wielu przypadkach uznawane za realną przyczynę sezonowej alergii. Dysbioza jelitowa, SIBO, infekcje wywołane chorobotwórczymi mikroorganizmami (np. grzybica przewodu pokarmowego, zakażenie pasożytnicze) czy też pogorszona przepuszczalność jelit mogą upośledzać funkcjonowanie układu immunologicznego, co w konsekwencji może sprzyjać reakcjom uczuleniowym. Wartościowym rozwiązaniem wydaje się w tym przypadku jadłospis oparty na zasadach diety śródziemnomorskiej – m.in. z uwagi na zwiększone spożycie ryb, które są źródłem przeciwzapalnych kwasów tłuszczowych omega-3 (M. Nichols, N. Schuler 2019).
Dodatkowo włączenie do codziennej diety preparatów zawierających probiotyki może okazać się pomocne w przeciwdziałaniu alergii. Dowodem tego mogą być wyniki badania klinicznego zrealizowanego w grupie 173 osób, które samodzielnie identyfikowały się jako alergicy sezonowi. Część uczestników przez 8. tygodni przyjmowała kapsułki zawierające mieszankę kilku szczepów bakterii probiotycznych – Lactobacillus gasseri KS-13, Bifidobacterium bifidum G9-1 oraz Bifidobacterium longum MM-2. W grupie stosującej preparaty probiotyczne doszło do poprawy jakości życia w sezonie alergicznym, co zmierzono przy pomocy miniaturowego kwestionariusza jakości życia w przypadku zapalenia spojówek i alergicznego nieżytu nosa (MiniRQLQ) (J.C. Dennis-Wall i wsp. 2017).
5. Zwróć uwagę na suplementację
Kwas masłowy – to krótkołańcuchowy kwas tłuszczowy, którego niedobory są obserwowane u osób z niektórymi problemami dotyczącymi układu pokarmowego. Suplementacja kwasu masłowego, z uwagi na jego właściwości, może być również pomocna dla osób z alergiami – może m.in. zmniejszać produkcję cytokin prozapalnych, które mogą nasilać reakcje uczuleniowe, regulować mikrobiom jelitowy i wzmacniać barierę jelitową (A. Haghikia i wsp. 2018; P.V. Chang i wsp. 2014).
Kwercetyna – polifenol należący do grupy flawonoidów, którego naturalnym źródłem są owoce i warzywa, np. brokuły, cebula, jabłka czy winogrona. Kwercetyna jest substancją o wyjątkowo silnym działaniu antyoksydacyjnym, co wspiera układ odpornościowy w walce z wolnymi rodnikami tlenowymi. Przypisuje się jej także właściwości przeciwalergiczne i immunomodulacyjne, m.in. poprzez ograniczanie uwalniania histaminy i tworzenia cytokin prozapalnych (J. Mlcek i wsp. 2016).
NAC – N-acetylocysteina jest znana z właściwości przeciwutleniających i tym samym wykorzystywana do zwalczania stresu oksydacyjnego. Jest także stosowana w celu rozrzedzania wydzieliny oddechowej, która może zalegać u alergików. Jej stosowanie może okazać się korzystne w celu usprawnenia wydalania plwociny (M. Nichols, N. Schuler 2019).
6. Dbaj o higienę dróg oddechowych
Irygacja nosa jest znanym od dawna sposobem higieny górnych fragmentów układu oddechowego. Co więcej, jest także niezwykle często wykorzystywana w przypadku alergicznego nieżytu nosa. Płukanie przewodów nosowych przy pomocy roztworu soli fizjologicznej niesie za sobą wiele korzyści dla alergików.
Wśród nich należy wymienić m.in. oczyszczenie jamy nosowej z alergenów, wypłukanie gęstej i zalegającej wydzieliny czy też poprawę klirensu śluzowo-rzęskowego odpowiedzialnego za usuwanie plwociny z dróg oddechowych (C.L. Li i wsp. 2019; N. Principi, S. Esposito 2017).
Wyniki analizy systematycznej badań dotyczących skuteczności płukania nosa roztworem soli fizjologicznej wskazują, że dołączenie irygacji do farmakoterapii przynosi dorosłym więcej korzyści niż leki stosowane samodzielnie. W tej samej analizie autorzy zwrócili też uwagę, że hipertoniczne roztwory soli są znacznie skuteczniejsze w przypadku dzieci niż roztwory izotoniczne (Y. Wang i wsp. 2020).
Istnieje szereg niefarmakologicznych sposobów, które pomagają sobie radzić z wiosenną alergią i zminimalizować jej skutki. Niemniej jednak należy podkreślić, że nie stanowią one zamiennika dla leków. Są jedynie dodatkiem i wsparciem farmakoterapii. Zwłaszcza, że reakcje uczuleniowe mogą okazać się niebezpieczne dla życia alergika.
Bibliografia
DeCapua M., How to prevent spring allergies, „Contemporary Clinic” 2016, 2(2).
Emeryk A., Emeryk Maksymiuk J., Janeczek K., New guidelines for the treatment of seasonal allergic rhinitis, „Advances in Dermatology and Allergology” 2019, 36(3), 255–260.
Chan A.W.M. et al., Guidelines for allergy prevention in Hong Kong, „Hong Kong Medical Journal” 2016, 22, 279–285.
Chang P.V. et al., The microbial metabolite butyrate regulates intestinal macrophage function via histoe deacetylase inhibition, „Proceedings of the National Academy of Sciences” 2014, 111(6), 2247–2252.
Haghikia A. et al., Dietary fatty acids directly impact the gut microbiota and modulate autoimmune responses., „Nature Communications” 2018, 9(12), 1–12.
Li C.L. et al., Effectiveness of hypertonic saline nasal irrigation for alleviating allergin rhinitis in children: a systematic review and meta-analysis, „Journal of Clinical Medicine” 2019, 8(1), 64.
Mlcek J. et al., Quercetin and its anti-allergic immune response., „Molecules” 2016, 21(5), 623.
Nichols M., Schuler N., Relief for Seasonal Allergies, medicinewithheart.com/seasonal-allergy-relief/ (25.04.2025).
Principi N., Esposito S., Nasal irrigation: an imprecisely defined medical procedure, „International Journal of Enviromental Research and Public Health” 2017, 14(5), 516.
Wang Y. et al., Role of nasal saline irrigation in the treatment of allergic rhinitis in children and adults: A systematic analysis., „Allergologia et Immunopathologia” 2020, 38(4), 360–367.
