Czystek – właściwości i zastosowanie
Medycyna naturalna i organiczne suplementy diety zyskują nowych odbiorców ze względu na bezpieczeństwo ich stosowania i brak ryzyka występowania objawów niepożądanych. Co więcej, są dobrze tolerowane przez organizm i mają korzystny wpływ na zdrowie. Jednym z nich jest czystek – niewielki kwiat, którego detoksykacyjne działanie z pewnością pomoże naszemu organizmowi.
SPIS TREŚCI:
Czystek to jeden z rodzajów krzewów z rodziny czystkowatych, która liczy aż 50 różnych gatunków. Głównymi terenami, na których występuje ta roślina, są Azja Zachodnia, kraje basenu Morza Śródziemnego oraz Wyspy Kanaryjskie. W Polsce można go spotkać wyłącznie na uprawach. Kwiaty czystka zazwyczaj osiągają 2,5–7,5 cm wysokości. Z kolei barwa płatków jest zróżnicowana i uzależniona od konkretnego gatunku.
Najczęściej spotykanymi odmianami hodowlanymi są:
– czystek kreteński → różowe kwiaty;
– czystek szary → nazywany też siwym, wbrew nazwie kolor jego kwiatów jest różowy, ale posiada charakterystycznie pomarszczone, jajowate liście;
– czystek ladanowy → znany też jako żywicowy, charakteryzuje się białymi kwiatami z ciemnym oczkiem;
– czystek wawrzynolistny → figurujący też pod nazwą laurolistnego, jego kwiaty są również białe, ale środek pokrywa żółty kolor.
Wśród najczęściej podkreślanych działań pożądanych czystka wymienia się działanie antyoksydacyjne, a to za sprawą wysokiej zawartości substancji przeciwutleniających. Substancje te mają za zadanie wymiatać wolne rodniki, czyli reaktywne formy tlenu, które prowadzą do uszkodzenia komórek naszego ciała. Środowisko sprzyja niekorzystnym zmianom zachodzącym w naszym ciele, jak przedwczesny proces starzenia się organizmu. Efektem wszystkich działań ubocznych wolnych rodników jest pogorszenie ogólnego stanu zdrowia.
Niekorzystnym zjawiskom możemy jednak przeciwdziałać, wdrażając do swojej codziennej diety substancje o właściwościach przeciwutleniających. Niewątpliwie czystek (ziele i liście) należy do takich związków, wykazuje dobry wpływ na organizm. Wśród korzyści zdrowotnych należy wspomnieć o działaniu przeciwzapalnym i wzmacniającym odporność, w związku z czym wskazane jest profilaktyczne stosowanie naparów z czystka w okresie wzmożonych infekcji. Stwierdza się także, że obecne w czystku substancje polifenolowe mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe. Ponadto napary z czystka mogą wywoływać efekt antyproliferacyjny, co zostało potwierdzone w badaniach in vitro w przypadku przerostu gruczołu krokowego.
Oprócz tego polifenole zapobiegają rozwojowi miażdżycy, co jest podyktowane zwiększoną ochroną naczyń krwionośnych, a także nie dopuszczają do wspomnianego już utlenienia cholesterolu LDL. Z kolei dzięki blokowaniu uwalniania histaminy można stwierdzić, że czystek
i zawarte w nim antyoksydanty przejawiają właściwości antyalergiczne.
W przypadku infekcji górnych dróg oddechowych również wykazano korzystny wpływ czystka. Jak dowiedziono, ekstrakty z czystka przyczyniają się do skrócenia czasu trwania choroby i łagodzą uciążliwe objawy. Warto też wspomnieć o działaniu antyseptycznym i ściągającym w obrębie skóry.
Ekstrakty z czystka wykazują także właściwości przeciwwirusowe. Potwierdzają to badania kliniczne, ekstrakt powoduje blokowanie przyłączania się wirusa do komórek gospodarza. Tego typu działanie przedstawiono na przykładzie wirusa HIV. Suplementacja czystkiem nie niesie za sobą ryzyka występowania objawów niepożądanych bądź reakcji mogących zaszkodzić naszemu zdrowiu.
Powyższe informacje potwierdzają wykorzystanie czystka w licznych jednostkach chorobowych. Najczęściej jednak kuracja tą rośliną jest polecana w poniższych przypadkach:
– alergie;
– borelioza;
– choroby nowotworowe;
– problemy dermatologiczne → choroby skóry o podłożu bakteryjnym
i grzybiczym, stany zapalne, rany;
– reumatyzm i inne choroby zapalne w obrębie narządu ruchu;
– schorzenia układu krążenia, w tym przede wszystkim miażdżyca;
– zaburzenia oddechowe, infekcje górnych dróg oddechowych;
– zmiany i stany zapalne w obrębie jamy ustnej, gardła i krtani;
– choroby układu pokarmowego i biegunki.
Istnieją produkty w postaci kapsułek czy tabletek, których dawka jest na tyle wysoka, że pojedyncza porcja dostarcza do naszego organizmu nawet 500 mg ekstraktu z tej rośliny. Susz z czystka może zawierać w swoim składzie kwiaty, liście, a także łodygi. Oznacza to, że jednorazowa dawka zawiera aż 100 mg niezwykle pomocnych polifenoli. Oprócz nich bardzo często można spotkać liczne kosmetyki w formie kremów czy maści przeznaczonych głównie do zewnętrznego stosowania. Niejednokrotnie w ich składzie możemy znaleźć inne i równie pomocne składniki takie jak gliceryna, oleje roślinne czy wosk.
Istnieje kilkadziesiąt jednostek chorób dietozależnych. Choroby te powstają w wyniku nieprawidłowego odżywiania i niewystarczającej aktywności fizycznej – innymi słowy, są możliwe do uniknięcia, jeśli dbamy o zdrowy styl życia. Do najczęściej występujących zaliczamy cukrzycę typu II, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, niektóre nowotwory, zapalenia jelit, alergie. Te choroby dotyczą coraz liczniejszego grona ludzi i wymagają zmiany nawyków żywieniowych. Często jest to pierwszy krok podejmowany przez specjalistów. Należy wyeliminować źródło problemu (poprawić dietę, wdrożyć aktywność fizyczną, zadbać o higienę snu czy zredukować źródła stresu), czasem na wczesnym etapie choroby np. cukrzycy, jest to jedyna i wystarczająca metoda terapeutyczna.Niestety w przypadku schorzenia istniejącego już długi czas, może okazać się niewystarczająca. Wówczas dieta stanowi doskonały fundament pod leczenie farmakologiczne prowadzone przez lekarzy.
W stanie chorobowym gospodarka energetyczna organizmu może ulegać zmianom. W zależności od schorzenia zapotrzebowanie na poszczególne składniki również może się zwiększać lub zmniejszać. Podczas opracowywania diet klinicznych, inaczej leczniczych bierzemy pod uwagę wszystkie te zmienne. Uwzględniamy schorzenia, przewlekłe leczenie, zalecenia lekarskie, wyniki badań, co pozwala na lepsze dopasowanie jadłospisu do potrzeb organizmu. W zależności od rodzaju problemu dobieramy składniki diety, ustalamy bilans energii, makro i mikroskładników, aby jak najlepiej zaspokoić zapotrzebowanie organizmu.
W dietach klinicznych zwracamy baczną uwagę na odpowiednie do potrzeb ustalenie proporcji makroskładników: białka, tłuszczu i węglowodanów. Mogą one podlegać wahaniom i w kontekście problemów zdrowotnych i wymagać modyfikacji.
niskotłuszczowe
wysokobiałkowe
lekkostrawne
wysokobłonnikowe
bezglutenowe
to doskonały sposób na:
być stosowana w chorobach:
Plan żywieniowy bazuje na łatwo dostępnych nisko przetworzonych produktach,z uwzględnieniem sezonowości warzyw i owoców.
Zawsze bierzemy po uwagę preferencje podopiecznego, a w razie potrzeby mamy do dyspozycji wymienniki produktów.
Mamy na uwadze komfort użytkowników diety, więc dostosowujemy plany do ich możliwości kulinarnych, czasu pracy i czasu na przygotowanie posiłków.
Dieta kliniczna to świetny sposób na zapewnienie organizmowi energii i sił do walki z chorobą.
Stwarzamy optymalne warunki, dostarczamy do organizmu wszystkich niezbędnych składników, zapobiegamy niedoborom lub wyrównujemy istniejące, zwiększamy komfort trawienny.
Mimo to najbardziej powszechną i zarazem najstarszą formą stosowania czystka jest herbata bazująca na suszu z tej rośliny. Podczas zakupu ziela należy zwrócić uwagę na kraj pochodzenia. W pierwszej kolejności należy wybierać te produkty, które zostały sprowadzone z terenów, gdzie czystek zazwyczaj występuje. W Polsce najczęściej są to herbaty sprowadzane z Cypru oraz Grecji. W celu wykonania prozdrowotnego naparu należy zadbać o odpowiedni proces przyrządzenia herbatki. Nie tylko temperatura może mieć na to wpływ, również stopień twardości wody. Zaleca się zalanie wrzącą wodą 1 czubatej łyżki suszu. Czas zaparzania powinien wynosić 5 minut.
Wyższe stężenie dobroczynnych substancji uzyskamy wtedy, gdy czas parzenia suszu przedłużymy do ok. 20 minut, zachowując tym samym stałą temperaturę 95°C. Istotne jest, by do przygotowania naparu stosować wodę niskozmineralizowaną, gdyż składniki mineralne wpływają na obniżenie możliwości przeciwutleniających. Warto zaznaczyć, że kobietom w ciąży i karmiącym nie zaleca się stosowania naparu, ponieważ zbyt mało jest badań potwierdzających bezpieczeństwo stosowania naparu we wskazanym stanie fizjologicznym.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Kargulewicz A., CZYSTEK – prawdziwa „bomba” witalna, „Food Forum” 2017, 1(17), 24–27.
Vitli F., Pennisi G., Attaguile G., Antiproliferative and cytotoxic activity of extracts from Cistus incanus L. and Cistus monspeliensis L. on human prostate cell lines, „Natural Product Research” 2011, 25(3), 188–202.
Kalus U. et al., Cistus incanus (CYSTUS052) for treating patients with infection of the upper respiratory tract. A prospective, randomized, placebo-controlled clinical study, „Antiviral Research” 2009, 84, 267–271.
Rebensburg S. et al., Potent in vitro antiviral activity of Cistus incanus extract against HIV and Filoviruses targets viral envelope proteins, „Scientific Reports” 2016, 6.
Newerli-Guz J., Erdman M., Ocena wybranych wyróżników jakościowych czystka (róży skalnej) Cistus incanus L., „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2015, 96(3), 693–696.
Kubica P. et al., Gatunki rodzaju Cistus sp. – taksonomia, występowanie, skład chemiczny, aplikacje terapeutyczne i badania biotechnologiczne, „Postępy Fitoterapii” 2016, 17(3), 179–188.
Mączka P., Czystek – działanie i właściwości, farmacjapraktyczna.pl/2016/03/kompleksowe-wsparcie-nog/2/ (24.01.2020).
