Zawód dietetyk – regulacje prawne w Polsce i za granicą
W Polsce nie ma precyzyjnych regulacji prawnych dotyczących zawodu dietetyka. Brakuje określonych wymagań, które musiałaby spełniać osoba otwierająca swój gabinet dietetyczny. Wyjątek stanowią dietetycy zatrudnieni w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami.
SPIS TREŚCI:
1. Dietetyk – wymagane kwalifikacje
2. Regulacja zawodu dietetyka w Wielkiej Brytanii
3. Jak zostać rejestrowanym dietetykiem w Wielkiej Brytanii po studiach w Polsce?
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
1. Dietetyk – wymagane kwalifikacje
Niezbędne kwalifikacje dietetyka w podmiocie leczniczym precyzuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. Zatrudnieni na poszczególne stanowiska: dietetyka, starszego dietetyka, młodszego lub starszego asystenta dietetyki muszą spełniać określone warunki.
| Stanowisko | Wymagane kwalifikacje |
| Dietetyk | Ukończenie szkoły policealnej na kierunku dietetyka (od roku szkolnego 2013/2014 zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia 23 grudnia 2011 r. nie prowadzi się rekrutacji do szkół zawodowych na kierunki w zawodach dietetyk i ratownik medyczny)
LUB
Ukończenie technikum lub szkoły policealnej i uzyskanie tytułu technika technologii żywienia w specjalności dietetyka
LUB
Tytuł magistra lub licencjata na kierunku dietetyka.
Jeżeli studia były rozpoczęte przed 01.10.2007 r., honorowane są także: uzyskanie tytułu magistra studiów wyższych w specjalności dietetyka (min. 1784 godzin kształcenia w zakresie dietetyki) lub uzyskanie tytułu magistra albo magistra inżyniera na studiach wyższych na kierunku technologia żywności i żywienie człowieka o specjalności żywienie człowieka |
| Starszy dietetyk | Jak wyżej + 3 lata pracy w zawodzie dietetyka |
| Młodszy asystent dietetyki | Ukończenie studiów wyższych na takich samych zasadach jak w przypadku dietetyka lub starszego dietetyka + 3 lata pracy w zawodzie (nie są honorowane dyplomy ukończenia szkoły policealnej lub technikum) |
| Asystent dietetyki | Jak w przypadku młodszego asystenta dietetyki + 5 lat pracy w zawodzie |
| Starszy asystent dietetyki | Jak w przypadku asystenta i młodszego asystenta dietetyki + 7 lat pracy w zawodzie
LUB
Stopień naukowy doktora z zakresu dietetyki |
Źródło: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami.
Wykonywanie zawodu dietetyka w sektorze prywatnym nie jest regulowane. Oznacza to, że aby prowadzić gabinet dietetyczny i udzielać porad żywieniowych, formalnie nie są wymagane żadne umiejętności.
Osoby szukające fachowej porady dietetycznej mogą być zdezorientowane. Na rynku funkcjonują bowiem specjaliści ds. dietetyki, trenerzy odżywiania itp., spośród których nie każdy posiada specjalistyczną wiedzę z zakresu fizjologii człowieka i żywienia. Warto więc przed konsultacją ze specjalistą zweryfikować, jakie kwalifikacje posiada.
2. Regulacja zawodu dietetyka w Wielkiej Brytanii
W Wielkiej Brytanii tytuł dietetyka jest chroniony prawnie. Może się nim posługiwać wyłącznie osoba zarejestrowana w Health and Care Professions Council (HCPC). HCPC to niezależny organ regulacyjny prowadzący rejestr pracowników medycznych posiadających kwalifikacje i uprawnienia do wykonywania zawodu.
Pacjenci korzystający z usług dietetyka w razie niezadowolenia z usług i wątpliwości co do zastosowanej terapii mają prawo zgłosić swoje zastrzeżenia do HCPC. To daje poczucie bezpieczeństwa klientom oraz pewność uzyskania porady od wykwalifikowanego specjalisty. Pacjenci mają możliwość zweryfikowania, czy specjalista, do którego trafili, znajduje się w wyżej wymienionym rejestrze – dostępny jest na stronie HCPC.
Kwalifikacje, jakie musi posiadać dietetyk w Wielkiej Brytanii, to przynajmniej stopień licencjata z zakresu dietetyki lub innego kierunku pokrewnego (wtedy dodatkowo jest wymagane ukończenie studiów podyplomowych z zakresu dietetyki). W UK funkcjonuje także pojęcie nutritionist (specjalista ds. żywienia). Tytuł ten nie jest chroniony prawnie i w praktyce może posługiwać się nim każdy. Istnieje jednak dobrowolny rejestr żywieniowców prowadzony przez Association for Nutrition (AfN). Osoby zarejestrowane mogą określać siebie jako registered nutritionist. Ukończenie kursu akredytowanego przez AfN daje możliwość wpisania do takiego rejestru. AfN określa standardy kursów. Potencjalny klient może więc sprawdzić, czy specjalista ds. żywienia świadczący usługi jest zarejestrowany, a tym samym posiada odpowiednią wiedzę.
W UK rola specjalisty ds. żywienia różni się od roli dietetyka. Żywieniowiec jest edukatorem, dostarcza informacji na temat jedzenia i zdrowego odżywiania. Tylko dietetyk jest uprawniony do oceny, diagnozowania i leczenia problemów żywieniowych u pacjentów.
3. Jak zostać rejestrowanym dietetykiem w Wielkiej Brytanii po studiach w Polsce?
Aby rozpocząć pracę jako dietetyk w UK i zostać wpisanym do rejestru, konieczny jest proces weryfikacji wykształcenia i doświadczenia zawodowego przez HCPC. HCPC porównuje zdobyte przez kandydata kwalifikacje do obowiązujących w UK standardów. Aby rozpocząć proces weryfikacji, należy złożyć niezbędne dokumenty:
– formularz potwierdzający dane osobowe,
– dyplom ukończenia uczelni wraz z informacją dotyczącą programu nauczania,
– szczegółowy opis doświadczenia zawodowego wraz z danymi kontaktowymi przełożonego, który może potwierdzić zatrudnienie lub odbycie stażu w danej placówce,
– potwierdzenie członkostwa m.in. w stowarzyszeniach naukowych lub zawodowych,
– wyniki egzaminu językowego – IELTS lub TOEFL.
Konieczne jest także dokonanie opłaty za cały proces (£495). Ostatnim etapem jest otrzymanie decyzji HCPC o wpisaniu do rejestru bądź odrzuceniu wniosku. Zdarza się także, że w przypadku niespełnienia kilku standardów HCPC przeprowadza test kompetencji.
Wielka Brytania stanowi w Europie wzór, jeśli chodzi o regulację prawną zawodu dietetyka. W Polsce niedostateczna regulacja jest przyczyną chaosu, który naraża klientów chcących skorzystać z usług dietetyka na kontakt z osobami nieposiadającymi wiedzy umożliwiającej diagnozę problemu i ułożenie bezpiecznego i skutecznego programu żywieniowego.
M. Walczak i G. Krasowska-Walczak wspominają o konieczności stworzenia oficjalnego rejestru wykwalifikowanych dietetyków, co pozwoli na bezpieczne włączenie ich do systemu ochrony zdrowia. Biorąc pod uwagę skalę otyłości i innych chorób dietozależnych w Polsce, jest to niezbędne. Konieczny jest także bezpłatny dostęp do konsultacji dietetycznych dla pacjentów objętych ubezpieczeniem zdrowotnym. To ważne, aby zawód dietetyka był regulowany prawnie, a tym samym praca dietetyków kontrolowana, co umożliwia zachowanie odpowiednich standardów.
Określ swój cel treningowy, a my pomożemy Ci go osiągnąć.
Bibliografia
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami.
Walczak M., Krasowska-Walczak G., Dietetyk na rynku usług medycznych w Polsce i wybranych krajach, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 2015, 13(2), 204–215.
What is a dietitian?, bda.uk.com/about-dietetics/what-is-dietitian.html (10.06.2021).
